- مقدمه 1
- 1- باب ثواب الموحدین و العارفین 2
- «باب اول» در بیان ثواب موحدان و عارفان 2
- اشاره 2
- حدیث 1 3
- حدیث 2 3
- حدیث 3 4
- حدیث 4 5
- حدیث 5 6
- حدیث 6 7
- حدیث 8 8
- حدیث 7 8
- حدیث 9 9
- حدیث 10 10
- حدیث 11 10
- حدیث 12 11
- حدیث 13 11
- حدیث 14 12
- حدیث 15 12
- حدیث 16 13
- حدیث 17 14
- حدیث 19 15
- حدیث 20 15
- حدیث 18 15
- حدیث 21 16
- حدیث 22 17
- حدیث 23 19
- حدیث 24 20
- حدیث 25 22
- حدیث 26 24
- حدیث 27 25
- حدیث 28 25
- حدیث 29 26
- حدیث 30 27
- حدیث 31 28
- حدیث 32 30
- حدیث 33 30
- حدیث 34 31
- حدیث 35 31
- 2- باب التوحید و نفی التشبیه 32
- باب دویم در بیان توحید و نفی تشبیه و مراد از نفی تشبیه متصف نبودن آن جناب است بصفات ممکنات و عدم اشتراک با ایشان در حقیقت صفات 32
- حدیث 1 32
- حدیث 2 38
- حدیث 3 48
- حدیث 4 53
- حدیث 5 55
- حدیث 7 57
- حدیث 6 57
- حدیث 9 58
- حدیث 8 58
- حدیث 10 60
- حدیث 11 60
- حدیث 12 61
- حدیث 13 62
- حدیث 14 71
- حدیث 15 73
- حدیث 16 75
- حدیث 17 77
- حدیث 18 79
- حدیث 19 86
- حدیث 20 87
- حدیث 21 90
- حدیث 22 91
- حدیث 23 92
- حدیث 25 93
- حدیث 24 93
- حدیث 26 94
- حدیث 27 99
- حدیث 28 102
- حدیث 29 104
- حدیث 30 105
- حدیث 31 106
- حدیث 32 106
- حدیث 33 108
- حدیث 34 109
- حدیث 35 112
- حدیث 36 113
- حدیث 37 115
- حدیث 1 117
- 3- باب معنی الواحد و التوحید و الموحد 117
- «باب سیم» در بیان معنی واحد و توحید و موحد 117
- حدیث 2 118
- حدیث 3 119
- «باب چهارم» در تفسیر سوره توحید یعنی سوره قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ و آن را سوره اخلاص و سوره الصمد و نسبه الرب نیز میگویند 124
- حدیث 1 124
- حدیث 2 126
- حدیث 3 128
- حدیث 4 129
- حدیث 6 131
- حدیث 8 133
- حدیث 7 133
- حدیث 9 134
- حدیث 10 135
- حدیث 11 135
- حدیث 12 136
- حدیث 13 137
- حدیث 14 137
- حدیث 15 138
- حدیث 2 139
- باب پنجم در بیان معنی توحید و عدل 139
- حدیث 1 139
- حدیث 3 140
- باب ششم در بیان آنکه خدای عز و جل جسم و صورت هیچ یک نیست. 141
- حدیث 1 141
- 6- باب أنه عز و جل لیس بجسم و لا صوره 141
- حدیث 3 142
- حدیث 2 142
- حدیث 4 143
- حدیث 5 144
- حدیث 7 145
- حدیث 6 145
- حدیث 8 147
- حدیث 9 148
- حدیث 10 148
- حدیث 11 149
- حدیث 12 150
- حدیث 13 150
- حدیث 14 151
- حدیث 15 152
- حدیث 16 154
- حدیث 17 154
- حدیث 18 154
- حدیث 19 155
- حدیث 20 156
- حدیث 1 157
- 7- باب أنه تبارک و تعالی شی ء 157
- «باب هفتم» در بیان اینکه خدای تبارک و تعالی چیزیست 157
- حدیث 2 158
- حدیث 3 159
- حدیث 4 160
- حدیث 6 161
- حدیث 5 161
- حدیث 7 162
- حدیث 8 163
- حدیث 2 164
- حدیث 1 164
- «باب هشتم» در ذکر آنچه در باب دیدن خداوند وارد شده 164
- حدیث 3 165
- حدیث 4 166
- حدیث 5 166
- حدیث 6 167
- حدیث 7 168
- حدیث 8 169
- حدیث 9 171
- حدیث 10 173
