فرهنگ اخلاقی معصومین علیهم السلام حرف (آ) صفحه 101

ص:103

دنیا، دنیای دل بستگی است، ولی به قول قرآن کریم: «والذین آمنوا اشدّ حباً للّه.» اهل ایمان، شدیدترین دوستی ها را برای خدا نگه داشته اند. از این رو، در کنار آن نفی (دل نبستن به کسی) باید گفت به خدا دل ببندید.

پرسش دوم این است که: چه چیزی می تواند آزادگی انسان را خدشه دار کند؟ در پاسخ باید گفت: همان عاملی که موجب به وجود آمدن صفت آزادگی است و به قول فلاسفه، علت مُحْدثه آن است، همان مسأله، علت مبقیّه نیز هست؛ یعنی همان علت، علت بقا نیز می تواند باشد و از بین رفتن آن علّت می تواند سبب از دست دادن روح آزادگی شود.

پس اگر انسان از خدا دل بِکَند و به چیز دیگری طمع ببندد، روح آزادگی او خدشه دار می شود. طمع از خدا برداشتن و به غیر خدا طمع بستن، ریشه اساسی رقیّت و ذلّت انسان است. حضرت علی علیه السلام در یک کلام نورانی می فرماید:

طمع ورزی بردگی همیشگی است. (1) مبادا که طمع کاری، تو را به بندگی گیرد. (2)

منابع دیگر

1. عطایی، م. ع. آزادی از دیدگاه اسلام، قم، عصر ظهور، 1378.

2. طباطبایی، محمد حسین، آزادی از دیدگاه علامه طباطبایی، مترجم علی رضافراهانی منش، قزوین، دفتر انتشارات اسلامی، بی تا.

3. روشن، امیر. آزادی های مدنی در اندیشه های دو اندیشه گر، احیای تفکرمذهبی، بی جا، بی تا.

4. اصول اخلاق اجتماعی، مرکز تحقیقات اسلامی نمایندگی ولی فقیه در سپاه،تهران، 1376.

5. دشتی، محمد. انگیزه های قیام عاشورا، موسسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین علیه السلام ،1376.

6. مطهری، مرتضی. سیری در نهج البلاغه، صدرا، تهران، 1377.