- سخن مترجم 1
- تشبیه و اهمیت بررسی آن 5
- مقدّمه مصححان 5
- معنای لغوی تشبیه 7
- معنای اصطلاحی آن 7
- کتابهای تالیف شده در موضوع تشبیه 8
- اسم و لقب 9
- شرح حال ابن ناقیا 9
- ولادت 10
- اعتقاد او به آراء پیشینیان 12
- مفاخرت و عداوت میان او و ابن شبل 13
- تاریخ وفات وی 14
- شعر او 15
- اشاره 15
- نمونه هایی از شعر ابن ناقیا 16
- امّا کتابهای ابن ناقیا: 20
- تاثیر قرآن کریم در بلاغت عربی و تدوین کتاب هایی در مجازات قرآن و حدیث 30
- اشاره 30
- الجمان فی تشبیهات القرآن نخستین کتاب درباره تشبیهات قرآن کریم 33
- مقدّمه مؤلف 40
- تشبیه در سوره بقره 42
- تشبیه در سوره آل عمران 56
- تشبیه در سوره انعام 60
- تشبیه در سوره اعراف 77
- تشبیه در سوره یونس 90
- تشبیه در سوره رعد 116
- تشبیه در سوره ابراهیم 119
- تشبیه در سوره نحل 128
- تشبیه در سوره کهف 133
- تشبیه در سوره انبیاء 145
- تشبیه در سوره حجّ 148
- تشبیه در سوره نور 153
- تشبیه در سوره نمل 165
- تشبیه در سوره عنکبوت 171
- تشبیه در سوره احزاب 174
- تشبیه در سوره سبأ 176
- تشبیه در سوره یس 185
- تشبیه در سوره صافّات 229
- تشبیه در سوره فصّلت 235
- تشبیه در سوره محمّد (ص) 241
- تشبیه در سوره فتح 254
- تشبیه در سوره الذاریات 275
- تشبیه در سوره إقتربت 279
- تشبیه در سوره الرحمن 291
- تشبیه در سوره واقعه 300
- تشبیه در سوره حشر 310
- تشبیه در سوره صفّ 313
- تشبیه در سوره جمعه 321
- تشبیه در سوره منافقین 323
- تشبیه در سوره ن 325
- تشبیه در سوره سأل سائل 329
- تشبیه در سوره مدّثّر 333
- تشبیه در سوره انسان 340
- تشبیه در سوره مرسلات 348
- تشبیه در سوره فیل 356
- اشاره 361
- ملحقات 361
- ترجمه احادیث و روایات و امثال و عبارتهای عربی منقول در مقدّمه مصححان و متن الجمان 383
- ترجمه اشعار در مقدّمه مصححان 399
- ترجمه اشعار متن 406
- ترجمه اشعار و عبارتهای عربی در پاورقیها 506
- منابع و مآخذ تصحیح الجمان 510
- منابع و مآخذ ترجمه الجمان 519
- فهرست الفبایی قافیه های اشعار منقول در متن «الجمان فی تشبیهات القرآن» 523
- فهرست نامهای اشخاص و فرقه ها و قبیله های مذکور در کتاب «الجمان فی تشبیهات القرآن» 548
- فهرست الفبایی مکانها و بناهای تاریخی مذکور در «الجمان فی تشبیهات القرآن» 568
- فهرست نامهای ستارگان و اصطلاحات نجومی مذکور در «الجمان فی تشبیهات القرآن» 571
سخن مترجم
این دومین اثری است در موضوع (بلاغت قرآن کریم) که ایزد توانا توفیق ترجمه آن را به زبان فارسی به این جانب عطا فرمود، و این توفیق را مرهون دستیاری مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی و پایمردی مدیران و مسؤولان آن مؤسّسه گرانقدر، می شناسم، و از درگاه خداوند توفیق همگی ایشان را در آراستن و ویراستن و نشر و چاپ گنجینه های گرانمایه فرهنگ اسلامی مسألت می نمایم.
اینک چند جمله ای در معرّفی کتاب الجمان فی تشبیهات القرآن حضور دانشمندان و اصحاب فضل و ادب تقدیم دارم. هر چند مصحّحان محترم در مقدّمه خود، به معرّفی آن پرداخته اند، امّا آنچه مترجم می نگارد، نتیجه تماس و آشنایی مستمر و مداوم او در طول مدّت سه سال زمان ترجمه آن کتاب است. و طبعا می تواند تا حدودی گویای اهداف و نقطه نظرهای مؤلّف و روش و اسلوب وی باشد.
امّا هدف اصلی (ابن ناقیا) از تألیف (الجمان) اثبات تفوّق و علوّ کلام الهی تا سرحدّ اعجاز به گونه ای است که هیچ مخلوقی نتواند با آن برابری کند، و هنگامی که آدمی در مقام مقایسه کلام حقّ و کلام خلق برآید، به این نتیجه رسد