آیه تطهیر در آیینه شعر عرب صفحه 189

شاعر: ابن عودی نیلی

ربیب ابوالمعالی سالم بن علی بن سلمان بن علی تغلبی معروف به «ابن عودی نیلی» متولد سال 478 است. «نیلی» منسوب به نیل، شهری در عراق و بر ساحل رود نیل می باشد ولی علت نسبت او به «عودی» مشخص نیست.(1)

ابن عودی ستاره ای از آسمان ادب بوده که نور آن معلوم، ولی حقیقت آن مجهول می باشد. وی از سرایندگانی است که اشعارش معروف، امّا شرح حالی از وی باقی نمانده است. سیدمحسن امین گوید: نام ابن عودی را نیافتم مگر در مناقب ابن شهرآشوب، و آثار او را نیافتم مگر قصیده میمیه علویه اش که در همان کتاب، بصورت پراکنده، گاه با عنوان «ابن عودی» و گاه «ابن عودی نیلی» آمده است.(2)

ابن عودی در زمانی که «عمادالدین اصفهانی» اخبار شاعران را جمع می کرده، زنده بوده و لذا عماد درباره او تمجید و تحسین فراوانی می کند.(3) اشعار مذهبی او مانند «سید حمیری» «ابن حَمّادّ» «عونی» «ناشی ء صغیر» و «ابن علویه» بسیار است بطوری که وقتی ابن شهرآشوب در اواسط قرن ششم، وارد عراق شده، سروده های مذهبی ابن عودی را بین مردم شایع دیده، تا آن حد که حتی برای استماع آن، در مجالس تجمع می کرده اند. ولی وقتی عراق را ترک می کند، همان فتنه عظیم بین شیعه و سنی اتفاق افتاده و حنابله طبق عادتی که نسبت به مخالفان خود دارند، کتابخانه های شیعیان را آتش می زنند. لذا بسیاری از کتب و دواوین شعری، از جمله اشعار ابن عودی، نابود می شود.(4)

حبِ اهل بیت و برائت و مخالفت با دشمنانِ ایشان در اشعار ابن عودی موج می زند، به همین علت، بر او مُهرِ «رافضیٌ خبیثٌ یَهْجو الصحابه» زده می شود.(5) مثلاً در قصیده 149 بیتی اش، به قضیه غدیر و بیعت همه صحابه با امیرالمؤمنین

1- اعیان الشیعه، ج 2/277؛ الغدیر، ج 4/379.
2- اعیان الشیعه، ج 2/277.
3- الغدیر، ج 4/381.
4- الغدیر، ج 4/381.
5- این سخن ابن نجار بغدادی درباره اوست. رجوع می شود الغدیر ج 4/381.