توکل :بیایید به خدای خود اعتماد کنیم! صفحه 17

کارهایت را به خدا واگذار کنی و درجه دیگر و پایین آن است که تنها برخی از امور را به خداوند بسپری.»(1)

اما این که میزان توکل در متوکلان بر چه پایه ای استوار است، نکته ظریفی است که بیان آن خالی از لطف نیست. امیرالمؤمنین علیه السلام می فرماید: «میزان توکل به خدا بر اساس میزان اطمینان انسان به خدا می باشد.»(2)

از اثر دیگر این گونه برداشت کرده ایم که میزان توکل به قدر تعمیق توحید نزد متوکل است.(3)

توجه به تلاش ها و اسباب در راستای توکل

تلاش انسان و آماده سازی آلات و ادوات برای رسیدن به هدفی که در پیش دارد تا چه اندازه می تواند با مقام توکل در تضاد باشد؟

آیا توکل با توجه کردن به تلاش ها و اسباب منافات دارد؟

توجه به اسباب مسئله ای است که مورد توجه حضرات معصومین علیه السلام هم بوده است چنانکه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید:

«اِعْقِلْ راحِلَتَکَ وَ تَوَکَّلْ»(4)

1- 1 _ بحارالانوار، ج 68، ص 131.
2- 2 _ معجم الفاظ، غرر الحکم و درر الکلم، ص 1217.
3- 3 _ مدارج السالکین، ج 2، ص 125.
4- 4 _ بحارالانوار، ج 68، ص 138.