- بیان موضوع 1
- اشاره 1
- فصل اول:کلیات 1
- سابقه پژوهش 2
- سؤالات تحقیق 3
- فرضیه ها 4
- روش تحقیق 4
- نوآوری تحقیق 5
- اهمیت و ضرورت 6
- 1-1مفاهیم و اصطلاحات 7
- نقد: 7
- روش : 7
- دیدگاه: 7
- اشاره 7
- ترادف: 8
- 1-8-1 شرح حال: 11
- 1-8 بنت الشاطی 11
- 1-8-2- آثار و تألیفات بنت الشاطی : 14
- 1-8-3- جایگاه آثار بنت الشاطی در ایران : 16
- 1-8-4 کتاب الأعجاز البیانی 20
- الف: نقص و افتادگی در ترجمه: 22
- اشاره 22
- 2-8 ترجمه ی الأعجاز البیانی 22
- ب: افزودن مطالبی در ترجمه که در متن اصلی نیست: 24
- اشاره 26
- فصل دوم:دیدگاه ها در باب ترادف یا عدم ترادف 26
- مقدمه 27
- اشاره 27
- اشاره 28
- 2-1 وجود ترادف در زبان عربی و قرآن کریم 28
- 1-تداخل گویش ها و لهجه ها 31
- 2-1-1 ا سباب وعوامل ترادف 31
- اشاره 31
- 2-تلقی واحد از اسم و صفت 32
- 3- وام گیری از زبان های دیگر 33
- 4- تطوّر زبانی 33
- 1-گسترش طرق بیان . 35
- 2- امکان استفاده از کلمات فصیح تر 35
- 2-1-2 فوائد ترادف 35
- اشاره 35
- 3- تفنن در عبارت 36
- 4- توسعه در الفاظ 36
- 2-2 عدم ترادف در زبان عربی و قرآن کریم 37
- 2-2- 1 مخالفان ترادف 37
- 2-2-2 ادله ی منکران ترادف 38
- اشاره 38
- 2- ارائه تعریف خاص از ترادف . 39
- 1- وضع هر کلمه برای یک معنای خاص. 39
- 3-تفکیک میان ترادف تام و ناقص 40
- 4- تفکیک میان اسم وصفت 40
- 2-3 وجود ترادف در زبان عربی و عدم آن در قرآن کریم 41
- 2-4 نظر مختار 41
- اشاره 41
- 1- اصل عدم ترادف در قرآن کریم 42
- 2-قرآن کریم معیار شناخت تمایز معانی 43
- 3- قرآن کریم پایه گذار تفاوت معنایی 44
- خلاصه و نتیجه ی فصل دوم: 45
- فصل سوم:بیان دیدگاه و روش بنت الشاطی در باب عدم ترادف در قرآن 46
- اشاره 46
- 3-1تعریف بنت الشاطی از ترادف 47
- 3-2 دیدگاه بنت الشاطی در موضوع ترادف در زبان عربی 48
- 3-3دیدگاه بنت الشاطی در موضوع ترادف در قرآن 50
- 3-4-1تعدد گویش ها و تفاوت زبان ها 51
- 3-4مبانی بنت الشاطی در عدم ترادف 51
- 3-4-2معنای خاص قرآنی 52
- 3-5منابع شناخت واژه ها از نظر بنت الشاطی 53
- 3-6روش بنت الشاطی در اثبات عدم ترادف میان واژه ها 54
- 3-7-1 رؤیا و حلم 56
- 3-7 نمونه هایی از روش استادانه ی بنت الشاطی در تبیین عدم ترادف بین کلمات 56
- 3-7-2 نأی و بُعد 60
- 3-7-3 أنداد 63
- 3-8 خلاصه و نتیجه 67
- اشاره 68
- فصل چهارم:نقد دیدگاه و روش بنت الشاطی در باب عدم ترادف در قرآن 68
- اشاره 69
- 4-1 بررسی و نقد دیدگاه بنت الشاطی 69
- 1- برداشتِ از بعضی آیات قرآن کریم 69
- 3-توجه به معنای خاص کلمه جدای از سیاق 70
- 2-نبود شاهدی مبنی بر فهم اعراب عصر نزول از عدم ترادف 70
- 4-اعتراف غیر مستقیم بنت الشاطی به وجود ترادف در قرآن 71
- 5-اعتراف برخی از طرفداران عدم ترادف در قرآن به ناتوانی در اثبات 71
- 6-ماهیت اثبات عدم ترادف ماهیتی ،دست نیافتنی 72
