- باب 36 در نکوهش غرور 1
- اشاره 1
- اشاره 2
- صفت غرور 2
- امنیت در برابر غرور 6
- غرور در قرآن 10
- اشاره 14
- معارف الهی و مسئلۀ غرور 14
- اشاره 18
- غرور معصیت کاران 18
- امید صحیح 19
- امید شیطانی 20
- تجلّی عنایت حق به وقت سلوک سالک 23
- اشاره 23
- سلوک حقیقی 23
- اشاره 27
- غفلت،ریشۀ امراض روحی 27
- غفلت عالم 29
- کلام امیر المؤمنین علیه السلام دربارۀ عالمان غافل 31
- اشاره 39
- غرور،حجابی بین انسان و حقایق 39
- عبرت از منصور دوانیقی 41
- اشاره 46
- باب 37 در صفت منافق 46
- نفاق و منافق 49
- منافق در قرآن 50
- طریق تصفیۀ وجود و تجلیۀ روح 53
- نشانه های منافق 66
- وصف منافقان در قرآن 69
- وصف منافقان در کلام رسول خدا صلی الله علیه و آله 71
- اشاره 72
- باب 38 در بیان عقل و هوی 72
- اشاره 74
- 1-حق گو و حق پذیر 74
- اشاره 74
- صفات عاقل 74
- سخن حق در کلام حق 75
- کفر به طاغوت 75
- آراستگی به تقوا 77
- تبعیت از انبیا و امامان علیهم السلام 77
- امر به معروف و نهی از منکر 78
- هجرت و جهاد 79
- احسان به پدر و مادر 79
- تسلیم فرهنگ حق 80
- صبر و نماز 80
- وسیلۀ فلاح 81
- صداقت،عامل منفعت 81
- حیات دنیا و آخرت 82
- اعمال انسان در قیامت 83
- اشاره 84
- 2- انصاف 84
- انصاف در روایات 84
- حقیقت انصاف 84
- اشاره 84
- انصاف عدیّ بن حاتم 86
- قاضی محکمه و انصاف 87
- اشاره 89
- 3-مقاومت عاقل در برابر باطل 89
- مقاومت ابن سکّیت در برابر باطل 89
- افشاگری شجاعانۀ طرمّاح علیه باطل 91
- نشانه های عاقل 100
- اشاره 100
- شکوۀ کارل از بی معرفتی انسان 101
- اشاره 105
- هوا،دشمن عقل 105
- عوامل پیدایش هوای نفس 105
- اشاره 106
- چهره های درخشان مبارزه با هوای نفس 106
- آخوند ملا ابراهیم نجم آبادی 107
- جهانگیرخان قشقایی،اعجوبۀ مبارزه با نفس 108
- برهان الحق آقای شیخ مرتضی طالقانی 113
- حکیم بزرگ حاج ملّا هادی سبزواری 116
- حاجی سبزواری و ناصر الدین شاه 122
- مقام بی بدیل ابن ابی عمیر 124
- میرزا حسن کرمانشاهی و طلبۀ شاهرودی 127
- سید الحکما آقا میرزا ابوالحسن جلوه 130
- آقا محمد رضا اصفهانی 131
- باب 39 در بیان وسوسه 134
- اشاره 134
- وسوسه و وسوسه گران 137
- اشاره 140
- تفسیری بر دو سورۀ فلق و ناس 140
- تفسیر«الفلق» 140
- تفسیر«ما خَلَق» 141
- تفسیر«غٰاسِق اذا وَقَبَ» 142
- تفسیر«النفاثات فی العقد» 144
- توطئۀ استعمارگران 145
- تفسیر«حاسد» 157
- اشاره 158
- تفسیر سورۀ ناس 158
- تفسیر«الوسواس الخناس» 159
- خواطر و وساوس 162
- وسوسۀ شیطان 165
- اشاره 166
- ابلیس،دشمن آدمیت 166
- اشاره 167
- وسوسۀ شیطان در انفاق 167
- فقر و فحشا 169
- بردۀ شیطان 171
- پیروی از شیطان 173
- شیطان از دیدگاه امام علی علیه السلام 175
- اشاره 175
- سلطۀ شیطان 176
- دوام مراقبت 183
- اشاره 183
- اشاره 183
- راه های خلاصی از شیطان 183
- درجات مراقبت 184
- شیطان،دشمن مراقبت 186
- استقامت بر عبادت 188
- اشاره 188
- درجات استقامت 190
- عبرت از شیطان 193
- تمسک به ریسمان الهی 194
- اشاره 196
- باب 40 در بیان عجب 196
- اشاره 198
- عجب و آثار آن 198
- عجب موجب جدایی از اولیای الهی 199
- فرار از عجب با یاد خدا 200
- اشاره 202
- عجب در روایات 202
- عیسی و شخصی معجب 204
- عُجب،مرضی خطرناک 207
- گفتار ملا عبد الرّزاق لاهیجی در مسئلۀ عجب 210
- نتیجۀ عجب 218
- اشاره 222
- باب 41 در آداب خوردن 222
- غذا و شرایط ظاهری و باطنی آن 224
- اشاره 224
- اشاره 226
- آداب غذا خوردن 226
- دوازده خصلت در سفرۀ غذا 227
- اشاره 228
