- مقدّمه حضرت آیه الله العظمی مکارم شیرازی (مدّظلّه) 1
- ضرورت ویرایش و تحقیق کتاب حلیه المتّقین 4
- نکاتی درباره کارهای انجام شده 6
- ولادت وخاندان 8
- نگاهی گذرا به زندگی علّامه مجلسی رحمه الله 8
- دوران تحصیل 9
- اساتید و شیوخ اجازه 9
- جانشینی پدر 10
- شاگردان وراویان 10
- تألیفات 11
- علّامه در سفر 12
- حلیه المتّقین 12
- علّامه مجلسی وسیاست 13
- علّامه از منظر اهل نظر 14
- وفات علّامه مجلسی رحمه الله 15
- مقدّمه علّامه مجلسی 17
- اشاره 20
- فصل اوّل: آداب پوشیدن لباس و کفش 20
- اشاره 21
- فضیلت آراستن 21
- اظهار نعمت های پروردگار 21
- خود را برای خودی ها بیارایید 22
- لباس خوب از مال حلال 22
- لباس زیرین ورویین 23
- آراسته بودن در بیرون خانه 24
- فلسفه سختی های دنیا 24
- اشاره 25
- لباس های حرام 25
- لباس ابریشمین 26
- زیورآلات طلا ونقره 26
- اشاره 27
- بهترین لباس 27
- لباس پنبه ای وپشمین 27
- لباس کتان وخز 29
- رنگ لباس 29
- اشاره 29
- لباس سفید وزرد 30
- لباس قرمز وکبود 30
- لباس سبز سیر وسیاه 31
- برخی آداب لباس پوشیدن 32
- حرمت پوشیدن لباس مخصوص زنان یا کافران 34
- اشاره 35
- عِمامه بر سر گذاشتن 35
- عِمامه بستن وکلاه پوشیدن 35
- آداب پوشیدن پاجامه (شلوار راحتی) 37
- کلاه پوشیدن 37
- آداب لباس نو بریدن وپوشیدن 38
- دعاهای هنگام بریدن وپوشیدن لباس نو 38
- پوشیدن لباس نو ورهایی یافتن از آفات 40
- شکرانه پوشیدن لباس نو 40
- دیگر آداب پوشیدن وبیرون آوردن لباس 41
- هیچ گاه به طور کامل برهنه نشوید 41
- ویژگی های پوشش بانوان 41
- اسراف در پوشش 42
- پاکیزگی ونظافت لباس 42
- رنگ کفش وویژگی های دیگر آن 43
- وصله زدن به لباس 43
- اشاره 43
- چه کفشی بپوشیم 44
- اهمیّت پوشیدن کفش 44
- آداب پوشیدن کفش 46
- اشاره 46
- استراحت دادن به پاها 47
- دعای پوشیدن کفش 47
- فصل دوم: زیورآلات ونوع زینت مردان وزنان 49
- اشاره 49
- فضیلت انگشتر به دست کردن وآداب آن 50
- استحباب انگشتر در دست راست کردن 50
- اشاره 50
- انگشتر در کدام دست کنیم 52
- دعای انگشتر در دست کردن 52
- انگشتر در کدام انگشت نکنیم 52
- جنس انگشتر 53
- اشاره 53
- چگونگی انگشتر 53
- انگشترهای نامناسب 53
- فضیلت عقیق 54
- اهمیّت عقیق در دست کردن 54
- آثار وخواصّ عقیق در دست کردن 55
- انگشتر یاقوت ورفع فقر وپریشانی 58
- فضیلت یاقوت وزبرجد وزمرّد 58
- انگشتر زمرّد وراحتی وتوانگری 59
- انگشتر زبرجد در دست کردن 59
- اشاره 59
- خواصّ انگشتر فیروزه 59
- فضیلت فیروزه وجزع 59
- خواصّ انگشتر جزع یمانی 60
- فضیلت دُرّ نجف وحدید چینی وبلور ودیگر نگین ها 61
- نقش نگین 63
- نقش نگین انگشتر پیامبران 63
- اهمیّت نقش نگین انگشتر 63
- نقش نگین انگشتر امامان علیهم السلام 65
- آثار وخواصّ نقش نگین 69
- زیور کودکان 72
- پوشیدن طلا ونقره برای زنان وکودکان 72
