- دیباچه 1
- پیش گفتار 3
- اشاره 7
- بخش اول: محیط زیست طبیعی 7
- 1. تعریف محیط زیست 8
- اشاره 8
- فصل اول: تقدس طبیعت و محیط زیست 8
- 2. جهان بینی و محیط زیست؛ مقدس بودن یا نبودن طبیعت 9
- 3. طبیعت در آموزه های اسلامی 12
- اشاره 12
- الف) طبیعت، آیت الهی 13
- ب) طبیعت، آفریده و پرورده خداوند 15
- 4. اسلام و شیوه تصرف در طبیعت 16
- ج) طبیعت، نعمت خداوند 16
- اشاره 18
- فصل دوم: تخریب طبیعت و بحران های زیست محیطی 18
- 1. چشم انداز بحران های زیست محیطی 18
- 2. مفهوم شناسی بحران زیست محیطی 19
- 3. ارزیابی بحران های زیست محیطی 23
- 4. آمارهای هشداردهنده زیست محیطی 25
- 5. زمینه های تخریب محیط زیست در ایران 33
- 1. اصول مکتب زیست محیطی اسلام 36
- اشاره 36
- فصل سوم: اسلام و مبانی حفاظت از طبیعت و محیط زیست1 36
- الف) دلیل عقلی 42
- 2. مبانی فقهی حفظ محیط زیست 42
- اشاره 42
- ب) قرآن کریم 43
- ج) سنت 47
- اشاره 48
- 3. قواعد فقهی حفظ محیط زیست 48
- الف) قاعده لاضرر 49
- ب) قاعده اتلاف 51
- ج) قاعده تسبیب 52
- د) قاعده ضمان ید 53
- بخش دوم: اخلاق زیست محیطی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 54
- اشاره 54
- فصل اول: آب 55
- اشاره 55
- 1. آب در آموزه های قرآنی 56
- الف) آب، منشأ حیات 56
- اشاره 56
- ب) آب (باران)، وسیله بیداری فطرت 57
- د) نقش گناهان در کمبود باران 58
- ج) باران، رحمت الهی 58
- ه) جدایی آب های شور و شیرین، نشان قدرت و حکمت الهی 59
- و) آب، پاک و پاک کننده 60
- 2. پیش گیری از آلودگی و رعایت پاکیزگی در سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 61
- ب) آب، سرور نوشابه ها 64
- اشاره 64
- الف) طعم آب، طعم زندگی 64
- ج) آلوده کردن آب های شیرین ممنوع! 64
- 3. ارجمندی آب و پاکیزگی آن در سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 64
- ه) آب، ثروت عمومی 65
- د) آب جوشیده، سودمندترین نوشابه 65
- و) برترین صدقه 66
- ی) باران و برف، سرچشمه آب های زمینی 67
- 4. پیش گیری از آلودگی آب در سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 68
- 5. اسراف و تبذیر در مصرف آب 70
- اشاره 73
- فصل دوم: خاک (زمین) 73
- 1. خاک، منبع اساسی حیات 74
- 2. اهمیت خاک 75
- 4. زمین در آموزه های قرآنی 76
- 3. خاک، محیط زیستی زنده 76
- 5. نمایی از فاجعه تخریب خاک در ایران 81
- اشاره 81
- نمونه اول 82
- نمونه دوم 82
- نمونه سوم 83
- فصل سوم: کشاورزی 86
- اشاره 86
- 1. تعریف و اهمیت کشاورزی 86
- اشاره 87
- 2. فضیلت کشاورزی در اسلام 87
- الف) ارتباط شگفت آب و خاک 89
- ب) روش نگه داری حبوبات 90
- ج) سیر دانه تا خوشه، نماد رشد اسلام و مسلمانان 91
- الف) تشویق به کار کشاورزی 93
- اشاره 93
- 3. فضیلت کشاورزی در سیره رسول خدا صلی الله علیه و آله 93
- ب) کشاورزی، بهترین ثروت 95
- 1. منافع درخت 98
- فصل چهارم: درخت و گل و گیاه (چشم انداز سبز) 98
- اشاره 98
- 2. منافع جنگل و مرتع 98
- 3. منافع گل ها و گیاهان 100
- اشاره 101
- الف) گیاهان؛ جلوه حیات زمین 101
- 4. درخت و گیاه در قرآن 101
- ب) گیاهان؛ شادی بخش و روح افزا 102
- ج) جنگل و مرتع؛ آیه، نعمت و متاع زندگی 103