- حدیث 11 174
- حدیث 12 175
- حدیث 13 175
- حدیث 14 178
- حدیث 15 179
- حدیث 17 180
- حدیث 16 180
- حدیث 19 181
- حدیث 18 181
- حدیث 20 182
- حدیث 21 183
- حدیث 22 185
- حدیث 24 189
- حدیث 23 189
- حدیث 1 191
- «باب نهم» در بیان قدرت خدا و قدرت بمعنی توانائی است 191
- حدیث 2 194
- حدیث 3 195
- حدیث 4 196
- حدیث 5 199
- حدیث 6 199
- حدیث 7 200
- حدیث 8 201
- حدیث 9 204
- حدیث 10 204
- حدیث 11 205
- حدیث 12 205
- حدیث 13 207
- حدیث 14 208
- حدیث 15 210
- حدیث 16 211
- «باب دهم» در بیان علم خدا و علم در لغت بمعنی دانستن است 214
- حدیث 2 214
- حدیث 1 214
- حدیث 4 215
- حدیث 3 215
- حدیث 5 217
- حدیث 6 217
- حدیث 7 218
- حدیث 8 219
- حدیث 9 220
- حدیث 11 222
- حدیث 13 222
- حدیث 12 222
- حدیث 14 223
- حدیث 15 224
- حدیث 16 224
- حدیث 1 225
- «باب یازدهم» در بیان صفات ذات و صفات افعال 225
- اشاره 225
- حدیث 3 227
- حدیث 2 227
- حدیث 4 228
- حدیث 5 229
- حدیث 6 230
- حدیث 7 233
- حدیث 8 235
- حدیث 9 236
- حدیث 10 237
- حدیث 11 238
- حدیث 12 239
- حدیث 13 239
- حدیث 14 240
- حدیث 15 241
- حدیث 17 242
- حدیث 16 242
- حدیث 18 243
- حدیث 19 244
- «باب دوازدهم» در تفسیر قول خدای عز و جل کُلُّ شَیْ ءٍ هالِکٌ إِلَّا وَجْهَهُ 246
- حدیث 1 246
- اشاره 246
- حدیث 3 248
- حدیث 2 248
- حدیث 5 249
- حدیث 4 249
- حدیث 6 249
- حدیث 7 252
- حدیث 8 253
- حدیث 9 254
- حدیث 10 255
- 13- باب تفسیر قول الله عز و جل یا إِبْلِیسُ ما مَنَعَکَ أَنْ تَسْجُدَ لِما خَلَقْتُ بِیَدَیَ 256
- حدیث 11 256
- «باب سیزدهم» در تفسیر قول خدای عز و جل یا إِبْلِیسُ ما مَنَعَکَ أَنْ تَسْجُدَ لِما خَلَقْتُ بِیَدَیَّ: 256
- اشاره 256
- حدیث 1 257
- حدیث 2 258
- حدیث 1 260
- اشاره 260
- «باب چهاردهم» در تفسیر قول خدای عز و جل یَوْمَ یُکْشَفُ عَنْ ساقٍ وَ یُدْعَوْنَ إِلَی السُّجُودِ 260
- حدیث 2 261
- حدیث 3 262
- «باب پانزدهم» در معنی قول خدای تبارک و تعالی اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ 263
- 15- باب تفسیر قول الله عز و جل اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ إلی آخر الآیه 263
- اشاره 263
- حدیث 1 264
- حدیث 2 266
- حدیث 3 266
- حدیث 4 268
- حدیث 5 270
- «باب شانزدهم» در تفسیر قول خدای عز و جل نَسُوا اللَّهَ فَنَسِیَهُمْ 271
- حدیث 1 271
- اشاره 271
- «باب هفدهم» در تفسیر قول خدای تعالی وَ الْأَرْضُ جَمِیعاً قَبْضَتُهُ یَوْمَ الْقِیامَهِ وَ السَّماواتُ مَطْوِیَّاتٌ بِیَمِینِهِ 273
- 17- باب تفسیر قوله عز و جل وَ الْأَرْضُ جَمِیعاً قَبْضَتُهُ یَوْمَ الْقِیامَهِ وَ السَّماواتُ مَطْوِیَّاتٌ بِیَمِینِهِ 273
- حدیث 1 273
- اشاره 273
- حدیث 2 275
- «باب هجدهم» در تفسیر قول خدای عز و جل کَلَّا إِنَّهُمْ عَنْ رَبِّهِمْ یَوْمَئِذٍ لَمَحْجُوبُونَ 276
- اشاره 276
- حدیث 1 276