- زیور زنان 72
- آراستن دیگر چیزها با طلا 73
- آداب سرمه کشیدن 74
- اهمیّت سرمه کشیدن 74
- دعای هنگام سرمه کشیدن 75
- آثار وفواید سرمه کشیدن 76
- آداب نگاه کردن در آیینه 77
- دعاهای هنگام نگاه کردن در آیینه 77
- اهمیّت وفواید نگاه کردن در آیینه 77
- اهمیّت رنگ کردن با حنا 79
- رنگ کردن موها 79
- اشاره 79
- فواید و آثار رنگ کردن 80
- فلسفه رنگ کردن 80
- چگونگی وآثار رنگ کردن 82
- اشاره 84
- فصل سوم: آداب خوردن وآشامیدن 84
- ظرف خوردن وآشامیدن 85
- اشاره 86
- غذاهای مجاز وافراط در غذا 86
- از غذای حلال نمی پرسند 87
- شریک کردن دیگران در غذای خود 87
- غذا خوردن در حال سیری 88
- کم خوری وسلامت تن 89
- کمترین اسراف در غذا خوردن 91
- اشاره 91
- پاره ای از آداب واوقات غذا خوردن 91
- وعده های غذایی 92
- غذای داغ نخورید 93
- در غذا فوت نکنید 94
- از جلوی خود شروع به خوردن کنید 94
- روش غذا خوردن پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 95
- بهترین راه جلوگیری از ضررهای غذا خوردن 95
- سفارشات امام حسن علیه السلام در مورد غذا خوردن 96
- اشاره 97
- تنها غذا خوردن 97
- سایر آداب غذا خوردن 97
- سهم نیازمندان از غذاها 98
- موارد ممنوع یا مکروه، هنگام غذا خوردن 98
- سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله در غذا خوردن 100
- آداب غذا خوردن 101
- شستن دست ها پیش از غذا خوردن 101
- شستن دست ها پس از غذا خوردن 102
- شستن دهان پس از غذا خوردن 103
- با چه چیز غذا خوردن را شروع وتمام کنیم؟ 103
- کیفیّت نشستن هنگام غذا خوردن 103
- پای بر سفره نگذارید 105
- نشستن طولانی بر سر سفره 105
- غذا خوردن با زیردستان 105
- بیرون کردن کفش به هنگام غذا خوردن 106
- اوّل نماز خواندن یا غذا خوردن 106
- صاحبخانه پیش از میهمان شروع به غذا خوردن کند 106
- غذا خوردن با دست 106
- آغاز وانجام غذا با نام وحمد خدا 107
- دعای سفره وآثار آن 107
- آثار شروع به «بسم الله» وختم به «الحمد لله» 108
- آثار دعا خواندن هنگام غذا خوردن 109
- دعای سفره حضرت رسول صلی الله علیه و آله وائمّه اطهار علیهم السلام 110
- آداب پس از غذا خوردن 112
- غذاهای ریخته شده اطراف سفره 112
- حرمت نان وآثار کفران نعمت 113
- خوابیدن بعد از غذا 114
- ترک خدمت کردن به احترام غذا 114
- موادّ غذایی 114
- نان 114
- در فضیلت برخی غذاها 114
- نان جو 116
- نان برنجی 117
- سویق یا آرد تافته شده 117
- اشاره 118
- گوشت وانواع آن 118
- گوشت گوسفند 119
- گوشت گاو و گاومیش 120
- گوشت اِسفَرود، هَوبَرَه وگورخر 121
- گوشت کبوتر، درّاج وکبک 121
- گوشت خشک 122
- گوشت خام 122
- گوشت ماهی ومرغ 123
- شیر گوشت وآبگوشت 124
- غذاهای گوشتی 124
- کباب وخوراک کلّه 124
- غذاهای غیر گوشتی 125
- آش انار وحلیم 125
- تخم مرغ 126
- مثلثه وحلوا وپالوده 126
