فرهنگ اخلاق صفحه 433

1- 645. فرهنگ تربیت، ص 74

2- 646. سوره اعراف، آیه 138

و همه - از همین خصوصیت روحی آدمی سرچشمه می گیرد.

راه و روش زندگی، بینش، پندار و اندیشه، و آداب و رسوم اجتماعی هنگامی که به صورت یک روش پذیرفته شده جمعی و سنّت مقبول همگانی در آمده، و رفتار، گفتار و اندیشه عموم مردم را متوجّه خود سازد، گرایش به آن و تأثّر و رنگ پذیری از آن به شدّت افزایش یافته، و به همان نسبت پرهیز از هماهنگی با آن بی اندازه دشوارتر خواهد گشت.

بنا بر این به جرأت می توان گفت که یکی از مهم ترین عوامل باز ایستادن از سیر و سلوک، بی رغبتی نسبت به امر آخرت، عدم تلاش در زمینه تهذیب نفس، بی اعتنایی نسبت به فضایل اخلاقی و ارزش های انسانی، و دل بستن به دنیا و روی آوردن به آن، فرهنگ عمومی و جوّ آلوده حاکم بر جامعه است.

سالک باید با جدّیت تمام بکوشد تا سستی و بی پایه بودن راه و روش کسانی که هدف والا و ارزش انسانی خود را فراموش کرده و سرمایه گرانبهای عمر خود را صِرفاً در راه تأمین معاش و رفاه زندگی مادی هزینه می کنند، با تعقّل و تفکّر به خویش تفهیم نماید و استمداد از حضرت حقّ و اولیای او، و روی آوردن به عبادت، انس با نیکان و مراقبه شدید، از هماهنگ شدن با جوّ حاکم و فضای مسمومی که او را از پی گیری هدف بزرگش باز می دارد، به شدّت بپرهیزد.