عرفان اسلامی جلد 8 صفحه 178

[ الدُّنْیا بِمَنْزِلَهِ صُورَهٍ رَأسُهَا الْکِبْرُ،وَ عَیْنُها الْحِرْصُ،وَ أذُنُهَا الطَّمَعُ،وَ لِسانُهَا الرِّیاءُ وَ یَدُهَا الشَّهْوَهُ وَ رِجْلُها الْعُجْبُ،وَ قَلْبُهَا الْغَفْلَهُ،وَ لَوْنُهَا الْفَناءُ،وَ حاصِلُهَا الزَّوالُ ]

حقیقت دنیا

اشاره

امام صادق علیه السلام می فرماید:

دنیا به منزلۀ نقشی است که سر او کبر و چشمش حرص و گوشش طمع و زبانش ریا و دستش شهوت و قدمش عجب و قلبش غفلت و بی خبری و رنگش فنا و حاصل و آخرش از دست رفتن است.

تخصیص هرکدام از این صفات خبیثه به عضوی از اعضا بی علت نیست.

چون سر،محل قوای ظاهره و باطنه است و باطنش مرکز بسیاری از امور،از جمله تخیّل است و خیالات مخالف واقع منشأ کبر و تکبر است،از این جهت کبر را به سر نسبت داده است.

و منشأ حرص غالباً چشم است،با چشم احوال کسانی که به حسب دنیا بر او زیادتی دارند می بیند و ملاحظه می کند که در خوراک و پوشاک و مسکن بسیاری افراد بر او مقدمند،به تدریج حال و هوای مثل آنان شدن در او زنده می شود و همین حرکت او را به حرص بر دنیا دچار می سازد.

در اینجا است که شریعت مقدسه به انسان می گوید:در مراتب دنیایی پست تر از