- شیر 127
- لبنیات 127
- شیر گاو وشتر 128
- ماست وپنیر 128
- دیگر موادّ غذایی 129
- سرکه 129
- روغن گاو وعسل 130
- روغن زیتون 130
- دعای پس از خوردن وآشامیدن 131
- شکر وگردو 131
- سبزی ها ومیوه ها ودیگر خوراکی ها 132
- کاسنی 132
- اشاره 132
- سبزی ها 132
- بادروج 133
- تره 134
- تره تیزک (سبزی شاهی) وکرفس 134
- کاهو وبرگ چغندر 135
- گشنیز وبرگ خرفه 135
- کدو و ترب 136
- چغندر 136
- خیار وبادمجان 137
- گزر (هویج، زردک) وشلغم 137
- پیاز 137
- قارچ 138
- سیر وآویشن 138
- انگور 139
- میوه ها 139
- مویز (کشمش) 140
- انار 140
- سیب 141
- بِه 142
- انجیر 143
- گلابی وآلو 143
- ترنج وسنجد 144
- خرما 145
- خربزه 146
- آداب میوه خوردن 147
- حبوبات 148
- برنج 148
- نخود بریان وعدس 149
- باقلا و لوبیا وماش 149
- خوردن خاک وگِل 150
- فضیلت ضیافت مؤمنین وآداب آن 151
- میهمانداری وفضیلت آن 151
- قبول کردن دعوت مؤمنین 152
- ولیمه ومیهمانی دادن 153
- آداب پذیرایی از میهمان 153
- بی دعوت به میهمانی رفتن 153
- وظایف میزبان 154
- میهمان سرزده ودعوت نشده 154
- به خدمت گرفتن میهمان 155
- وظایف میزبان در سر سفره 155
- وظایف میهمان 156
- اشاره 156
- استقبال وبدرقه میهمان 156
- فضیلت وفایده خلال کردن 157
- اشاره 157
- اندازه میهمانی 157
- فضیلت خلال کردن وآداب آن 157
- چوب خلال 158
- فضیلت نوشیدن آب وانواع آن 159
- آداب خلال کردن 159
- فضیلت نوشیدن آب و خواصّ آن 159
- آب هایی که نوشیدن آن سفارش شده 160
- آب زمزم 160
- آب فرات 161
- آب باران وآب ناودان کعبه 162
- آب خنک 162
- آب جوشیده 163
- آب هایی که نوشیدن آن مذموم است 163
- فلسفه شیرین یا تلخ بودن آب 164
- آداب خوردن آب 164
- طرز نوشیدن آب 164
- آب خوردن در حال ایستاده یا نشسته 164
- چگونگی آب خوردن 165
- دعاهای قبل وبعد از نوشیدن آب 166
- ابتدا به نام خدا وانتها به حمد او 166
- ظرف آب 166
- سلام بر حسین شهید 168
- دعا برای دفع ضرر نوشیدن آب در شب 168
- مقدار نوشیدن آب 168
- اشاره 170
- فصل چهارم: ازدواج، آداب ازدواج، تربیت فرزندان 170
- ازدواج ودینداری 171
- فضیلت ازدواج کردن ونهی از رهبانیّت 171
- دوست داشتن همسر 172
- ترک ازدواج برای مسائل مالی 172
- لزوم آمیزش با همسر 173
- رهبانیّت ممنوع 173
- صفات پسندیده وناپسند زنان 174
- اهمیّت همسر 174
- معیارهای معنوی همسر خوب 176
- معیارهای جسمی همسر شایسته 177
- بهترین وبدترین زنان 178
- زنی که از کارکنان خداست 179
- زمان عقد وزفاف 180
- خواستگاری 180
- آداب خواستگاری وزمان مناسب آن 180
- ولیمه ازدواج 181
- خواندن خطبه عقد 181
- اشاره 182
- آداب زفاف وآمیزش 182
- اوقات مکروه آمیزش 183
- شب چهارشنبه وهنگام تحت الشعاع 183
- آمیزش در اوّل ووسط وآخر ماه 183
- آمیزش هنگام طلوع وغروب آفتاب 184