- «باب نوزدهم» در تفسیر قول خدای عز و جل وَ جاءَ رَبُّکَ وَ الْمَلَکُ صَفًّا صَفًّا 277
- اشاره 277
- حدیث 1 277
- حدیث 1 278
- اشاره 278
- باب «بیستم» در تفسیر قول خدای عز و جل هَلْ یَنْظُرُونَ إِلَّا أَنْ یَأْتِیَهُمُ اللَّهُ فِی ظُلَلٍ مِنَ الْغَمامِ وَ الْمَلائِکَهُ 278
- «باب بیست و یکم» در تفسیر قول خدای عز و جل سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ 278
- اشاره 278
- 21- باب تفسیر قوله عز و جل سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ و قوله عز و جل اللَّهُ یَسْتَهْزِئُ بِهِمْ و قوله عز و جل وَ مَکَرُوا وَ مَکَرَ اللَّهُ وَ اللَّهُ خَیْرُ الْماکِرِینَ و قوله عز و جل یُخادِعُونَ اللَّهَ وَ هُوَ خادِعُهُمْ 278
- حدیث 1 279
- 22- باب معنی جَنْبِ اللَّهِ عز و جل 280
- «باب بیست دوم» در معنی جنب خدای عز و جل و جنب در لغت بمعنی پهلو و امیر است و مراد از آن در آخر این باب می آید. 280
- حدیث 1 280
- حدیث 2 282
- 23- باب معنی الحجزه 283
- حدیث 1 283
- اشاره 283
- «باب بیست و سیم» در معنی حجزه 283
- حدیث 2 284
- حدیث 3 284
- «باب بیست و چهارم» در بیان معنی چشم و گوش و زبان خدا 286
- حدیث 4 286
- حدیث 1 286
- 24- باب معنی العین و الأذن و اللسان 286
- اشاره 287
- 25- باب معنی قوله عز و جل وَ قالَتِ الْیَهُودُ یَدُ اللَّهِ مَغْلُولَهٌ غُلَّتْ أَیْدِیهِمْ وَ لُعِنُوا بِما قالُوا بَلْ یَداهُ مَبْسُوطَتانِ 287
- «باب بیست و پنجم» در معنی قول خدای عز و جل وَ قالَتِ الْیَهُودُ یَدُ اللَّهِ مَغْلُولَهٌ غُلَّتْ أَیْدِیهِمْ وَ لُعِنُوا بِما قالُوا بَلْ یَداهُ مَبْسُوطَتانِ 287
- حدیث 1 288
- 26- باب معنی رضاه عز و جل و سخطه 289
- حدیث 1 289
- حدیث 2 289
- «باب بیست و ششم» در بیان معنی خوشنودی خدای عز و جل و خشم او 289
- حدیث 2 291
- حدیث 3 293
- 27- باب معنی قوله عز و جل وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی 294
- «باب بیست و هفتم» در معنی قول خدای عز و جل وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی 294
- اشاره 294
- حدیث 4 294
- حدیث 1 295
- حدیث 2 296
- حدیث 3 297
- حدیث 4 298
- حدیث 5 298
- حدیث 6 299
- حدیث 2 300
- «باب بیست و هشتم» در بیان نفی مکان و زمان و سکون و حرکت و فرود آمدن و بالا رفتن و منتقل شدن از خدا 300
- حدیث 1 300
- حدیث 3 303
- حدیث 5 304
- حدیث 4 304
- حدیث 6 305
- حدیث 7 306
- حدیث 8 307
- حدیث 9 309
- حدیث 10 309
- حدیث 11 310
- حدیث 12 311
- حدیث 13 312
- حدیث 15 314
- حدیث 14 314
- حدیث 16 316
- حدیث 17 317
- حدیث 18 317
- حدیث 20 319
- حدیث 19 319
- حدیث 21 320
- حدیث 22 321
- حدیث 1 322
- «باب بیست و نهم» در بیان نامهای خدای تبارک و تعالی و فرق میانه معانی آنها و معانی نامهای آفریدگان 322
- حدیث 2 324
- حدیث 3 331
- حدیث 4 334
- حدیث 6 335
- حدیث 5 335
- حدیث 7 336
- حدیث 8 339
- حدیث 9 340
