- باب 27 در بیان سکوت 1
- اشاره 1
- اشاره 3
- [قسمت اول] خلقت زبان 4
- اشاره 4
- سطح فوقانی زبان 5
- سطح تحتانی زبان 6
- کناره ها 6
- اشاره 6
- اشاره 7
- قسمت دوم ساختمان زبان 7
- اسکلت استخوانی لیفی 7
- رأس 7
- اشاره 7
- عضلات زبان 8
- اشاره 8
- غشای میانی یا غشای زبانی 8
- 1-زنخی زبانی 9
- 2-نیزه زبانی 10
- 5-حلقی زبانی 13
- 4-کامی زبانی 13
- 7-زبانی فوقانی 14
- 6-لوزه زبانی 14
- 8-زبانی تحتانی 15
- 9-عرضی 16
- اشاره 21
- منافع سکوت 26
- 1-راحتی در دنیا و آخرت 26
- اشاره 26
- 3-دوری از هوا 28
- 4-تربیت و ریاضت نفس 28
- 5-چشیدن شیرینی عبادت 29
- 7-حسن خلق 30
- 6-عفت و مروت 30
- سکوت و ضرورت آن 31
- سکوت اولیای خدا 33
- سبب هلاکت خلق 35
- شناخت معایب کلام 37
- اشاره 40
- حقیقت راحتی 42
- کوشش حق و تکاپوی باطل 43
- اشاره 46
- حرکت انسان در دنیا 46
- مسابقه در قرآن 48
- اشاره 51
- راحتی مؤمن در دنیا 51
- اشاره 51
- 1-راحتی در خاموشی 51
- 2-راحتی در خلوت 57
- 3-راحتی در گرسنگی 61
- وسایل امنیت 63
- قناعت 64
- اشاره 65
- اعتماد به خدا در کلام ابو ذر 65
- علل راحتی در دنیا 66
- اشاره 68
- قناعت 70
- اشاره 70
- اشاره 72
- خارکن و قناعت 72
- بازرگان و قناعت 72
- قناعت در کلام سعدی 72
- موسی و درویش 73
- اشاره 74
- قناعت در روایات 74
- ثروت واقعی انسان در کلام قرآن 77
- اشاره 83
- اشاره 85
- حقیقت حرص 85
- علت مؤاخذۀ مریض 85
- اشاره 88
- انسان و حرص 88
- تفسیر حرص 89
- اشاره 94
- حرص مذموم در کلام نراقی 94
- حرص مذموم 94
- حرص در روایات 97
- آفات حرص 103
- اشاره 105
- راه علاج حرص 105
- علاج حرص در کلام نراقی 106
- توکل بر خدا 113
- تقابل حرص و قناعت 114
- اشاره 116
- اشاره 118
- حقیقت زهد 118
- حد زهد در دنیا 122
- شناخت زهد 124
- نظر سالکان راه در مسئلۀ زهد 127
- اشاره 127
- زهد یا رهبانیت 129
- انبیای الهی و زهد 131
- سالکان راه با عظمت زهد 133
- از حجلۀ عروسی تا بستر شهادت 135
- شهدای کربلا،پیشوایان زاهدان تاریخ 155
- اشاره 160
- زهد در آیینۀ روایات 160
- زهد در کلام امام صادق علیه السلام 167
- زهد در کلام مجلسی رحمه الله 168
- ویژگیهای زهد 171
- ویژگیهای زاهد 173
- سراچۀ دنیا 175
- اشاره 176
- باب 32 در نکوهش دنیا 176
- اشاره 178
- حقیقت دنیا 178
- چهرۀ دنیا 179
- رابطۀ دنیایی در نهج البلاغه 181
- دنیا از دیدگاه قرآن 183
- اشاره 185
- دنیا از کلام امام علی علیه السلام 185
- دنیا از دیدگاه روایات 185
- دنیا در کلام رسول خدا صلی الله علیه و آله 188
- دنیا در کلام عیسی علیه السلام 190
- دنیا در کلام سلیمان علیه السلام 190
- دنیا از دیدگاه حکیمان و عارفان 192
- اشاره 192
- خودنمایی دنیا 197
- دوست نمایی دنیا 197
- خودآرایی دنیا 198
- حسابگری دنیا 199
- رسوایی دنیا 201
- جویندۀ دنیا 201
- مهمانی دنیا 202
- فراموشی آخرت در دنیا 203
- اشاره 206
- ثمرۀ دنیا طلبی 206
- دنیا در کلام عبد الرزاق لاهیجی 207
- حکایتی عجیب از دنیا 210
- نشانه های اهل دنیا و اهل آخرت 212
- اشاره 215
- دنیا از دیدگاه امیر المؤمنین علیه السلام 215
- دنیای اولیای خدا 218
- حکایتی عجیب از اوضاع و احوال دنیا 220
- اشاره 224
- حقیقت ورع 226
- ورع در آیینۀ روایات 230
- ورع ابن سیرین 237
- کسب آبرو به برکت ورع 238