- آمیزش در شب عید فطر وعید قربان ودر برابر آفتاب 184
- اوقات حرام آمیزش 185
- اوقات مستحبّ آمیزش 185
- مکان هایی که آمیزش در آن مکروه است 186
- کارهای مکروه به هنگام آمیزش 187
- حالت های مکروه به هنگام آمیزش 188
- آداب پیش از آمیزش 189
- آداب عروسی 190
- دعا ونماز در شب زفاف وهنگام آمیزش 191
- آداب شب زفاف 191
- آمیزش در حمّام یا بدون روانداز 191
- چگونه شیطان شریک نطفه می شود 193
- دعای هنگام آمیزش 194
- حقوق زن وشوهر بر یکدیگر 195
- حقوق شوهر بر زن 195
- حقوق زن بر شوهر 196
- اهمیّت وتعداد فرزند 197
- فرزندان در کلام معصومان علیهم السلام 197
- دعاهای طلب فرزند وفضیلت آن 197
- تأثیر اعمال فرزند در کارنامه والدین 198
- پاداش زحمات پدر ومادر 198
- دختر یا پسر 199
- ثواب دوران بارداری وشیردهی 199
- دعاهای مخصوص 200
- دعا برای فرزنددار شدن 200
- استغفار 201
- تلاوت آیاتی از قرآن برای زاد و ولد 203
- نماز مخصوص، اذان ونام علی 204
- احکام دوران حمل وزایمان وپس از آن 205
- هنگام زایمان 205
- پیش از زایمان 205
- غذای مادر 208
- پس از وضع حمل 208
- تبریک ولادت ورنگ لباس نوزاد 208
- برداشتن کام طفل 209
- قطره ریختن در بینی، اذان واقامه گفتن در گوش وغسل دادن نوزاد 210
- نامگذاری 211
- نام های نیک 211
- اشاره 211
- عقیقه 213
- نام های نامناسب 213
- عقیقه کردن و سر تراشیدن نوزاد وآداب آن 213
- اهمّیّت عقیقه 214
- فلسفه وزمان عقیقه 214
- عقیقه برای بزرگسالان 214
- شرایط عقیقه 215
- صدقه یا قربانی به جای عقیقه 215
- عقیقه کودک هفت روزه 215
- دعای هنگام ذبح گوسفند 216
- آداب طبخ کردن وخوردن عقیقه 218
- حکم مالیدن خون عقیقه بر نوزاد وهدیه دادن به قابله 218
- زمان ختنه کردن 219
- ختنه کردن 219
- تراشیدن موی سر نوزاد 219
- چه کسانی از گوشت عقیقه نخورند؟ 219
- فلسفه ختنه کردن 220
- دعای ختنه کردن، تکرار ختنه واحکام ترک ختنه 220
- آداب شیر دادن وتربیت فرزند 221
- اشاره 221
- آداب شیر دادن 222
- اهمیّت تربیت فرزند وسنّ بازی وتربیت 223
- تعلیم وتربیت فرزند 223
- شیرهای ممنوع 223
- حدّاقل مدّت شیردهی 223
- آموختن حدیث ومراحل تربیت فرزند 224
- اجتناب کردن از خرافات 225
- رختخواب مستقل ونظافت شبانه 225
- حقوق فرزند بر والدین 226
- نفقه فرزندان 229
- سنّ نامحرم شدن دختران و پسران 230
- چگونه آرامش پیدا کنیم 230
- رعایت کردن حرمت والدین وحقوق آنها بر فرزندان 231
- اشاره 231
- شیطنت در کودکی، نشانه بردباری در بزرگسالی 231
- احترام به والدین 232
- احسان ونیکی به والدین 232
- بخشی از حقوق والدین 232
- نیکی به مادر وحقّ پدر 233
- عاقّ والدین 234
- پرداخت هزینه های والدین 234
- آثار وپاداش احسان به والدین 235
- مجازات بی حرمتی به والدین 236
- فصل پنجم: مسواک زدن، شانه کردن، ناخن گرفتن، کوتاه کردن شارب وتراشیدن سر 238
- اشاره 238
