آیه تطهیر در آیینه شعر عرب صفحه 127

شاعر: دِعبِل خُزاعی

ابوعلی دعبل بن علی بن رزین خُزاعی شیعی از شعراء کم نظیر شیعه امامیه در قرن دوم است. نسبت او به قحطان می رسد و در اسم او اختلاف است، ولی لقب وی یعنی «دعبل» آنقدر مشهور است که نیازی به معرفی ندارد.(1)

دعبل از نوادگان "بَدیل بن ورقاء خزاعی" صحابه گرانقدر رسول خدا (ص) است که در صفین در رکاب حضرت علی (ع) جنگید و به دست یاران معاویه شهید شد.(2) ولادت او در سال 148 در کوفه بوده(3) ، ولی سکونت او تا پایان عمر در بغداد می باشد(4) ، و البته به سفرهای بسیاری هم رفته است. (5) بیت "رزین" جدِّ دعبل، خاندان علم و فضل و ادب بودند و در بین آنها شعرا و محدثین بسیاری هستند و همه این فضیلت ها به سبب دعای پیامبر (ص) به جد اعلای ایشان "بدیل بن ورقاء" در روز فتح مکه، می باشد. برادر و فرزند و عموی دعبل همگی شاعرند.(6) دعبل نیز بسیار خوب شعر می گفت و سروده هایش که بر زبانها و کتابها جاری است نبوغ او را در ادب و شعر اثبات می کند،(7) اگرچه اکثر اشعار او در مدح اهل بیت و هجاء دشمنان ایشان است.(8) علامه امینی می نویسد: از آنجا که ولایت اهل بیت (ع) ، خالص نمی شود مگر با برائت از دشمنان ایشان، چنانچه خدا و رسولش هم از مشرکان برائت جستند و خدا برای یک شخص دو قلب خلق نکرده، لذا دعبل هم پیوسته بیزاری و برائت خود را از دشمنان عترت طاهره و غاصبین مناصب ایشان اعلام کرده، هجوشان می کرد.(9)

1- وفیات الاعیان، ج 2/266؛ ادباءالعرب، ج 2/113.
2- المجانی الحدیثه، ج 3/64.
3- ادباءالعرب، ج 2/113؛ معجم المؤلفین، ج 1/704.
4- معجم الادباء جز، 11/99؛ الاعلام، ج 2/339.
5- معجم المؤلفین، ج 1/704؛ الغدیر، ج 2/368.
6- الغدیر، ج 2/363.
7- الغدیر، ج 2/369.
8- ادباءالعرب، ج 2/118.
9- الغدیر، ج 2/369.