- مقدمه 1
- پیشگفتار 5
- انتقاد از مقتل نویسان 9
- الحدیث 01 11
- اشاره 11
- بیانات 12
- ترجمه 12
- فائده 14
- تنبیه 18
- سر لطیف 19
- خاتمه 21
- الحدیث 02 23
- بیانات 23
- اشاره 23
- ترجمه 23
- الحدیث 03 26
- ترجمه 26
- اشاره 26
- بیانات 27
- تتمه مهمه 32
- الحدیث 04 35
- اشاره 35
- ترجمه 35
- بیان 36
- اشاره 46
- الحدیث 05 46
- ترجمه 46
- بیانات 47
- الحدیث 06 50
- اشاره 50
- بیانات 51
- ترجمه 51
- الحدیث 07 57
- اشاره 57
- بیانات 58
- ترجمه 58
- ترجمه 61
- اشاره 61
- الحدیث 08 61
- بیانات 62
- ترجمه 65
- اشاره 65
- الحدیث 09 65
- بیانات 66
- اشاره 87
- الحدیث 10 87
- ترجمه 87
- بیانات 87
- فائده 92
- تنبیه 93
- خاتمه 97
- فایده 98
- اشاره 100
- الحدیث 11 100
- ترجمه 100
- بیانات 101
- خاتمه 103
- الحدیث 12 107
- ترجمه 107
- اشاره 107
- بیانات 108
- الحدیث 13 111
- اشاره 111
- ترجمه 112
- بیانات 116
- تتمات 120
- الحدیث 14 125
- اشاره 125
- ترجمه 126
- بیانات 127
- بیانات 129
- الحدیث 15 129
- اشاره 129
- ترجمه 129
- ملخص مقال 132
- خاتمه 133
- فایده 134
- اشاره 136
- ترجمه 136
- الحدیث 16 136
- بیانات 137
- سر لطیف 139
- تبصره 140
- ترجمه 142
- بیانات 142
- اشاره 142
- الحدیث 17 142
- فایده 145
- اشاره 146
- ترجمه 146
- الحدیث 18 146
- بیانات 147
- الحدیث 19 149
- ترجمه 149
- اشاره 149
- بیانات 150
- فایده ی استطرادیه 152
- فائده عامه و نکته تامه 159
- اختتام کلام و دفع اوهام 168
- الحدیث 20 170
- ترجمه 170
- اشاره 170
- بیان 171
- اشاره 180
- ترجمه 180
- الحدیث 21 180
- بیان 180
- اشاره 184
- الحدیث 22 184
- ترجمه 185
- بیان 185
- الحدیث 23 187
- اشاره 187
- ترجمه 188
- بیانات 189
- بیانات 194
- ترجمه 194
- اشاره 194
- الحدیث 24 194
- بیانات 198
- ترجمه 198
- الحدیث 25 198
- اشاره 198
- ترجمه 204
- اشاره 204
- الحدیث 26 204
- بیانات 205
- تنبیه 208
- تکمله 211
- استطراد کلام و تتمیم مرام 211
- الحدیث 27 214
- ترجمه 214
- اشاره 214
- بیانات 215
- انتقام الهی 217
- بیانات 219
- ترجمه 219
- الحدیث 28 219
- اشاره 219
- اشاره 224
- الحدیث 29 224
- ترجمه 224
- بیانات 225
- فایده 226
- خاتمه 231
- بیانات 232
- الحدیث 30 232
- ترجمه 232
- اشاره 232
- بیانات 237
- اشاره 237
- ترجمه 237
- الحدیث 31 237
- خاتمه نافعه 240
- ترجمه 243
- اشاره 243
- بیانات 243
- الحدیث 32 243
- سر ایمانی 248
- الحدیث 33 252
- اشاره 252
- مثنوی 253
- خاتمه 254
- بیانات 256
- اشاره 256
- الحدیث 34 256
- اشاره 263
- بیانات 263
- الحدیث 35 263
- تتمه مهمه 266
- خاتمه 267
