- مقدمه 1
- پیشگفتار 3
- عصمت اهل بیت علیهم السلام 12
- فصل اول: بررسی آیه تطهیر 17
- اشاره 17
- 1. اهمیت آیه تطهیر 18
- اشاره 19
- 2. مفردات آیه تطهیر 19
- 3. دیدگاه عالمان شیعه و خاستگاه آن 43
- 4. دیدگاه علماء اهل سنت و سرچشمه اختلاف 44
- 5. خلاصه و نتیجه گیری 55
- 6. چگونگی تعمیم آیه تطهیر به معصومان دیگر 64
- 7. نگاهی به شخصیت عکرمه و بررسی حدیث او 65
- اشاره 65
- فصل دوم: بررسی شعر شاعران عرب پیرامون آیه تطهیر 69
- اشاره 69
- 1. نگرشی بر پیشینه و جایگاه رفیع شعر 70
- 2. تطهیریه های قرن دوم تا عصر حدیث توأم با شرح حال شاعران 83
- اشاره 83
- اشاره 84
- شاعر: عبدی 84
- شعرِ عبدی 85
- شاعر: سید حمیری 87
- شعر: سید حمیری 99
- شعرِ ذکوان 111
- شاعر: ذکوان 111
- شاعر: ابونُواس 113
- شعرِ ابونُواس 116
- اشاره 118
- شاعر: محمد بن ادریس شافعی 118
- شعرِ شافعی: 120
- شاعر: دیک الجّن 124
- شعرِ دیک الجن: 125
- شاعر: دِعبِل خُزاعی 127
- شعرِ دعبل: 130
- شاعر: وامق نصرانی 132
- شعرِ وامق نصرانی: 133
- اشاره 135
- شاعر: عَونی 135
- شعرِ عونی: 136
- شاعر: ابن علویّه 139
- شعرِ ابن علویه: 140
- شاعر: ابن دُرَید 141
- شعرِ ابن دُرید: 143
- شاعر: صنوبری 144
- شعرِ صنوبری: 145
- شاعر: ابوفِراس 146
- شعرِ ابوفِراس: 149
- شاعر: ابن هانی 152
- شعرِ ابن هانی: 154
- شاعر: ناشی ء صغیر 155
- شعرِ ناشئ صغیر: 158
- شعرِ سوسی: 160
- شاعر: سوسی 160
- شاعر: بِشْنَوی 161
- شعرِ بِشنَوی: 162
- شاعر: صاحب بن عباد 165
- شعر صاحب بن عباد: 172
- شاعر: موصلی 174
- شعرِ موصلی: 174
- شاعر: عبدی 175
- شعر عبدی 176
- اشاره 180
- شاعر: نصر بن منتصر 181
- شعرِ نصر بن منتصر: 181
- شعرِ ابن صباح 182
- شاعر: ابن صباح 182
- شعرِ ابوعلیِ ضریر: 184
- شاعر: ابوعلی ضریر 184
- شعرِ موسوی: 186
- شاعر: موسوی 186
- شاعر: خطیب حَصْکَفی 187
- اشاره 187
- شعرِ خطیب حَصْکَفی: 188
- شاعر: ابن عودی نیلی 189
- شعرِ ابن عودی: 190
- شاعر: ابن رُزّیک 192
- شعرِ ابن رُزّیک: 194
- شاعر: اخطب خوارزم 196
- شعرِ اخطب خوارزم: 197
- اشاره 201
- شعرِ منصور بالله: 201
- شاعر: منصور بالله 201
- شاعر: ابن طلحه شافعی 204
- شعرِ ابن طلحه شافعی: 207
- شاعر: ابن ابی الحدید 210
- شعرِ ابن ابی الحدید: 210
- شعرِ یمنی: 212
- شاعر: منصور بالله یمنی 212
- شاعر: شمس الدین حِلّی 214
- شعرِ شمس الدین حِلّی: 214
- شاعر: اِربِلی 216
- شعرِ اربلی: 218
- شاعر: ابن سَرایا 220
- اشاره 220
- شعرِ ابن سَرایا: 221
- شعرِ مُقری: 223
- شاعر: مُقْری 223
- اشاره 225
- شاعر: ابن صبّاغ مالکی 225
- شعرِ ابن صباغ مالکی 228
- شاعر: کفعمی 230
- شعرِ کفعمی 230
- شاعر: ابن معتوق 232
- شعرِ ابن معتوق: 232
- شاعر: مُقری کاظمی 235
- شعرِ مُقری کاظمی: 235
- اشاره 235
- شاعر: آخوند مسیحا 238
- شعرِ آخوند مسیحا: 239
- شعرِ حَضْرَمی: 241
- شاعر: حَضرمی 241
- اشاره 243
- شاعر: شافعیِ عسیری 243
- شعرِ شافعیِ عَسیری: 244
- شاعر: ابن جُبَیر 247
- شعرِ ابن جُبَیر: 247
- شعرِ ساعاتی: 248
- شاعر: ساعاتی 248
- منابع 250
- چکیده: 261
- خلاصه الرساله 262
شاعر: ابوعلی ضریر
حسن بن مظفّر نیشابوری از ادباء و شعرایی است که اصل او از خوارزم بوده و ابن شهرآشوب در «معالم العلما» او را از شاعرانِ پرهیزکارِ مدّاحِ اهل بیت (ع) به حساب آورده است. این نابینای روشندل(1) به ابوعلی بصیر یا ضریر معروف است. ابن ارسلان در کتاب «تاریخ خوارزم» در ستایش او می گوید: «ابوعلی بصیر از ادب پروران خوارزمیان بوده و در هنر، معروف و در ادب پیشتاز می باشد». وی دارای تألیفاتی است مثل «تهذیب دیوان ادب» «اصلاح منطق» «دیوان شعر» در 2 جلد، «دیوان رسائل و نامه ها»(2) . فرزند او «ابوحَفص عمر» هم فقیه و عالم و ادیب بوده است.(3) تاریخ ولادت و وفات حسن بن مظفر بر ما پوشیده است ولی از آنجا که فرزند او «ابوحفص» در سال 532 وفات کرده، می توان گفت که وی حدوداً در قرن پنجم می زیسته، لذا علامه امینی هم او را از شعرای قرن پنجم به حساب آورده است.
شعرِ ابوعلیِ ضریر:
چنانچه ذکر شد ابوعلی بصیر از مدّاحان اهل بیت است. در شعری که از او می آوریم، هم به فضیلت غدیر اشاره کرده و هم پنج نفری را که پیامبر (ص) در روز مباهله با خود بردند، معرفی می نماید:
سبحانَ مَنْ لَیْسَ فِی السَّماءِ وَلا فِی الاَرْضِ نِدٌّ لَهُ وَ اَشْباهُ
اَحاطَ بِالعالَمینَ مُقْتَدِراً اَشْهَدُ اَنْ لا الِه اِلاّهُ
وَ خاتَمُ المُرسَلینَ سَیّدَُنا اَحْمَدُ رَبُّ السَّماءِ سَمّاهُ
اِخْتارَ یومَ الغَدیرِ حَیْدَرهً اَخاً لَهُ فی الوَری وَ اَخاهُ
وَ باهَلَ المُشرِکینَ فیه و فی زَوجَتِهَ یَقْتَفیهِما ابْناهُ
1- معجم الادباء، جزء 9/191.
2- الغدیر، ج 4/300.
3- الغدیر، ج 4/301؛ معجم الادباء، ج 9/ص 191 تا 198 شرح حال آنهاست.