- دیباچه 1
- پیش گفتار 3
- اشاره 5
- بخش اوّل: کلیّات 5
- _ تعریف معلم 6
- اشاره 6
- فصل اوّل: سیمای معلّم در قرآن 6
- _ هُنر معلمی 7
- معلم اوّل و نخستین درس 9
- معلمی؛ هدف بعثت انبیا 10
- ارزش معلمی 12
- 1 _ دعوت به توحید؛ نخستین آموزه 13
- اشاره 13
- ویژگی های معلم در قرآن 13
- 2 _ مِهر و محبت؛ نخستین گام 14
- 3 _ گذشت 15
- 4 _ سعه صدر 16
- 5 _ فروتنی 17
- داستانی زیبا از رابطه شاگرد و معلم 19
- 3. بزرگداشت مقام علمی استاد 20
- 2. پذیرش شاگردی استاد بدون قید و شرط 20
- اشاره 20
- 1. اجازه گرفتن از استاد برای شاگردی: 20
- احترام و فروتنی شاگرد 20
- 4. بالا بردن منزلت استاد با سپردن وعده 21
- 1. حفظ کرامت شاگرد 22
- احترام و فروتنی استاد 22
- اشاره 22
- 2. مجبور نکردن شاگرد به پیروی 23
- اشاره 25
- فصل دوّم: معلم از دیدگاه معصومان علیهم السلام 25
- اشاره 25
- آثار معنوی معلمی 25
- 1. همراهی اهل بیت علیهم السلام 25
- 3. ستایش موجودات جهان 26
- 2. رهایی از عذاب الهی 26
- 4. فزونی دانش 27
- 5 . علم آموزی؛ نوعی صدقه 27
- نقش معلم 28
- 1. تلفیق علم و عمل 29
- _ عوامل تأثیرگذار در موفقیت معلّم 29
- اشاره 29
- 2. بیان شیوا و رسا 30
- 3. آگاه به زمان بودن 31
- 4. شناخت تفاوت های فردی 32
- 5. پرهیز از اجبار و تنبیه بدنی 33
- سیره عملی معصومان علیهم السلام 34
- بهره گیری از روش های عملی در آموزش 35
- شناخت استعداد شاگرد1 36
- گشاده رویی معلم 36
- پرهیز از جدال 37
- حقوق معلم1 37
- بزرگداشت شاگرد 38
- حق شناسی از معلم 38
- هماهنگی گفتار و رفتار 38
- مدارا با معلم 39
- ایجاد شور و علاقه به درس خواندن 39
- اشاره 41
- فصل سوّم: وظایف متقابل معلم با شاگردان و همکاران 41
- اشاره 42
- 1. آموزش و یادگیری برای خدا 42
- 2. خودداری از جدال 42
- وظیفه مشترک معلم و شاگرد 42
- 3. آمادگی قبلی برای درس 43
- 4. فروتنی 44
- اشاره 45
- 1. نگرش مثبت و شناخت جایگاه معلم 45
- وظایف شاگرد نسبت به معلم 45
- 2. پرهیز از پرسش های نابه جا و پیش دستی در پاسخ 46
- 3. احترام به معلم 46
- وظایف معلم نسبت به شاگرد 47
- وظایف معلم در رابطه با مدرسه و همکاران 49
- جایگاه معلم 50
- اشاره 50
- اشاره 50
- فصل چهارم: جایگاه معلم و نقش سازنده او در آموزش و پرورش 50
- 2. نقش پرورشی 51
- 1. نقش آموزشی 51
- 4. نقش دانش پژوهی 52
- 3. نقش الگویی 52
- 5. نقش مشاوره 53
- 6. اصلاح گری 54
- 7. نقش فرهنگی 54
- اشاره 56
- فصل پنجم: معلمان اُسوه 56
- اشاره 56
- مرتضی مطهری؛ شهید علم و عمل 56
- 3. تواضع و فروتنی 57
- 2. مزاح با شاگرد1 57
- 1. مطالعه پیش از تدریس1 57
- 4. مدارا با شاگرد 58
- جبار عسگرزاده (باغچه بان) بنیان گذار آموزش ناشنوایان در ایران 58
- 5. احترام به شاگرد 58
- اشاره 61
- 1. عیادت از دانش آموز خبرچین ساواکی 61
- محمدعلی رجایی؛ نخستین رییس جمهور معلم ایران 61
- 2. درس بزرگواری 62
- 3. مدال معلم 62
- 4. تدریس بدون دانش آموز 62
- قاسم علی فرهمند؛ معلم عاشق 63
- 5. نمره ارفاقی ممنوع 63
- سیدحسین نیّرزاده؛ مبتکر آموزش شاد الفبا1 64
- خواستن، توانستن است 67
- اشاره 67
- دکتر محمد خزائلی؛ معلم روشن دل، حافظ قرآن، مؤسس مدارس شبانه1 67
- حسن امیدزاده؛ معلم فداکار1 69
- اشاره 71
- یک. ژاپن 71
- فصل ششم: وضعیت معلمان در ایران و دیگر کشورهای جهان 71
- اشاره 71
- وضعیت آموزش معلمان حین خدمت1 71
- اشاره 72
- آموزش 72
- دو. استرالیا 72
- سه. آمریکا 73
- اشاره 73
- وضعیت کاری معلمان1 73
- تربیت معلم1 73
- وضعیت عمومی معلمان1 74
- چهار. کره شمالی 74
- اشاره 74
- وضعیت عمومی1 75
- پنج. آلمان 75
- اشاره 75
- تربیت معلم1 76
- اشاره 76
- شش. مالزی 76
- اشاره 77
- مقایسه وضعیت معلمان در کشورهای پیشرفته1 77
- 1 _ وضعیت معلمان ابتدایی 77
- 2 _ معلمان راهنمایی 79
- 3 _ دبیران دبیرستان ها 81
- وضعیت عمومی معلمان در ایران 84