- اشاره 270
- الحدیث 36 270
- تفسیر غریبه 270
- تفسیر غرائبه 273
- تفسیر غرائبه 274
- فائده 277
- بیانات 279
- اشاره 279
- الحدیث 37 279
- التنبیه الثالث 283
- فایده 287
- ترجمه 289
- اشاره 289
- الحدیث 38 289
- بیانات 290
- سؤال و جواب 292
- خاتمه 294
- الحدیث 39 295
- بیان 295
- اشاره 295
- خاتمه 297
- بیانات 300
- الحدیث 40 300
- اشاره 300
- خاتمه 306
مسببه عن تلک الاراده علی تلک النفوس الشریفه الفلکیه موجبه لوجد و سماع مخالف الأول، و تشرف لها لوامع نورانیه مناسبه لتلک التعقلات العودیه مقتضیه لأن تتحرک حرکات تقابل الحرکات الاول، اذ الحرکات انما تتسبب عن التعقلات و الارادات، و لا ریب أن کل معقول یقتضی أمرا غیر ما یقتضیه الآخر، فالتعقلات الأوایل انما هی اظهار الجوهر العقلیه فی بساط الشهود و ابراز الأنوار الأنوار القدسیه فی موطن هذا الوجود، و التعقلات الأواخر انما هی لعود تلک الأنوار الی مشارقها و رجوع الفروع الی أصولها، فتختلف الحرکات و تتقابل الجهات، و ذلک کما یعرض لأرباب الوجد بسبب ظهور بارقه غریبه لم یتعاهدها أن یتحرک علی خلاف ما یتحرک اولا، و اعتبر ذلک بالدولاب بالنظر الی صاحبه. و بالجمله وجب من ذلک بحکم المضاهات فی المقابله أن یتحرک تلک الارادات حرکه تقتضی عماره النشأه الآخره علی الخلود و البقاء فی مقابله الحرکه الأولی القابله للفناء، و ذلک یستلزم طلوع الشمس من مغربها، کما یراه اهل العرفان. و عندی أن هذا سر لطیف غیر مناف للأصول البرهانیه علی المتدرب فی الحکمه المتعالیه.» انتهی کلامه، ثم أردف هذا بنور عرشی فی بیان هذا المقام، من شاء رجع الیه.
خاتمه
قال القاضی سعید أیضا فی أربعینه فی شرح الحدیث الرابع:«و مما یناسب نقله فی هذا المقام ما روی عن ابن مسعود، قال: قال رسول الله (ص): ان لله ثلاثمائه شخص فی الأرض قلوبهم علی قلب آدم، و له أربعون قلوبهم علی قلب موسی، و له سبعه قلوبهم علی قلب ابراهیم، و له أربعه قلوبهم علی قلب جبرائیل، و له ثلاثه قلوبهم علی قلب میکائیل، و له واحد قلبه قلب اسرافیل، فاذا مات الواحد من الثلاثه أبدل الله مکانه من الأربعه و اذا مات واحد من الأربعه أبدل الله مکانه من ثلاثمائه و اذا مات واحد من ثلاثمائه أبدل الله مکانه من العامه بن یدفع البلاء عن العامه ببرکتهم».و فی هذا الخبر فوائد:الأولی - أنه یدل علی الترتیب الذی ذکرنا بین جیرئیل و میکائیل و اسرافیل و أن أقدمهم و أشرفهم منزله هو اسرافیل، و لا یظهر من کون المنسوب الی جبرائیل اربعه و الی میکائیل ثلاثه و الی اسرافیل واحدا، و ذلک لترتب مراتب الاعداد و أن الواحد أقدم، و لکون الأربعه عباره عن الأوتاد، و الأوتاد فی مرتبه الأفراد الذین عددهم ثلاثه، و کذا الافراد انما یخدمون الواحد