- فضیلت مسواک زدن 239
- سنّت پیامبران 239
- مسواک زدن 239
- سفارش جبرئیل 240
- مسواک ونماز 240
- سرزنش ترک کننده مسواک 241
- فلسفه مسواک زدن 241
- آثار وفواید مسواک زدن 242
- زمان ومکان مسواک زدن 242
- چگونگی مسواک زدن 243
- ترک کردن مسواک 243
- اهمّیّت تراشیدن موی سر وفواید آن 244
- تراشیدن موی سر 244
- زمان تراشیدن موی سر وآداب آن 244
- آداب نگهداری موی سر 245
- اشاره 245
- آداب نگهداری موی سر زنان 246
- آداب نگهداری موی سر مردان 246
- وقت و مقدار گرفتن شارب 247
- فلسفه تراشیدن سبیل وفواید آن 247
- فضیلت تراشیدن سبیل 247
- درازای ریش 248
- آداب ریش گذاشتن 248
- اشاره 248
- دعای هنگام گرفتن شارب 248
- چگونگی اصلاح ریش 249
- محاسن سبب زیبایی است 250
- مجازات تراشیدن ریش 250
- فضیلت موی سفید 250
- نخستین موی سفید وفلسفه آن 250
- فایده موی سفید وحکم کندن آن 251
- بازی کردن با ریش وکندن موی بینی 252
- فضیلت ناخن گرفتن 253
- آداب واوقات ناخن گرفتن 254
- زمان ناخن گرفتن 254
- روز جمعه 254
- روز پنجشنبه 255
- سایر روزهای هفته 256
- چگونه ناخن بگیریم؟ 257
- دعای هنگام ناخن گرفتن 258
- دفن مو وناخن 258
- فضیلت شانه کردن موی سر وصورت 259
- چگونگی شانه کردن 260
- وقت شانه کردن 260
- آداب واوقات شانه کردن 260
- دعای هنگام شانه کردن 261
- اشاره 263
- فصل ششم: آداب استفاده از بوی خوش وگل ها وکرم ها وروغن ها 263
- سبب پیدایش بوهای خوش در زمین 264
- فضیلت بوی خوش 265
- فضیلت بوی خوش وآداب آن 265
- وقت استفاده از بوی خوش 266
- بوی خوش برای زنان 267
- فواید بوی خوش 267
- کراهت ردّ عطریات 268
- مشک 269
- فضیلت مشک وعنبر وزعفران 269
- خلوق 270
- فضیلت عنبر وزعفران وعود 270
- فضیلت غالیه 271
- زمان روغن زدن 272
- فواید روغن زدن 272
- فضیلت وآداب روغن زدن 272
- آداب روغن زدن 273
- فواید روغن بنفشه 274
- فضیلت روغن بنفشه 274
- روغن بنفشه 274
- روغن بان وزنبق 275
- فضیلت روغن بان 275
- فضیلت روغن زنبق 276
- روغن کنجد 277
- بخور وانواع وآداب آن 277
- فضیلت بخور 277
- روغن زیتون وگل خیری 277
- فواید سایر روغن ها 277
- بخور با عود 278
- آداب ودعای بخور دادن 279
- فضیلت گلاب، گل سرخ ودیگر گل ها 280
- خواصّ گلاب 280
- گل نرگس وگل مورد 280
- گل سرخ 281
- گل مَرْزنگوش 282
- آداب بوییدن گل 282
- فصل هفتم: نظافت شخصی 284
- اشاره 284
- فواید حمّام کردن 285
- فضیلت حمّام کردن 285
- اهمیّت حمّام رفتن 285
- وقت حمّام رفتن 286
- آداب ورود وخروج ودعاهای حمّام 286
- شستن پا به هنگام خروج از حمّام 287
- پوشش عورتین 287
- پوشش سر 288
- دعاها واذکار حمّام رفتن 288
- بایدها ونبایدهای حمّام 289
- نبایدها 289
- کارهای مجاز 291
- شستن وخوشبو کردن بدن 291
- فضیلت شستن سر وبدن وزدودن بوهای بد 291
- درمان کچلی 292
- شستن لباس 292