- تأمین و تربیت معلمان 84
- نتیجه 84
- ساعت های کاری1 85
- درجه های تحصیلی معلمان1 85
- حقوق و مزایای معلمان1 86
- اشاره 88
- فصل هفتم: آسیب شناسی حرفه معلمی 88
- 1 _ بی انگیزگی 88
- 2 _ نداشتن تخصص 89
- 3 _ عدم شناخت جایگاه و منزلت خود 90
- 4 _ توقع احترام بی جا 91
- 5 _ گسست میان معلم و شاگرد1 92
- 6 _ پذیرش نیروهای آزاد 93
- 7 _ مشکلات معیشتی 93
- 8 _ بازتاب نامناسب مشکلات معلمان از طریق رسانه ها 94
- 9 _ بزرگداشت های ظاهری 96
- 10 _ فرار مغزها 96
- فصل هشتم: راه کارهای ارتقای منزلت اجتماعی معلمان 98
- اشاره 98
- 1 _ جذب بهترین ها 98
- 2 _ بازنگری در اهداف و تقویت مراکز تربیت معلم 99
- 3 _ بهره گیری از الگوهای موفق جهانی 99
- 4 _ همگامی با پیشرفت های روز 100
- 5 _ بهره گیری از دیدگاه های برنامه ریزان و کارشناسان دلسوز و با تجربه1 100
- 7 _ فراهم کردن زمینه انتشار دیدگاه ها و آثار فکری و علمی 101
- 6 _ ارتقای سطح علمی 101
- 8 _ تخصصی کردن حرفه معلمی 102
- بخش دوّم: برگزیده ادب فارسی 103
- اشاره 103
- صدای پای خورشید1 104
- سرمشق آب1 104
- اشعار 104
- اشاره 104
- دست توانای معلّم1 105
- مقام معلم1 105
- سرور معلّم1 106
- اشک شوق1 107
- مقام معلم1 108
- کُن اشارات1 108
- یک شاخه گُل دعا1 110
- آرام تر از دریا1 110
- اشاره 110
- متون ادبی 110
- مقام معلم 111
- آهنگ قدم هایت1 112
- قطره دریاست اگر با دریاست1 112
- برتری حق معلم بر پدر1 113
- طبایع مختلف1 113
- حکایات خواندنی 113
- اشاره 113
- حقوق معلم1 114
- نقش معلّم در شکوفایی شاگرد1 115
- فروتنی معلم1 115
- معلمی در کلام امام خمینی رحمه الله 116
- اشاره 116
- عیادت شاگرد1 116
- سخنان بزرگان 116
- اشک حسرت معلم1 116
- معلم در سخنان مقام معظم رهبری 118
- معلم در کلام شهید رجایی1 119
- معلّم در کلام استاد مطهری1 119
- بخش سوّم: همراه با برنامه سازان 120
- اشاره 120
- پیشنهادهای کلی 121
- اشاره 121
- 1 _ ایجاد انگیزه 121
- 4 _ ترغیب خانواده ها برای همکاری و هم فکری بیشتر با معلمان 122
- 3 _ اطلاع رسانی در مورد شیوه های جدید آموزشی 122
- 2 _ رابط میان معلمان، مردم و مسوولان 122
- پیشنهادهای برنامه ای 123
- پرسش های مسابقه ای 125
- پرسش های مردمی 126
- پیام های مجری 127
- پرسش های کارشناسی 127
- معرفی کتاب 131
- کتاب نامه 132
ص:28
انسان هایی که به جز شراب و شمشیر و شهوت هیچ نمی دانستند، انسان هایی باشعور، شهادت طلب و وارسته ساخت.
بنابراین، یک معلم خوب باید مهر و محبّت را چاشنی کار خود کند و پیش از این که به فضای ذهنی دانش آموز راه یابد، باید با زمزمه های محبت و بیان دل نشین به حریم قلب او راه یابد. در این راستا از هر آن چه که باعث نفرت و انزجار می شود، باید بپرهیزد تا دانش آموز او را همچون خویشاوندی دل سوز در کنار خود دیده و رازهای درونی خود را که به صورت عقده در آمده است بازگو نماید و چاره جویی کند.
3 _ گذشت
3 _ گذشت
افزون بر دیگر ویژگی های کمال، معلم باید گذشت و بخشش نیز داشته باشد. در مواردی بخشیدن دیگران، از جمله دانش آموزان، بهترین روش اصلاح آنان است. این ویژگی از صفات بارز پیامبران الهی بوده است. چنان که بر اساس نقل قرآن، حضرت یوسف علیه السلام برای اصلاح برادرانش از خطای آنان در گذشت:
قالَ لا تَثْریبَ عَلَیکُمْ الْیَومَ یَغْفِرُاللّه َ لَکُمْ و هُوَ اَرْحَمُ الرّاحمین (یوسف: 92)
گفت: امروز هیچ گونه خجل و ناراحت نباشید و خداوند [نیز] گناهان شما را می بخشد که او مهربان ترین مهربانان است.
معلم مانند پزشک روح است نباید با دیدن کوچک ترین رفتار ناشایست، فورا واکنش نشان دهد و با خشم و پرخاش جویی با دانش آموز خاطی برخورد کند، بلکه باید همانند پزشکی مهربان برای معالجه بیمار بعضی از شکوه ها و ناله های بیمار و در مواردی تندی او را تحمل نماید و از آن چشم پوشی کند. چه بسا علّت بعضی از رفتارهای زشت یا سخنان زننده