- دیباچه 1
- مقدمه 4
- اشاره 6
- ودیعه در لغت 6
- امانت در لغت 6
- فصل اول: کلیات و مفاهیم 6
- تفاوت عاریه با ودیعه 7
- عاریه 7
- ودیعه در اصطلاح 7
- امانت در اصطلاح 7
- 1. وجوب رد امانت 8
- 2. عدم ضمان 8
- احکام امانت (ودیعه و عاریه) 8
- اشاره 8
- 1. امانت داری در علوم مختلف 9
- امانت های مادی 9
- الف) در فقه 9
- اشاره 9
- ب) در حقوق 9
- اشاره 9
- اشاره 9
- اقسام و مصادیق امانت داری 9
- امانت های معنوی 10
- ج) منصب های حکومتی 11
- ب) در اموال 11
- اشاره 11
- الف) در گفتار 11
- 2. امانت داری در موضوعات مختلف 11
- د) رازها و اسرار 12
- ه) ناموس مردم 13
- و) عقل و نیروی تفکر 13
- ز) فرائض الهی 13
- ح) قرآن و اهل بیت علیهم السلام 14
- ط) جان انسان 14
- ک) میثاق بندگی 15
- ی) علم و دانش 15
- 3. مصادیق امانت داری در اسلام 16
- یک اعضا و نیروهای درون انسان 16
- الف) تکالیف شرعی 16
- دو اسلام 16
- اشاره 16
- اشاره 16
- چهار علم دین و دانش 17
- دو اجناس و کالاها 17
- سه بیت المال 17
- یک نامه ها و پیغام ها 17
- اشاره 17
- سه پست و مقام 17
- ب) مال سپرده شده 17
- پنج زمین 18
- چهار حیوانات 18
- اشاره 19
- اشاره 19
- 1. امانت داری در قرآن 19
- سوره آل عمران آیه 75 19
- اشاره 19
- فصل دوم: امانت داری در قرآن و سخن معصومین علیهم السلام 19
- شأن نزول آیه 20
- پاسخ قرآن به یک انحراف 20
- اشاره 20
- 1. خطای معرفتی 20
- 2. خطای عملی 20
- خطای معرفتی و عملی اهل کتاب 20
- اشاره 21
- خیانت و سرچشمه آن 21
- سوره انفال آیه 37 21
- شأن نزول 21
- سوره یوسف آیه 54 و 55 22
- امانت دار خزائن مصر 22
- اشاره 22
- سوره اعراف آیه 68 23
- امین بودن مهم ترین سرمایه 23
- سوره تکویر آیه 21 23
- اشاره 23
- حمل امانت الهی 24
- اشاره 24
- سوره احزاب آیه 72 24
- اشاره 24
- تفسیر آیه 24
- سوره نمل، آیه 39 24
- سوره دخان آیه 18 25
- امانت داری در کلام معصومین علیهم السلام 26
- اشاره 29
- فصل سوم: عوامل و زمینه های امانت داری و خیانت ورزی 29
- اشاره 29
- 1. عوامل و زمینه های امانت 29
- الف) ایمان 29
- ج) یادآوری فواید امانت داری 30
- ب) نظارت و کنترل 30
- ه) تکریم و تشویق انسان های امین 31
- د) آشکار ساختن اهمیت امانت داری 31
- ب) غلبه هوی و هوس و دنیاپرستی 32
- 2. عوامل و زمینه های بروز خیانت 32
- اشاره 32
- الف) ضعف ایمان و عقیده 32
- ج) چیره شدن حرص و طمع بر انسان 33
- 3. راه های پیشگیری از خیانت 33
- ب) تأمین نیازهای معقول و مشروع 33
- اشاره 33
- الف) تقویت پایه های ایمان 33
- ج) توجه به عواقب شوم خیانت 34
- فصل چهارم: آثار و پی آمدهای امانت داری و خیانت ورزی 35
- اشاره 35
- آثار و پی آمدهای امانت داری 35
- الف) افزایش سطح اعتماد عمومی 35
- اشاره 35
- 1. آثار اجتماعی امانت داری 35
- اشاره 35
- ب) گسترش علم و معنویت 36
- ج) مصون ماندن بیت المال 36
- د) ایجاد امنیت در جامعه 37
- ه) گسترش محبت الهی در جامعه 37
- اشاره 38
- 2. آثار فردی امانت داری 38
- الف) تکامل ایمان 38
- ب) جلب روزی و ثروت 38
- ج) دوام دوستی ها 39
- د) جاودانگی و رستگاری 39
- نتیجه بحث آثار و فواید 40
- اشاره 40
- عوامل بروز خیانت 40
- 1. خیانت به خدا و رسول 40
- اقسام خیانت 40
- اشاره 40
- الف) خیانت در اموال 41
- اشاره 41
- 2. خیانت به مردم 41
- ج) خیانت به اعضای بدن 42
- ب) افشای رازها 42
- 1. عدم اعتماد افراد به یکدیگر 43
- اشاره 43
- آثار خیانت 43
- 4. افزایش دو رویی در جامعه 44
- 3. خیانت عامل افزایش هزینه ها 44
- 5. نابودی اقتصاد 44
- 2. خیانت مقدمه جنایت 44
- 6. سستی در دین 45
- 7. خواری و تلخ کامی 46
- 8. فقر و تنگ دستی 46
- نتیجه بحث در پی آمدهای خیانت ورزی 47
- فصل پنجم: راهکارهای رسانه ای 48
- اشاره 48
- 1. در حوزه محتوایی برنامه ها 49