- فواید شست وشو با گل خطمی 293
- فضیلت شستن سر با سدر وگل خطمی 293
- شست وشوی سر با سدر 293
- فضیلت برطرف کردن موهای زاید (زهار) 294
- اهمیّت وفواید دارو کشیدن 294
- فلسفه دارو کشیدن 295
- وقت دارو کشیدن 296
- ازاله کردن موی زیر بغل 296
- دعاهای هنگام دارو کشیدن 298
- اوقات مناسب ونامناسب 299
- وقت دارو کشیدن ودیگر آداب آن 299
- روش برطرف کردن بوی ناپسند دارو 300
- دارو کشیدن در حال جنابت ونشسته 300
- فضیلت حنا مالیدن بعد از نوره 301
- آداب غسل جمعه ودیگر غسل ها 302
- غسل های واجب 302
- اشاره 303
- غسل های مستحب 303
- اشاره 303
- اوّل: غسل های زمانی 303
- غسل جمعه 304
- غسل شب های فرد ماه رمضان 305
- غسل روز عید فطر وقربان وشب عید فطر 306
- غسل شب های دهه آخر ماه رمضان 306
- غسل روز غدیر خم (هیجدهم ذوالحجّه) 307
- غسل هشتم ونهم ماه ذوالحجّه واوّل ووسط وآخر ماه رجب 307
- غسل شب نیمه شعبان 307
- غسل روز مبعث 307
- غسل روز مباهله (24 ذوالحجّه) 308
- غسل روز نوروز 308
- غسل روز دحو الأرض (25 ذوالقعده) 308
- دوم: غسل های مستحبّ مکانی 308
- سوم: غسل های مستحبّ مربوط به برخی اعمال 309
- فصل هشتم: آداب خوابیدن، بیدار شدن ورفتن به حاجتگاه 312
- اشاره 312
- اوقات خوابیدن 313
- اشاره 313
- خواب بین الطّلوعین 313
- خواب قیلوله 315
- وضو گرفتن قبل از خواب 316
- شب زنده داری سالانه 316
- فضیلت وفلسفه وضو گرفتن قبل از خواب 316
- مکان خوابیدن وآداب پیش از خواب 318
- مکان هایی که خوابیدن در آنها کراهت دارد 318
- اشاره 318
- رفتن به حاجتگاه پیش از خواب 319
- اوقاتی که خوابیدن کراهت دارد 319
- دیگر آداب خوابیدن 319
- آداب ودعاهای قبل از خواب 320
- از حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله 320
خداوند به علّامه مجلسی چهار پسر وپنج دختر عنایت فرمود. نام پسرانش محمّدصادق ومحمّدرضا ومیرزا جعفر ومیرزا عبدالله است. (1)
دوران تحصیل
وی از چهار سالگی نزد پدر درس خواند ودر دوران تحصیل در درس بیش از بیست استاد شرکت جست که در فصل بعد به آن اشاره می کنیم.
او در اندک زمانی بر علم صرف ونحو ومعانی وبیان ولغت وریاضیّات وتاریخ وفلسفه وحدیث ورجال ودرایه واصول وفقه وکلام، احاطه کامل یافت. (2)
وی در چهارده سالگی از فیلسوف بزرگ اسلام، ملّاصدرا، اجازه روایت گرفت.
اساتید و شیوخ اجازه
علّامه مجلسی سال ها نزد علمای بزرگ درس خواند وشاگردی کرد و از بعضی از آنها اجازه نقل روایت گرفت که از جمله می توان به دانشمندان زیر اشاره کرد :
1. شیخ المحدّثین محمّد بن الحسن الحرّ العاملی، نویسنده کتاب ارزشمند وسائل الشیعه.
2. عالم فاضل ومحدّث عارف، فیض کاشانی، نویسنده کتاب های وافی وتفسیر صافی ومفاتیح الشرایع.
3. پدر بزرگوارش، عالم گرانسنگ علّامه محمّدتقی مجلسی، نویسنده کتاب
1- سفینه البحار، ج 1، ص 635.
2- گلشن ابرار، ج 1، ص 250.