- اشاره 73
- بررسی و نقد روش بنت الشاطی 73
- 4-2-1 آنس و اَبصر 73
- بررسی و نقد 73
- اشاره 73
- اشاره 76
- 4-2-2 حلف و قسم 76
- بررسی و نقد : 76
- اشاره 78
- 4-2-3 زوج و امرأه 78
- بررسی و نقد 79
- 4-2-4 انس و انسان 81
- اشاره 81
- بررسی و نقد 81
- اشاره 83
- 4-2-5 نعمت و نعیم 83
- بررسی و نقد 83
- 4-2-6 یؤَیِّدُ و یقوی ( از مسائل نافع ابن ازرق ) 88
- ترجمه 88
- اشاره 88
- 4-2-7 ألفی و وَجَد ( از مسائل نافع ابن ازرق ) 90
- اعتراف بنت الشاطی به ناتوانی در اثبات عدم ترادف 90
- 4-2-8 « فاز » و « سَعِدَ و نجا » ( از مسائل نافع ابن ازرق ) 93
- تفاوت معنایی ارائه شده توسط بنت الشاطی 93
- بررسی و نقد 94
- اشاره 95
- 4-2-9 « سواء » و « عدل » 95
- ترجمه: 95
- اشاره 97
- 4-2-10 « فلک و سفینه » و مشحون و الممتلئه » 97
- ترجمه: 98
- خلاصه و نتیجه: 100
- اشاره 100
- منابع و مآخذ 101
فصل اول:کلیات
اشاره
بیان موضوع
در مورد ترادف در قرآن کریم نظرات متفاوتی ارائه شده است . گروهی مانند سیبویه،اصمعی ،علی ابن عیسی رمانی، ابن اثیر،صبحی صالح ،ابراهیم انیس و احمد مختار عمر قایل به وجود ترادف در قرآن کریم هستند وگروهی مانند خطابی ،راغب اصفهانی ،زر کشی ، سیوطی، علامه مصطفوی و آیت الله معرفت به عدم ترادف در قرآن کریم معتقد شده اند .یکی از طرف داران سرسخت عدم ترادف واژه ها در قرآن کریم در دوره ی معاصر نویسنده ی مشهور مصری خانم دکتر بنت الشاطی است. وی علاوه بر تألیف مقالاتی در باب عدم ترادف واژه ها در قرآن کریم و دفاع سخت از آن، یکی از پایه های اعجاز بیانی قرآن را بر همین نظریه استوار کرده است. بنت الشاطی از جمله دانشمندانی است که ترادف در زبان عربی را پذیرفته است اما معتقد است در قرآن کریم دو واژه ی مترادف وجود ندارد. آنچه در این اثر مورد توجه است نقد و بررسی دیدگاه و روش بنت الشاطی در عدم ترادف در قرآن کریم است و تلاش خواهیم کرد تا از یک سو دیدگاه بنت الشاطی در باب عدم ترادف واژه ها در قرآن کریم را از آثارش استخراج کنیم و از دیگر سو به بررسی و ارزیابی نمونه هایی بپردازیم که وی قائل بر عدم ترادف آنها شده است .در این میان شیوه و روش بحث این دانشمند در اثبات نظریه اش هم قابل توجه است که در بخشی به معرفی آن خواهیم پرداخت.نمونه هایی که ایشان در فصل «دلالت های الفاظ و راز کلمات » در کتاب اعجاز بیانی آورده است مورد مداقّه و بررسی قرار می گیرد تا وجود یا عدم ترادف در این کلمات بازخوانی و بررسی شود.
بنت الشاطی در قسمت پایانی کتاب اعجاز بیانی ، مسائل نافع بن ارزق را که سوالات نافع از ابن عباس در خصوص معانی کلمات است بررسی کرده است و در این بررسی باز درصدد اثبات عدم ترادف در کلمات قرآن بوده است . این مسائل نیز مورد بررسی ونقد قرار می گیرد تا روشن شود آیا عدم ترادف در این کلمات قابل دفاع هست یا خیر ؟