عرفان اسلامی جلد 9 صفحه 311

3- 3)- عطار نیشابوری.

و نفس او را در آن نصیب بود،الّا راه مجاهدت که هوا در دیگر راه ها زنده باشد و در مجاهدت بمیرد،پس مجاهدت سبب عزل ولایت انسانیت است و تخم کشف اسرار حقیقت.

نهاد آدمی آنگه پاک شود که در دریاهای مجاهدت افتد،کسی که درب مجاهدت بر خود بسته دارد،لشگر هوا وی را به غارت پردازد و بر وی غالب شود و ملازم طمع و متابع شهوت و موافق غضب گردد و ریا بر احوال او مستولی شود، تا هر چه کند برای خلق کند و این چنین کس هرگز حلاوت ایمان نیابد.

اما چون به مجاهدت درآید و در بدایت روزگار،خود را تربیت کند به مراقبت و ظاهر خود را بپیراید به مجاهده،شجرۀ حقیقت در دل او رسته شود و خارستان معصیت در درون سوخته گردد،فتوح غیب حاصل آید و بر مردم مبتدی در راه ارادت،مجاهدت فریضه است،از آن که نفس زمام او را گرفته باشد و از هوا آیینۀ او ساخته تا مذاق مراد او خیالات فاسد بدو نماید و باطل را در کسوت حقیقت بر وی عرضه می کند،چندان هوس در نهاد او پدید آید که یک باره از حق پرستیدن بیفتد و به عقوبت ریا مبتلا شود و بند شک و شرک بر نهاد او افتد،تا بت پرستی تمام از میان کار بیرون آید و آن ارادت وبال او گردد.

علم حق را کجا تو بگزینی***زین خودآرایی و خودبینی

کی توانی رسی به اوج علا*** تا که خواهی به صدر بنشینی

خویشتن را بزرگ پنداری ***دیگران را به چشم کم بینی

چون تو مایل به رنگ و اسبابی*** لاجرم در صفات مسکینی

خون مخلوق را خوری همه وقت*** زین سبب هم چو تیغ خونینی

تو اگر دین چنین نگهداری*** نه که دیندار بلکه بی دینی

در خبر است که: