اخلاق زیست محیطی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله صفحه 90

ص:92

همانا خدا، شکافنده دانه و هسته است. زنده را از مرده و مرده را از زنده بیرون می آورد. چنین است خدای شما. پس چگونه [از حق] منحرف می شوید؟

خدای متعال در این آیه شریف، خردمندان و صاحبان فطرت های پاک را مخاطب ساخته است و به ایشان اعلام می دارد تنها اوست که می تواند دانه ها و هسته ها را در زیر خاک بشکافد و چیزی را از نقیضش بیافریند.

فخر رازی در این باره بیانی لطیف دارد:

آن گاه که دانه یا هسته در زمین نمناک جای گیرد و زمانی معین بر آن بگذرد، خداوند شکافی در قسمت بالا و شکافی در قسمت پایین آن پدید می آورد. از شکاف نخست، ساقه برمی آید و به جانب بالا سرمی کشد و از شکاف دوم، ریشه پدید می آید و به طرف عمق زمین پیش می رود. این صحنه، شگفتی هایی به همراه دارد؛ یکی آنکه خاک درونی زمین سخت است و نفوذ در آن، دشوار و گاه به گونه ای است که کارد آهنی تیز نیز در آن فرو نمی رود، اما با این حال، ریشه های نرم و لطیف و نازک _ به طوری که اگر آنها را میان دو انگشت بفشاریم، آب می شوند _ از میان این خاک های سخت می گذرند و در اعماق آن پخش می شوند و این جز با تقدیر الهی امکان پذیر نیست. و از همین روی، خداوند در پایان آیه، انکار پروردگار را قبیح و بی شرمانه دانسته است.(1)

ب) روش نگه داری حبوبات

ب) روش نگه داری حبوبات

بی گمان، کشاورزی مراحلی دارد: کاشت، داشت و برداشت و سپس ذخیره سازی غلّات و حبوبات برای مصرف سال های آینده و به ویژه برای آماده شدن در رویارویی با پدیده قحطی و خشک سالی که هرساله ده ها گرسنه را راهی دیار نیستی می کند. خداوند در یکی از آیات، از قول یوسف صدّیق