- مقدمه ی مؤلف 4
- تربیت کدام انسان؟! 16
- ضرورت انسان شناسی 16
- نتایج انسان شناسی در حوزه های مختلف معرفتی 17
- تفاوت انسان شناسی اسلامی با آنتروپولوژی 20
- اهمیّت انسان شناسی و ارتباط آن با معارف دینی 22
- انسان شناسی و رابطه ی آن با توحید 25
- ارتباط انسان شناسی با نبوت 25
- ارتباط انسان شناسی با معاد 26
- انسان شناسی و ارتباط آن با مسائل اخلاقی 27
- انسان شناسی و ارتباط آن با علوم انسانی 28
- مراتب وجودی انسان در منظر قرآن 29
- حقیقت روح و ابزار بودن بدن 33
- گوهر انسانی 33
- جایگاه قوای نفس 35
- مراحل تکمیل نفس 36
- چگونگی ادراک محسوسات 38
- حقیقت نفس 39
- اصل روح انسان 40
- رابطه ی نفس ناطقه با بدن و چگونگی مرگ 44
- مقام خلیفه اللّهی انسان 47
- اشاره 47
- کرامت انسان 51
- راز خلیفه ی الهی بودن آدم 54
- انسان شناسی و ارتباط تازه با خداوند 57
- هدف نهایی حقیقت انسان 62
- نفس مطمئنّه 64
- لطافت نفس انسان 65
- حجاب های نفس 67
- عوامل آزادیِ نیروی شگرف انسان 70
- سبب محرومیت نفس از حقایق 72
- چگونه شروع کنیم؟ 78
- انسان و اختیار 82
- اشاره 82
- مفاهیم اختیار 83
- احساس اختیار به صورت بدیهی 85
- نقد اندیشه ی جبر 86
- تفاوت اراده ی تکوینی و تشریعی خداوند 89
- مغالطه بین ضرورت علت و معلول و جبر 91
- مشیّت الهی و اختیار انسان 93
- جهان قانونمند و مشیّت خدا 94
- نقش عالم ربوبی در عالم ماده 96
- آزادی تکوینی و هدایت تشریعی 97
- شقیّ، خودْ شقیّ است 98
- توصیف ارزشی انسان در قرآن 100
- انسانِ آرمانی اسلام 107
- انسان در عالی ترین افق 107
- علم و حقیقت انسان ساز 109
- انسان در منظر دین 112
- مراحل کمال انسان و نقش دین در تحصیل آن 113
- انسان کامل و ولایت تکوینی 114
- حیات انفرادی پس از دنیا 117
- هماهنگی در معرفت انسان و شناخت جهان 119
- انسانِ کامل؛ پیوند دو سر حلقه ی هستی 121
- اشاره 126
- انسان در منظر عرفان اسلامی 126
- تحلیل کلام ابن عربی در مورد انسان کامل 133
- جایگاه انسان کامل در نظام هستی 141
- ظهور خلافت الهی در انسان کامل 144
- معیّت و احاطه ی علمی انسان کامل 145
- اسفار اربعه 151
- منابع 160
نازله ی روح خدا هستیم و شأن خلیفه ی الهی بودن را می توانیم کسب کنیم باید خلافت بالقوّه خود را به خلافت بالفعل مبدّل نمائیم.
طبق آیات فوق روح انسان به نحو کلی همه ی اسرار وجود و هستی را در خود دارد و هر کدام واجد همه کمالات وجودی در حدّ قوّه و استعداد هستیم و به جهت نوع انسان بودن می توانیم با به فعلیت در آوردن آن اسماء در شخص خود، آنچه در وَهم ناید، آن شویم و لذا باید از طریق تبعیت از شریعت الهی برای فعلیّت یافتن در این مقام همّت کرد، و بدانیم با تضییع قوّه ها و استعدادها، بزرگ ترین ظلم را به خود کرده ایم که در این رابطه خداوند می فرماید: «مَنْ یَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَه»(1) هرکس به حدود و دستورات الهی عمل نکند به خود ظلم کرده است. به همین جهت تأکید می شود، در مورد انسان شناسی از نظر اسلام به موضوع خلیفه ی الهی شدن انسان باید توجّه کامل داشت، همچنا ن که به رابطه ی انسان با خدا و با خودش و با دیگران باید توجّه کرد که به صورتی کاملاً خلاصه به آن می پردازیم.
انسان شناسی و ارتباط تازه با خداوند
ارتباط انسان با خدا را می توان سیر از بیگانگی به آشنایی نامید که در صورت غفلت از این ارتباط، گرفتار بیگانگی های سه گانه ی زیر می شویم:
1- بیگانگی با دیگران: منشأ بیگانگی با دیگران، ناامن بودن خاطر انسان است و باعث می شود تا شخص از دیگران دور بماند، زیرا نسبت به