- معرفت به غذا در قرآن 228
- تأثیر غذا بر جوارح و جوانح 229
- خوراک اندازه 233
- آثار کم خوری 238
- خطرات پرخوری 242
- انواع غذاها 244
- اشاره 244
- پرخوری و گرسنگی 245
- باب 42 در فرو پوشیدن چشم 247
- اشاره 247
- چشم یا جلوه ای از عظمت قدرت حق 251
- اشاره 251
- لایه های شبکیه 256
- اشاره 258
- مسئله نظر در قرآن 258
- چشم انداختن به نعمت های حق 261
- اشاره 261
- رشد و نمو گیاهان 262
- نظر دانه های انار 265
- نظر به نطفۀ آدمی 267
- نظر به گذشتگان 268
- چشم،از دیدگاه روایات 269
- بینادل نابینا 274
- چشم پوشی از حرام 278
- باب 43 در آداب راه رفتن 281
- اشاره 281
- مشی الهی 283
- برنامۀ الهی در شیوۀ مشی 287
- اشاره 287
- تفکر در عجایب صنع 287
- اشاره 287
- آب،مادۀ حیات 288
- قلب،علّت تداوم حیات 291
- حقایقی از موجودات زنده 293
- صوت حیوانات 293
- یاد خدا در مشی 300
- صحبت کردن در مشی 301
- رضای حق در مشی 303
- باب 44 در آداب خواب 304
- اشاره 304
- خواب عبادت کنندگان 307
- چهرۀ الهی متعبّدان 309
- اشاره 309
- مجاهدت با نفس 310
- اشاره 310
- فواید مجاهدت 313
- بندگی واقعی 314
- خواب برای تمدّد اعصاب 318
- خواب،برادر مرگ 319
- خواب غافلان 321
- خواب سالم 322
- باب 45 در آداب معاشرت 324
- اشاره 324
- آفاتِ خواب زیاد 324
- حقیقت معاشرت 326
- اشاره 327
- دوستان حقیقی 327
- اشاره 328
- 1-خداوند متعال 328
- محبت های الهی به بندگان 332
- اهل خیر در حدیث معراج 335
- اشاره 337
- انبیا،برادران حقیقی انسان 337
- 2-انبیا 337
- انسان در کلام نراقی 339
- داستان هایی از انبیای الهی 341
- حکایات ذو القرنین 342
- عفو یوسف 344
- صبر ایوب 345
- شعیب و اهل مدین 346
- وصایای موسی 347
- خصلت های مسلمان در معاشرت 351
- حشمت سلیمان و جلال او 351
- 3-ائمه طاهرین علیهم السلام 355
- 4-عارفان،حکیمان،مؤمنان 355
- واقعیت هایی از آفرینش 356
- اشاره 356
- هدف اقصای خلقت 360
- نشانه های آدمیت 362
- اشاره 362
- شرف و کرامت آدمیان 362
- نصایح بزرگان 363
- اشاره 363
- نصیحتی از ابو ذر 364
- نصیحتی از ابن عباس 365
- معاشرت با مردم 368
- معاشرت در قرآن 369
- معاشرت در روایات 371
- اشاره 371
- معاشرت در کلام عیسی 374
- معاشرت در کلام امام سجاد علیه السلام 374
- معاشرت در کلام امام باقر علیه السلام 375
- معاشرت در کلام امام صادق علیه السلام 376
- معاشران ناباب 377
- محور معاشرت 380
در تو هرگز نرسید آن که ز خود درنگذشت***خاک پای تو که بوسید که از سر نگذشت
هیچ کس چاشنی شربت وصل تو نیافت*** که نخست از سر لذات جهان در نگذشت
«1» آن که بیرون شد از چشم تو یک لحظه عماد*** هرگزش یاد تو در خاطر انور نگذشت(1)
تفسیری بر دو سورۀ فلق و ناس
اشاره
در این دو سوره به مسئلۀ شرور و وساوس و مبادی و منشأ هر دو و راه علاجش اشاره رفته و دستور به قرائت هر دو سوره به خاطر این است که تکرار قرائت حقایق دو سوره را در قلب ظهور داده سپس تمام اعضا و جوارح را تصرف نموده،آدمی را با تمام وجود در پناه حضرت حق قرار دهد،تا از هر شرّ و وسوسه ای در امان بماند.
برای توضیح حقایق این دو سوره نزدیک به نوزده تفسیر در اختیار این فقیر بود، بین این تفاسیر در توضیح این دو سوره فرق زیادی وجود نداشت تنها تفسیری که بهتر و بیشتر از سایر تفاسیر از عهده بیان این دو سوره برآمده بود تفسیر پرتوی از قرآن بود که در این زمینه خلاصه ای از آن تفسیر نقل می شود.
تفسیر«الفلق»
[ قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ ] (2).
بگو:به پروردگار سپیده پناه می برم.