فرهنگ اخلاق صفحه 9

مبادی علم اخلاق

1 - مفهوم اخلاق

اخلاق - جمع خُلق - عبارت از یک سلسله ملکات نفسانی (1) است که به سبب آنها صدور اعمال و انجام کارها به آسانی و بدون نیاز به فکر و تأمّل صورت می پذیرد.

به تعبیری دیگر؛ از نظر دینی و علمی، تخلّق به خُلق نیک یا بد، عبارت از این است که نفس انسان از صفتی شکل بگیرد و آن صفت در نهاد او به صورت ملکه نفسانی درآید و بتواند با سهولت و بدون محاسبه و فکر، آن خُلق را عملاً به کار بندد. از این رو مثلاً با انجام یک یا چند بار بذل و بخشش، خلق سخاوت به صورت ملکه در نمی آید و آدمی، سخاوتمند محسوب نمی گردد.

بر اساس این تعریف، اخلاق عبارت از صفات نفسانی است و اخلاق نیکو به ملکاتی گفته می شود که منشأ صدور اعمالی گردد که از نظر شرع و عقل شایسته و پسندیده باشد. اخلاق سوء نیز عبارت از یک سلسله ملکاتی است که اعمال