- مقدمه 1
- اسرار ارض 5
- 1. ما از جنس خاک (زمین) هستیم 5
- فصل اول اسرار ارض 5
- اشاره 5
- 2. زمین گهواره موجودات 6
- 3. زمین منشأ رزق ماست 7
- 4. خشوع زمین 7
- 6. آخرین منزل دنیایی 8
- 5. تاریخ، شاهد جاودانه زمین 8
- 8. زمین بستر مسجد 9
- 7. خبر دادن از قیامت 9
- 9. مسجد خانه خدا است 11
- 10. کعبه 14
- اشاره 16
- فصل دوم تعریف دل 16
- 1. دل خانه خدا 16
- 2. عرش دل 19
- 3. قلب (دل)، فرمانروای جسم 20
- 5. ایمان قلبی 22
- 4. قلب، منشأ اخلاق 22
- 6. رجوع قلبی به سوی خداوند 23
- 7. قلب و نزول واردات غیبی 24
- 8. فساد قلب 24
- 9. کشور دل 26
- اشاره 28
- 10. اوصاف دل سالم 28
- الف) نور دل 29
- ب) بیداری مدام 30
- ج) طلب آب حیات 31
- د) آه دل 33
- ه) اجابت دعا 34
- اشاره 36
- فصل سوم اسرار اداب حج 36
- اشاره 36
- 1. استطاعت 36
- اشاره 38
- نشانههای استطاعت 38
- الف) توبه صادق 38
- ب) هجرت 39
- ج) شوق دیدار 41
- د) سفر آخرت 45
- 2. احرام 48
- اشاره 50
- 3. مقام تلبیه 50
- الف) احرام درد و نیاز 51
- ب) وارستگی کامل 52
- 4. طواف 53
- 5. مقام ابراهیم 61
- 6. سعی بین صفا و مروه 64
- 7. تقصیر 67
- 8. صحرای عرفات 68
- 9. وقوف در مشعر 73
- 10. منا (قربانگاه عاشقان) 77
- 11. رمی جمرات 80
- 12. احرام ربوبی 81
- 13. ورود به مدینه 85
- 14. زیارت حضرت زهرا 3 90
- 15. زیارت ائمه بقیع 92
- فصل چهارم آثار معنوی حج 95
- اشاره 95
- 1. یاد مرگ 95
- 2. مراقبه و محاسبه 97
- 3. محبت خدا در دل داشتن 98
- 4. علاقه به نماز شب 100
- 5. کمک به نیازمندان 103
- 6. خلوت نشینی 105
- 7. پرهیز از دنیا طلبی 107
- 8. دوری از حرص 110
- 9. بدی را با خوبی پاسخ دادن 112
- 10. سخاوت و ایثار 115
- 11. صبر و شکیبایی 120
- 12. امر به معروف و نهی از منکر 123
- 13. یاد قیامت 127
- 14. انس با قرآن 130
- 15. اعتدال 133
- 16. همنشین خوب 136
- اشاره 138
- فصل پنجم نامه نیایش 138
- نیایش رمضان 148
- نجوا 152
- فهرست منابع 172
پنج حسی از برون میسور او پنج حسی از درون مأمور او
ده حس است و هفت اندام و دگر آنچه اندر گفت ناید می‌شُمَر (1)
آن چیزی که نمی‌گذارد بین قلب و غیب رابطه برقرار شود و موجب بسته شدن این روزن می‌گردد و در واقع موجب میل دل به باطل می‌گردد، حضور اغیار در قلب است که مانع اشراق نور غیبی در قلب می‌شود. امام صادق(ع) فرمودند:
فی قوله تعالی(الّا مَنْ اتَی اللهَ بِقَلْبٍ سَلیم) الْقَلْبُ السَّلیمُ الَّذی یَلْقَی رَبَّه وَ لَیْسَ فِیه أَحَدٌ سِواهُ وَ کُلُّ قَلْبٍ فیهِ شِرْکٌ اوْ شَکٌّ فَهُو ساقِطٌ. (2)
در گفته خداوند که فرمود: به جز با قلب سلیم به سوی او نمی‌روید، منظور قلب سلیمی است که خدا را ملاقات می‌کند و در آن کسی غیر از خدا نیست. قلبی که در او آثار شرک و شک باشد سقوطکننده است.
9. کشور دل
دل کشوری است پهناور که تمامی اجزای جمال در آن شناورند. مولوی در این باره گفته است:
ما که باطن بین جمله کشوریم دل ببینیم و به ظاهر ننگریم
1- مثنوی معنوی، دفتر دوم
2- فیض کاشانی، تفسیر صافی، ج 2، ص 16.