فرهنگ اخلاقی معصومین علیهم السلام حرف (آ) صفحه 107

ص:109

اگر گناهی از آنان سر زد یا علت هایی بر آنان عارض شد یا خواسته و ناخواسته اشتباهی مرتکب گشتند، آنان را ببخشای و بر آنان آسان گیر آن گونه که دوست داری خدا، تو را ببخشاید و بر تو آسان گیرد. (1)

بنابراین، آزردن هر کسی و هر چیزی در اسلام ناپسند بوده و از آن نهی شده است و یک مسلمان حاضر نمی شود به دیگری، آزار برساند. البته در بحث آزردن و آزرده می توان مصادیق گویاتری پیدا کرد که از تمامی آن ها در اسلام سخن رفته و وظیفه مسلمانان در قبال آن مشخص شده است. آزردن همسر، فرزند، همسایه، رهبر و... همگی از مصادیق کاربردی بحث آزار و اذیت است.

جالب آن است که در مواردی، فلسفه صدور بعضی احکام، جلوگیری از آزار و اذیت است. از امام رضا علیه السلام درباره این حکم پرسش شد که چرا اگر مردی سه بار زن خویش را طلاق داد، دیگر آن زن بر وی حرام است، مگر آن که مرد دیگری با آن زن ازدواج کند و طلاق دهد یا بمیرد. امام فرمود: «برای این که آن مرد، سه بار در کاری وارد شده که مورد پسند خداوند نیست. خداوند به این سبب، این مجازات را مقرر کرد که مردم طلاق را سبک نشمارند و زنان را آزار نرسانند». (2)

3. انواع آزار رسانی

آزار و اذیت را در یک تقسیم بندی می توان به دو نوع کلی دسته بندی کرد:

الف _ آزار روحی

ب _ آزار جسمی

کفار قریش در مکه، مسلمانان را به هر دو صورت آزار می دادند. شکل آزار