- دیباچه 1
- تفاوتی مهم در خواسته ها 6
- بخش اول:شورها و روح ها 6
- روح های بزرگ و روح های کوچک 9
- نشانه روح های بزرگ 12
- دلیل این تفاوت ها 18
- روح های بزرگ تر و ساحت های بیشتر 21
- یک یادآوری مهم 25
- ارزش گذاری خواسته ها 26
- جهت دهی به خواسته ها 28
- بخش دوم:جوانی و بالندگی روح 29
- اشاره 29
- ریزش ها و رویش ها 30
- «شور» یا «جنون» جوانی؟ 32
- ارزش جوانی 36
- اشاره 40
- مروری بر خواسته ها 42
- پاسخ هایی برای این پرسش 47
- اشاره 51
- نگاهی ژرف تر 54
- 1. همتی به این بلندی و دنیایی به این کوچ کی! 54
- 3. درد جان کاه بشری 59
- شعله های فرو خفته 65
- اشاره 80
- آغاز قصه دین 85
- 1. دین و بایدها و نبایدها 88
- 2. دین و خواسته ها 90
- 3. دین و دنیا 94
- 4. دین و آرامش گم شده 102
- 5. دین و ارزش آدمی 106
اینکه به آنچه دلخواهمان است، دست نیافته ایم و آنچه به دستمان رسیده و حتی زمانی نه چندان اندک را هم به دنبالش بوده ایم، همانی نبوده که چشم اندازش، مسحورمان کرده بود و این مسئله که گویی نباید شک داشت که آرمان ها هیچ گاه با واقعیت های موجود سرِ آشتی نخواهند داشت، آدمی را دچار نوعی پوچی و دل زدگی می کند.
شاید اگر نگاه بشر عصر کنونی به هستی و تحلیل او را نسبت به جهانی که در آن زندگی می کند، خوب بشناسیم، او را برای چنین نگرشی، چندان هم ملامت نکنیم:
اگر بنا باشد همه چیز بر گِرد آدمی بچرخد و محور جهان هستی قرار گیرد و از طرفی، آدمی همینی باشد که می بینیم، پس با دیدن این همه ناکامی و نامرادی از یک سو و این همه رنج کشیدن های نامفهوم و تعریف نشده از سوی دیگر و نیز بی عدالتی های فراوانی که در تقسیم امکانات رخ داده است از سوی سوم، البته که حق دارد گرفتار پوچی و افسردگی شود،(1) بلکه اگر فهم و اندیشه خود را به اختیار خود تعطیل نکند، بی گمان، به چنین نتیجه ای خواهد رسید. نتیجه این همه، چیزی جز غم و غربت و دل سردی نخواهد بود.
_سَم کین_ در این باره، سخنی دارد شنیدنی:
در ساختار زیرین وجود انسانی، بی قراری ای هست. آدمی موجودی است گرفتار غم غربت و همیشه در آرزوی رضایت خاطری که از چنگش
1- نک: ملکم همیلتون، جامعه شناسی دین، ترجمه: محسن ثلاثی، صص 273 _ 287، به نقل از: محمد سعیدی مهر و امیر دیوانی، معارف اسلامی، دفتر نشر معارف، چ 51، 1382.