بنابر آن چه گفته شد، سیرهِ امام زمان (عج) دقیقاً همان سیره و روش رسول خدا (ص) است. حتی شمایل آن حضرت هم، مانند شمایل و سیمای نورانی پیامبر اکرم (ص) است؛ چنان که روایات بسیاری از شیعه و سنی و حتّی تاریخ نگاران مسیحی آمده است که چهرهِ رسول خدا (ص) به قدری جذّاب بود که حتّی دشمن‌ترین دشمنان آن حضرت، وقتی چشمش به چهرهِ منوّر ایشان می‌افتاد به گونه‌ای مجذوب آن حضرت می‌شدند که تمام هم و غمشان را فراموش می‌کردند. چهرهِ امام زمان (عج) نیز چنین است.علاوه بر تاریخ و روایات، مهم‌ترین سندی که در خصوص سیره و سلوک رسول خدا (ص) در دست است، قرآن کریم می‌باشد. تابلویی که قرآن کریم از چهرهِ رسول خدا (ص) ترسیم می‌کند چنین است:فبما رحمه من اللّه لنت لهم، و لو کنت فظّاً غلیظ القلب لانفضوا من حولک [15] .به (برکت) رحمت الهی، در برابر آنان [مردم] نرم و مهربان شدی و اگر خشن و سنگدل بودی، از اطراف تو، پراکنده می‌شدند.و یا در جای دیگر می‌فرماید:لقد جائکم رسول من انفسکم، عزیزٌ علیه ما عنّتم حریص علیکم بالمؤ‌منین روِ‌فٌ رحیم. [16] .خدای متعال از میان شما، فردی را به رسالت فرستاد که فقر و پریشانی و جهل و فلاکت شما بر او گران است و برای نجات و آسایش شما حرص می‌ورزد و خودخوری می‌کند و نسبت به مؤ‌منان بسی دل رحم و مهربان است.شفقت و محبت رسول خدا (ص) نسبت به مردم به حدی بود که حتی عده‌ای همین مسئله را به وسیله‌ای برای آزار ایشان تبدیل کرده بودند:و منهم الذین یؤ‌ذون النبی و یقولون هو ا‌ذنٌ قل ا‌ذن خیر لکم یؤ‌من باللّه و یؤ‌من للمؤ‌منین و رحمه للذین آمنوا منکم [17] .از آن‌ها کسانی هستند که پیامبر را آزار می‌دهند و می‌گویند: او آدم خوش باوری است! بگو: خوش باور بودن او به نفع شماست، (ولی بدانید) او به خدا ایمان دارد و تنها مؤ‌منان را تصدیق می‌کند و رحمت است برای کسانی که ایمان آورده‌اند. و آن‌ها که رسول خدا را آزار می‌دهند، عذاب دردناکی دارند.در تفسیر این آیه آمده است که یکی از منافقان، رسول خدا (ص) را به سخره می‌گرفت، جبرئیل نازل شد و عرض کرد، یا رسول اللّه، فلان منافق را احضار کنید و از او بپرسید چرا این کارها را می‌کند.این مورد یک استثنا بود و هیچ مورد دیگری پیدا نمی‌کنید که پیامبر کسی را به خاطر مسخره کردن خود بطلبد. این مورد هم بنا بر مصلحت بوده و پیامبر (ص) دستور داشته‌اند.در همین قضیه پیامبر آن شخص را طلبید و از او توضیح خواست. او عرض کرد: یا رسول اللّه، هر کسی این حرف را زده دروغ گفته، من چنین کاری نکرده‌ام. پیامبر (ص) چیزی نفرمود و ساکت شد این منافق نیز، چنین برداشت کرد که رسول خدا (ص) حرف او را باور کرده است. در صورتی که محال است پیامبر (ص) حرف این منافق را که بر خلاف سخن خداوند و جبرئیل بود باور کند، اما پیامبر (ص) نخواست با او حتی ترش‌رویی کند.این بار به میان مردم رفت و گفت عجب پیامبری است! جبرئیل از یک گوش به او می‌گوید من مسخره‌اش کرده‌ام، باور می‌کند، از گوش دیگر من می‌گویم چنین کاری نکرده‌ام باز باور می‌کند، این پیغمبر اُذن است؛ یعنی هر سخنی که به او بگویند باور می‌کند.خداوند در پاسخ به این یاوه سرایی‌ها، در قرآن فرموده است: (قل اُذن خیر لکم) [18] ؛ این گوش (باور کردن حرف شما) برای شما خوب است و به نفع شماست.این فعل و عمل رسول خداست و مهدی شبیه‌ترین مردم به رسول خداست.پیامبر (فبما رحمه من اللّه لنت لهم) [19] است.پس مهدی (عج) نیز چنین خواهد بود. او با کافران به نرمی رفتار خواهد کرد، چه رسد به مسلمانان.اصولاً امام مهدی (عج) برای برقراری عدل می‌آید و عدالت یک خواستهِ طبیعی و فطری انسان‌هاست. بنابراین امکان ندارد به گونه‌ای رفتار نماید که مردم آرزو کنند ای کاش او را نبینند و یا به خاطر بی‌رحمی‌هایی که انجام می‌دهد، بگویند او از آل محمد (ص) نیست و ارتباطی با اهل‌بیت پیامبر (ص) ندارد.هم‌چنین وقتی حضرت علی (ع) می‌فرماید:محال است که من از راه ستم بخواهم به پیروزی دست پیدا کنم و به وسیلهِ جور در طلب نصرت برآیم. [20] .یقیناً امام مهدی (عج) نیز از همین روش پیروی خواهد کرد و امکان ندارد که از راه ستم بخواهد حکومت بر مردم را به دست گیرد.
پاورقی
[1] بحارالانوار، ج 52، ح 109، ص 353.
[2] همان، ح 113، ص 353.
[3] الخرایج، ج 3، ص 155؛ غیبه‌الطوسی، ص 459، ذکر طرف من العلامات الکائنه قبل الخروج.
[4] شیخ طوسی، الغیبه، ص 459؛ الخرایج، ج 3، ص 155.
[5] بحارالانوار، ج 52، ح 112، ص 353.
[6] آل عمران/ 159.
[7] بحارالانوار، ج 52، ح 187، ص 379.
[8] همان، ح 187، ص 379.
[9] امین الدین امین الاسلام ابو علی فضل بن حسن بن فضل (-548 ق) فقیه، محدث، مفسر و لغوی امامی معروف به شیخ طبرسی، از برجسته‌ترین علمای شیعه در قرن ششم هجری که خود و پسرش حسن بن فضل صاحب مکارم‌الاخلاق و نوه‌اش علی بن حسن صاحب مشکاه‌الانوار همگی از علمای بزرگ هستند. روضات الجنات،ج5،صص 342 - 349؛ طبقات اعلام الشیعه، قرن 6، صص 216 و 217. [
[10] بحارالانوار، ج 47، ص 54.
[11] ینابیع الموده، ص 431، اثبات الهداه، ج 2، ص 524.
[12] جامع احادیث الشیعه، ج 1، ص 34.
[13] احقاق الحق، ج 19، ص 663.
[14] صدوق، کمال‌الدین، ج 2، ص653؛ مجلسی، بحارالانوار، ج 52، ص 328.
[15] آل عمران/ 59.
[16] توبه/ 128.
[17] همان/ 61.
[18] همان.
[19] آل عمران/ 159.
[20] نهج‌البلاغه.