- حدیث 10 402
- حدیث 11 403
- حدیث 12 406
- حدیث 13 407
- حدیث 14 409
- حدیث 2 414
- «باب سی ام» در بیان اینکه قرآن چه چیز است 414
- حدیث 1 414
- حدیث 4 415
- حدیث 3 415
- حدیث 5 417
- حدیث 6 417
- حدیث 7 422
- حدیث 1 427
- حدیث 2 427
- «باب سی و یکم» در ذکر معنی (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ) 427
- حدیث 3 428
- حدیث 4 429
- حدیث 5 429
- حدیث 1 432
- اشاره 432
- «باب سی و دویم» در تفسیر حروف معجم 432
- حدیث 2 435
- «باب سی و سیم» در تفسیر و بیان حروف 438
- حدیث 1 438
- اشاره 438
- حدیث 2 440
- حدیث 1 442
- «باب سی و چهارم» در تفسیر و بیان حروف اذان و اقامه. 442
- اشاره 442
- حدیث 1 449
- اشاره 449
- 35- باب تفسیر الهدی و الضلاله و التوفیق و الخذلان من الله تعالی 449
- «باب سی و پنجم» در تفسیر و بیان هدی و ضلالت توفیق و خذلان از خدای تبارک و تعالی 449
- حدیث 2 449
- حدیث 3 452
- حدیث 2 452
- حدیث 4 453
- اشاره 454
- «باب سی و ششم» در رد بر ثنویه و زنادقه 454
- حدیث 1 454
- حدیث 2 463
- حدیث 3 463
- حدیث 4 467
- حدیث 5 469
- حدیث 6 485
- اشاره 486
- «باب سی و هفتم» در رد بر نسطوریه از فرق نصاری 486
- حدیث 1 486
- «باب سی و هشتم» در ذکر عظمت و بزرگی خدای عز و جل 492
- اشاره 492
- حدیث 1 492
- حدیث 2 495
- حدیث 3 496
- حدیث 4 498
- حدیث 6 501
- حدیث 5 501
- حدیث 7 502
- حدیث 8 504
- حدیث 9 504
- حدیث 10 505
- «باب سی و نهم در لطف و لطافت خدای تبارک و تعالی 507
- 39- باب لطف الله تبارک و تعالی 507
- حدیث 1 507
- حدیث 11 507
- «باب چهلم» در بیان کمتر چیزی که در شناختن توحید مجزی است 508
- حدیث 1 508
- 40- باب أدنی ما یجزئ من معرفه التوحید 508
- حدیث 2 509
- حدیث 4 511
- حدیث 3 511
- حدیث 5 512
- 41- باب أنه عز و جل لا یعرف إلا به 513
- حدیث 1 513
- «باب چهل و یکم» در بیان آنکه خدای عز و جل شناخته نمیشود مگر بخودش. 513
- حدیث 2 514
- حدیث 3 515
- حدیث 4 516
- حدیث 6 518
- حدیث 5 518
- حدیث 7 519
- حدیث 8 520
- حدیث 9 521
- حدیث 10 522
- حدیث 1 526
- «باب چهل و دویم» در اثبات حدوث عالم 526
- اشاره 526
- حدیث 3 528
- حدیث 2 528
- حدیث 4 529
- حدیث 5 532
- حدیث 6 533
- حدیث 7 539
- اشاره 546
- حدیث 1 546
- حدیث 1 553
- باب چهل و پنجم در بیان معنی سبحان اللَّه 557
- حدیث 1 557
- حدیث 2 558
- حدیث 1 559
- حدیث 2 559
- «باب چهل و ششم» در بیان معنی اللَّه اکبر 559
- 47- باب معنی الأول و الآخر 560
- حدیث 1 560
- «باب چهل و هفتم» در بیان معنی اول و آخر 560
- حدیث 2 561
- «باب چهل و هشتم» در بیان معنی قول خدای عز و جل الرَّحْمنُ عَلَی الْعَرْشِ اسْتَوی 562
- حدیث 1 562
- 48- باب معنی قول الله عز و جل الرَّحْمنُ عَلَی الْعَرْشِ اسْتَوی 562
- حدیث 2 563
- حدیث 3 563
- حدیث 4 566
- حدیث 5 566
- حدیث 7 567
- حدیث 8 567
- حدیث 6 567
- «باب چهل و نهم» در بیان معنی قول خدای عز و جل 569
