- مقدمه 1
- فصل اول اسرار ارض 5
- اشاره 5
- 1. ما از جنس خاک (زمین) هستیم 5
- اسرار ارض 5
- 2. زمین گهواره موجودات 6
- 3. زمین منشأ رزق ماست 7
- 4. خشوع زمین 7
- 6. آخرین منزل دنیایی 8
- 5. تاریخ، شاهد جاودانه زمین 8
- 7. خبر دادن از قیامت 9
- 8. زمین بستر مسجد 9
- 9. مسجد خانه خدا است 11
- 10. کعبه 14
- اشاره 16
- فصل دوم تعریف دل 16
- 1. دل خانه خدا 16
- 2. عرش دل 19
- 3. قلب (دل)، فرمانروای جسم 20
- 4. قلب، منشأ اخلاق 22
- 5. ایمان قلبی 22
- 6. رجوع قلبی به سوی خداوند 23
- 7. قلب و نزول واردات غیبی 24
- 8. فساد قلب 24
- 9. کشور دل 26
- 10. اوصاف دل سالم 28
- اشاره 28
- الف) نور دل 29
- ب) بیداری مدام 30
- ج) طلب آب حیات 31
- د) آه دل 33
- ه) اجابت دعا 34
- اشاره 36
- 1. استطاعت 36
- اشاره 36
- فصل سوم اسرار اداب حج 36
- نشانه‌های استطاعت 38
- الف) توبه صادق 38
- اشاره 38
- ب) هجرت 39
- ج) شوق دیدار 41
- د) سفر آخرت 45
- 2. احرام 48
- اشاره 50
- 3. مقام تلبیه 50
- الف) احرام درد و نیاز 51
- ب) وارستگی کامل 52
- 4. طواف 53
- 5. مقام ابراهیم 61
- 6. سعی بین صفا و مروه 64
- 7. تقصیر 67
- 8. صحرای عرفات 68
- 9. وقوف در مشعر 73
- 10. منا (قربانگاه عاشقان) 77
- 11. رمی جمرات 80
- 12. احرام ربوبی 81
- 13. ورود به مدینه 85
- 14. زیارت حضرت زهرا 3 90
- 15. زیارت ائمه بقیع 92
- فصل چهارم آثار معنوی حج 95
- اشاره 95
- 1. یاد مرگ 95
- 2. مراقبه و محاسبه 97
- 3. محبت خدا در دل داشتن 98
- 4. علاقه به نماز شب 100
- 5. کمک به نیازمندان 103
- 6. خلوت نشینی 105
- 7. پرهیز از دنیا طلبی 107
- 8. دوری از حرص 110
- 9. بدی را با خوبی پاسخ دادن 112
- 10. سخاوت و ایثار 115
- 11. صبر و شکیبایی 120
- 12. امر به معروف و نهی از منکر 123
- 13. یاد قیامت 127
- 14. انس با قرآن 130
- 15. اعتدال 133
- 16. همنشین خوب 136
- اشاره 138
- فصل پنجم نامه نیایش 138
- نیایش رمضان 148
- نجوا 152
- فهرست منابع 172
فصل چهارم آثار معنوی حج
اشاره
پس از بازگشت از حج رفته رفته، آثار معنوی حج در حج‌گزار ظهور می‌کند و هم خودش و هم دیگران از برکات آن بهره‌مند می‌شوند. حاجی تا زمانی که زنده است با همان آثار و نشانه‌ها زندگی می‌کند. در این بخش مهم‌ترین نشانه‌های حاجی را پس از زیارت خانه خدا و مدینه‌النبی به طور خلاصه بیان می‌کنیم تا ان‌شاءالله همه ما به این اوصاف متخلّق بمانیم.
1. یاد مرگ
حاجی، کسی است که روزی دو تا سه بار یاد مرگ بیافتد، قلب او با شوق لقای حق همواره زنده بماند. مگر نه این است که با پوشیدن احرام مرگ و قیامت را تجربه کرده است. پس تا زنده است باید آن حالات را در خود حفظ کند. البته همه مؤمنین باید به یاد مرگ باشند، چرا که اثر تربیتی و روانی فراوانی در رشد انسان دارد و باعث دوری از غفلت و بیداری عقل و دل می‌شود و محبت غیر خدا را از انسان دور می‌کند. چه زیبا فرمود امام صادق(ع):
ذِکْرُ المَوْتِ یُمیتُ الشَّهَواتِ فِی النَّفْس، وَ یَقْلَعُ مَنَابِتَ