- الف) تشویق به درخت کاری 106
- اشاره 106
- 5. جایگاه درخت و گل و گیاه در سیره رسول خدا صلی الله علیه و آله 106
- ب) پیروی از شیوه های علمی در درخت کاری 107
- ج) ارزش اقتصادی درخت کاری و باغ داری 108
- د) بریدن درختان و نابودی جنگل ها 109
- 6. ارجمندی گل ها در نگاه پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 110
- 1. تنوع زیستی و خطر انقراض 113
- فصل پنجم: حیوانات 113
- اشاره 113
- 2. حمایت از تنوع زیستی 114
- 3. مقایسه قانون حمایت از حیوانات در غرب و اسلام 115
- 4. جایگاه ارزشمند حیوانات در قرآن 116
- اشاره 116
- الف) شیوه شناخت اسبان اصیل 117
- ب) سرّ له له زدن سگ 118
- ج) دعوت به تفکر در آفرینش شتر 119
- د) موریانه، حشره ای قدرتمند 120
- ه) عنکبوت، استاد نساجی 122
- 5. جایگاه حیوانات در سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 124
- اشاره 124
- الف) تشویق به دام داری 125
- ب) وظایف مردم در برابر حیوانات 126
- ج) به ناحق کشتن حیوانات 130
- ذ) دوزخ، سزای زجرکش کردن گربه 131
- د) آمرزش به واسطه نجات سگ 131
- ز) تشویق به پرورش مرغ و خروس در خانه 132
- ه_ ) کبوتر، انیس تنهایی 132
- ی) زنبورداری، شغلی در نهایت سودمندی 132
- ر) قرنطینه حیوانات بیمار 132
- 6. حقوق حیوان در فقه شیعه 133
- کتاب 136
- کتاب نامه 136
- اشاره 136
- نشریه 140
ص:66
3. ارجمندی آب و پاکیزگی آن در سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله
اشاره
3. ارجمندی آب و پاکیزگی آن در سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله
امروزه مشکل کمبود منابع آبی از یک طرف و مسئله حادّ آلودگی آب ها از طرف دیگر، از اساسی ترین مشکلاتی است که هستی موجودات زنده به ویژه انسان را تهدید می کند. ازاین رو، لازم است انسان مسلمان بیش از هر چیز به وجود آب و ارجمندی آن اهمیت دهد؛ چه آنکه به فرموده خدای کعبه، آب مبدأ حیات است: «وَ جَعَلْنا مِنَ المآءِ کُلَّ شَی ءٍْ حَیِّ». (انبیاء: 30)
الف) طعم آب، طعم زندگی
الف) طعم آب، طعم زندگی
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «طَعْمُ المآءِ طَعْمُ الْحَیاهِ؛ مزه آب، مزه زندگی است.»(1) به راستی که کسی این مزه را عمیقا درک می کند که در بیابان خشک و بی آب و علف تا آستانه مرگ پیش رفته و به ناگاه به چشمه آب گوارایی رسیده و جانِ در آستانه ترک بدن را بدان باز گردانیده باشد.
ب) آب، سرور نوشابه ها
ب) آب، سرور نوشابه ها
در ارجمندی آب همین بس که آن حضرت، آب را سرور همه نوشیدنی ها در دنیا، آخرت و بهشت معرفی فرموده است: «أَلْمآءُ سَیِّدُ الشَّرابِ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَهِ(2)» و «سَیِّدُ شَرابِ الْجَنَّهِ الْماءُ».(3)
ج) آلوده کردن آب های شیرین ممنوع!
ج) آلوده کردن آب های شیرین ممنوع!
در فقه اسلامی از آلوده کردن آب به نجاسات نهی شده است:
«نَهی رَسُولُ اللّه ِ اَنْ یُتَغَوَّطَ عَلی شَفیرِ بِئْرِ مآءٍ یُسْتَعْذَبُ مِنْها أَوْ نَهْرٍ
1- این سخن از حضرت امام صادق علیه السلام نیز نقل شده است. نک: تحف العقول، صص 370 و 489.
2- بحار، ج 63، ص 451، ح 18.
3- وسائل الشیعه، ج 17، کتاب الاطعمه و الاشربه، باب 1، ص 187.