- حدیث 1 569
- اشاره 569
- حدیث 2 571
- «باب پنجاهم» در بیان عرش و صفات آن 573
- حدیث 1 573
- «باب پنجاه و یکم» 578
- اشاره 578
- حدیث 1 579
- حدیث 1 582
- اشاره 582
- «باب پنجاه ودوم» در بیان معنی قول خدای عز و جل وسع کرسیه السموات و الارض 582
- حدیث 2 582
- حدیث 4 583
- حدیث 3 583
- حدیث 5 584
- 53- باب فطره الله عز و جل الخلق علی التوحید 585
- حدیث 1 585
- حدیث 2 585
- باب پنجاه و سوم در بیان فطرت خدای عز و جل خلائق را بر توحید 585
- اشاره 585
- حدیث 3 586
- حدیث 6 587
- حدیث 5 587
- حدیث 4 587
- حدیث 8 588
- حدیث 7 588
- حدیث 9 589
- حدیث 10 591
- «باب پنجاه و چهارم» بر بیان بداء و بداء بر وزن سلام بمعنی ظاهر شدن چیزیست که بیش از آن پوشیده و پنهان باشد و آن بر خدا روا نیست 591
- 54- باب البداء 591
- اشاره 591
- حدیث 1 592
33- باب تفسیر حروف الجمل
«باب سی و سیم» در تفسیر و بیان حروف
اشاره
جمل و جمل بضم جیم و فتح میم است و تشدید و تخفیف میم آن هر دو جائز باشد و مراد از آن حروف ابجد است
حدیث 1
1- حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِیمَ بْنِ إِسْحَاقَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْهَمَدَانِیُّ مَوْلَی بَنِی هَاشِمٍ قَالَ حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع قَالَ حَدَّثَنَا کَثِیرُ بْنُ عَیَّاشٍ الْقَطَّانُ عَنْ أَبِی الْجَارُودِ زِیَادِ بْنِ الْمُنْذِرِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ الْبَاقِرِ ع قَالَ: لَمَّا وُلِدَ عِیسَی ابْنُ مَرْیَمَ ع کَانَ ابْنَ یَوْمٍ کَأَنَّهُ ابْنُ شَهْرَیْنِ فَلَمَّا کَانَ ابْنَ سَبْعَهِ أَشْهُرٍ أَخَذَتْ وَالِدَتُهُ بِیَدِهِ وَ جَاءَتْ بِهِ إِلَی الْکُتَّابِ(1) وَ أَقْعَدَتْهُ بَیْنَ یَدَیِ الْمُؤَدِّبِ فَقَالَ لَهُ الْمُؤَدِّبُ قُلْ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ فَقَالَ عِیسَی ع بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ* فَقَالَ لَهُ الْمُؤَدِّبُ قُلْ أَبْجَدْ فَرَفَعَ عِیسَی ع رَأْسَهُ فَقَالَ هَلْ تَدْرِی مَا أَبْجَدْ فَعَلَاهُ بِالدِّرَّهِ لِیَضْرِبَهُ فَقَالَ یَا مُؤَدِّبُ لَا تَضْرِبْنِی إِنْ کُنْتَ تَدْرِی وَ إِلَّا فَاسْأَلْنِی حَتَّی أُفَسِّرَ لَکَ قَالَ فَسِّرْهُ لِی فَقَالَ عِیسَی ع الْأَلْفُ آلَاءُ اللَّهِ وَ الْبَاءُ بَهْجَهُ اللَّهِ وَ الْجِیمُ جَمَالُ اللَّهِ وَ الدَّالُ دِینُ اللَّهِ هَوَّزْ الْهَاءُ هَوْلُ جَهَنَّمَ وَ الْوَاوُ وَیْلٌ لِأَهْلِ النَّارِ وَ الزَّایُ زَفِیرُ جَهَنَّمَ حُطِّی حُطَّتِ الْخَطَایَا عَنِ الْمُسْتَغْفِرِینَ کَلَمَنْ کَلَامُ اللَّهِ لا مُبَدِّلَ لِکَلِماتِهِ سَعْفَصْ صَاعٌ بِصَاعٍ وَ الْجَزَاءُ بِالْجَزَاءِ قَرَشَتْ قَرَشَهُمْ فَحَشَرَهُمْ فَقَالَ الْمُؤَدِّبُ أَیَّتُهَا الْمَرْأَهُ خُذِی بِیَدِ ابْنِکِ فَقَدْ عُلِّمَ وَ لَا حَاجَهَ لَهُ فِی الْمُؤَدِّبِ.