- اشاره 49
- الف) الگوسازی و شناساندن اسوه های امین در حوزه های مختلف 49
- اشاره 49
- یک در قرآن 50
- دو در سیره نبوی 50
- سه در روش ائمه معصومین علیهم السلام 51
- چهار در روش علمای بزرگ دین 52
- پنج در زندگی انسان های بزرگ 53
- ب) توجه دادن مخاطبان به اهمیت و ارزش امانت داری 53
- د) آموزش های عملی امانت داری 55
- ج) تبیین آثار امانت داری و پی آمدهای خیانت ورزی 55
- ه) بیان احکام فقهی امانت داری 56
- الف) استفاده از هنر 57
- اشاره 57
- 2. در حوزه ساختاری برنامه ها 57
- ب) تکرار و مداومت داشتن بر موضوع 58
- ج) توجه ویژه به کودکان به عنوان تأثیرپذیرترین گروه مخاطبان 58
- د) استفاده از محیط خانواده 60
- ه) شخصیت پردازی مناسب 60
- و) داستان های کوتاه اثربخش 61
- ز) تحول زایی فضیلت امانت داری در افراد 62
- ح) دیالوگ ها و رفتارهای اثربخش و مناسب 62
- ط) طراحی صحنه و لوکیشن 63
- ی) مستندسازی 63
- ک) مسابقه و سرگرمی 64
- ل) استفاده از آنونس ها و پیام های تبلیغی 65
- م) استفاده از برنامه های فکاهی و طنز 65
- ن) طراحی برنامه های عروسکی (استفاده از شخصیت های عروسکی خلق شخصیت های عروسکی) 65
- س) نمادسازی 66
- ف) تهیه و ساخت برنامه هایی با موضوع کارگاه های آموزش عملی مفاهیم اخلاقی 67
- ع) تهیه سرودها و آوازهای شاد و جذاب با موضوع امانت داری 67
- 1. آیات امانت داری و خیانت ورزی 68
- اشاره 68
- فصل ششم: دستمایه های برنامه سازی 68
- اشاره 70
- الف) احادیث امانت داری 70
- 2. احادیث 70
- ب) احادیث خیانت ورزی 71
- 3. حکایات 74
- اشاره 74
- الف) جوان فقیر و کیسه طلا 74
- ب) نوید و ندا 75
- ج) احسان و کتاب امانتی 76
- د) گرمابه و دزد 77
- ه) امانت داری واقعی 78
- و) داستان یک شهید 79
- 4. جملات کوتاه 80
- 5. اشعار 82
- 6. تاک شو 84
- پرسش هایی گزارشی و برنامه سازی 86
- فصل هفتم: بایدها و نبایدهای کلی در برنامه سازی و محورهای کلان برنامه ریزی 88
- اشاره 88
- 1. بایدهای برنامه سازی 88
- 3. محورهای برنامه سازی 89
- 2. چالش ها و آسیب ها 89
- خاتمه 91
- اشاره 93
- الف) کتاب 93
- کتاب نامه 93
- ج) سایت های اینترنتی 96
- ب) مقاله 96
حمل این امانت ابا کردند و از این کار هراس داشتند، ولی در این میان انسان، این اعجوبه عالم آفرینش، جلو آمد و آن را بر دوش کشید».(1)
خداوند در سوره مؤمنون آیه 8 می فرماید: «وَالَّذِینَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ؛ و آنها که امانت ها و عهد خود را مراعات می کنند.» حفظ و ادای امانت و پای بند بودن به عهد و پیمان در برابر خالق و خلق، از صفات برجسته مؤمنان است.
دلیل بر عمومیت مفهوم امانت در اینجا علاوه بر گستردگی و اطلاق لفظ، روایات متعددی است که در تفسیر امانت وارد شده است. گاهی امانت به معنای امامتِ امامان معصوم تفسیر شده است، که هر امام آن را به امام بعد از خود می سپارد، و گاه به مطلق ولایت و حکومت.
زراره، از شاگردان بزرگ امام محمد باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام ، چنین می گوید: «منظور از جمله «أَن تُؤدُّواْ الأَمَانَاتِ إِلَی أَهْلِهَا» (آیه 58 سوره نسا)، این است که ولایت و حکومت را به اهلش واگذارید».(2)
سوره دخان آیه 18
سوره دخان آیه 18
أَنْ أَدُّوا إِلَیَّ عِبَادَ اللَّهِ إِنِّی لَکُمْ رَسُولٌ أَمِینٌ؛ ای بندگان خدا، آنچه را به شما دستور داده است، انجام دهید و در برابر من تسلیم شوید که من فرستاده امینی برای شما هستم.(3)
با رجوع به این آیات می فهمیم که فضیلت اخلاقی امانت داری بسیار مهم است و مباحث فراوانی را شامل می شود و امانت داری می تواند مانند شاخص مهم انسانی و الهی عمل کند. امانت دار تحسین و خائن نکوهش می شود.
1- تفسیر نمونه، ج 17، ص 451.
2- تفسیر نمونه، ج 14، صص 199 و 200.
3- تفسیر نمونه، ج 21، ص 168.