- ورع شیخ جمال،چراغ هدایت مردم 241
- ورع نردبان ترقی میر داماد 243
- ورع از دیدگاه عارفان 245
- نصیحت عارفان به غافلان 247
- نیازهای صاحب ورع 251
- 1-تداوم حسابرسی 252
- اشاره 252
- ریشۀ ورع 252
- 2-صدق گفتار 253
- اشاره 254
- 3-صفای در معامله 254
- اخلاق عجیب ابو عثمان حیری 257
- 6-پرهیز از برنامه های بی فایده 259
- 4-احتراز از شبهات 259
- 5-پرهیز از عوامل شک 259
- 8-پرهیز از سفسطه گران 260
- 9-پرهیز از افراد بی دین 260
- 10-پرهیز از علوم ضالّه 260
- اشاره 262
- اشاره 264
- اوصاف عبرت پذیران 264
- حیات عبرت آموز اویس قرن 266
- عبرت در قرآن 271
- عبرت در روایات 274
- اشاره 274
- عبرت در نهج البلاغه 274
- خطبه 20 276
- خطبۀ 83 277
- خطبۀ 221 280
- ثمرۀ عبرت 286
- ریشۀ عبرت 287
- تاریخ آیینۀ عبرت 288
- اشاره 290
- نعمت های مادی 292
- اشاره 292
- نعمت های الهی 292
- نعمت های معنوی 294
- اشاره 296
- اشاره 297
- معرفت نفس 297
- حقیقت دل 297
- شهوت،عامل خراج 300
- تکلف در اعمال 305
- منفعت عظیم اهل شوق و محبت 307
- اشاره 307
- قضاوت سید علی شوشتری 308
- حالات سید احمد کربلایی 310
- نتیجۀ عمل با تکلّف 314
- برائت از تکلّف 315
- پنجاه صفت مؤمن 317
- استقامت 322
- اشاره 322
- نصایحی از حضرت امام صادق علیه السلام 322
- پرهیز از لباس رنگارنگ 323
- پرهیز از غذای زیاد 323
- مسکن لازم 323
- فریفتگی مال 324
- دوستی های ناپایدار 324
باب 27 در بیان سکوت
اشاره
قالَ الصّادِقُ علیه السلام:
الصَّمْتُ شِعارُ الْمُحَقِّقینَ بِحَقائِقِ ما سَبَقَ وَ جَفَّ الْقَلَمُ بِهِ،وَ هُوَ مِفْتاحُ کُلِّ راحَهٍ مِنَ الدُّنیا وَ الآخِرَهِ وَ الصَّوْنُ مِنَ الْخَطایا وَ الزَّلَلِ.
وَ قَدْ جَعَلَهُ اللّهُ سِتْراً عَلَی الجاهِلِ وَ تَزَیُّناً لِلْعالِمِ وَ فِیهِ عَزْلُ الْهَویٰ وَ ریاضَهُ النَّفْسِ وَ حَلاوَهُ العِبادَهِ وَ زَوالُ قَساوَهِ القَلْبِ وَ الْعَفافُ وَ الْمُرُوَّهُ وَ الظَّرْفُ.
فَاَغْلِقْ بابَ لِسانِکَ عَمّا لَکَ مِنْهُ بُدٌّ لا سِیَّما إذا لَمْ تَجِدْ أهْلاً لِلْکَلامِ وَ الْمُساعِدَ فِی المُذاکَرَهِ لِلّهِ وَفِی اللّه.
وَ کانَ الرَّبیعُ بنُ خُثَیْمٍ یَضَعُ قِرْطاساً بَیْنَ یَدَیْهِ فَیَکْتُبُ کُلَّ ما یَتَکَلَّمُ بِهِ ثُمَّ یُحاسِبُ نَفْسَهُ فی عَشِیَّتِهِ مالَهُ وَ ما عَلَیْهِ وَ یَقُولُ:آهِ نَجَا الصّامِتُونَ وَ بَقینا.
وَ کانَ بَعْضُ أصْحابِ رَسُولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله یَضَعُ حَصاهً فی فَمِهِ فَإذا أرادَ أنْ یَتَکَلَّمَ بِما عَلِمَ أنَّهُ لِلّهِ وَفِی اللّهِ وَ لِوَجْهِ اللّهِ أخْرَجَها مِنْ فَمِهِ.
وَ إنَّ کَثیراً مِنَ الصَّحابَهِ رَضِی اللّهُ عَنْهُمْ کانُوا یَتَنَفَّسُونَ الصُّعداءَ وَ یَتَکَلَّمُونَ شِبْهَ الْمَرضیٰ.
و إنَّما سَبَبُ هَلاکِ الْخَلْقِ وَ نَجاتِهِم الْکَلامُ وَ الصَّمْتُ،فَطُوبیٰ لِمَنْ رُزِقَ مَعْرِفَهَ عَیْبِ الْکَلامِ وَ صَوابِهِ وَ فَوائِدِ الصَّمْتِ فَإنَّ ذلِکَ مِنْ اخلاقِ الأنْبِیاءِ وَ شِعارِ الأصْفِیاءِ.
وَ مَنْ عَلِمَ قَدْرَ الْکَلامِ أحْسَنَ صُحْبَهَ الصَّمْتِ،وَ مَنْ أشْرَفَ عَلیٰ لَطائِفِ الصَّمْتِ وَ ائْتُمِنَ عَلیٰ خَزائِنِهِ کانَ کَلامُهُ وَ صَمْتُهُ عِبادَهً.
وَ لا یَطَّلِعُ عَلیٰ عِبادَتِهِ هٰذِهِ إلّا الْمَلِکُ الْجَبّارُ.