- پیش گفتار 1
- 1. مفهوم و اصطلاح گناه 6
- 2. مفهوم گناه در آموزه های دینی 6
- 3. آثار نیت بر اعمال 8
- 4. گناه و دین گریزی 11
- 5. محدوده پاداش و کیفر 13
- 6 . گناه؛ نوعی بیماری 14
- 7. تقسیم بندی گناهان 16
- اشاره 16
- ه_) کشتن انسان بی گناه 17
- ب) ناامیدی از رحمت خدا 17
- الف) شرک به خداوند 17
- ج) ایمنی از مکر (عذاب و مهلت) خدا 17
- د) عقوق والدین 17
- ح) گریز از جنگ و جهاد 18
- ی) افسون و شعبده کردن و جدایی افکندن میان زن و شوهر 18
- ز) خوردن مال یتیم 18
- و) نسبت دادن زنا به زنان پاک دامن 18
- ط) رباخواری 18
- ل) سوگند دروغ 19
- ع) می گساری 19
- ک) زنا 19
- س) پوشاندن حق 19
- ن) نپرداختن زکات واجب 19
- م) خیانت کردن در غنایم جنگی 19
- 8 . معیار شناخت گناهان کبیره 20
- ف) ترک نماز و دیگر واجبات الهی 20
- ص) پیمان شکنی و قطع رحم 20
- الف) پافشاری بر انجام گناهان صغیره 22
- 9. چگونگی تبدیل گناهان کوچک به گناهان بزرگ 22
- اشاره 22
- ب) کوچک شمردن و بی توجهی به گناه 23
- ج) تظاهر به گناه 24
- 1. فرهنگی 26
- اشاره 26
- الف) نادانی 26
- ج) تبلیغات گمراه کننده 28
- ب) پیروی از قوانین و سنّت های نادرست 28
- د) تقلید کورکورانه 29
- الف) شیوه گزینش همسر 31
- ه) نبودن الگوهای شایسته 31
- 2. خانوادگی 31
- اشاره 31
- ج) تربیت شایسته 32
- ب) عامل وراثتی 32
- د) خوراک حلال و حرام 33
- 3. اقتصادی 34
- اشاره 36
- الف) محیط اجتماع 36
- 4. اجتماعی 36
- ب) نبود شرم اجتماعی 38
- ج) رهبر فاسد و گمراه 40
- د) هم نشین بد 41
- ه) جلب رضایت عمومی و جوّزدگی 43
- 5. روانی و فردی 45
- الف) شکسته شدن کرامت و شخصیت انسانی 45
- ب) شهوت رانی 47
- ج) دنیاگرایی 48
- د) وسوسه های شیطانی 52
- اشاره 56
- 1. پی آمدهای دنیوی گناه 57
- الف) عذاب دنیایی 57
- اشاره 57
- ب) تغییر نعمت 62
- ج) کاهش عمر 64
- اشاره 64
- یک _ قطع رحم 65
- دو _ دروغ 68
- سه _ زنا 69
- چهار _ آزار پدر و مادر 71
- یک _ ترک نماز 72
- د) از بین رفتن برکت 72
- اشاره 72
- دو _ کم فروشی 73
- سه _ نپرداختن زکات 73
- شش _ خیانت 74
- پنج _ حرام خواری 74
- ه_) پرده دری 75
- اشاره 75
- یک _ شراب خواری 77
- دو _ قمار 79
- سه _ بیهوده گویی 80
- چهار _ عیب جویی 82
- 2. پی آمدهای معنوی گناه 86
- الف) تیرگی قلب 86
- ب) قطع ارتباط با خدا 87
- ج) مانع استجابت دعا 89
- د) انحراف عقیدتی 91
- و) بی بهرگی از قرآن 97
- ه) محروم ماندن از توفیق 97
- ز) مایه غضب الهی 97
- ح) عامل انحراف دیگران 98
- ط) گناه و کوردلی 98
- 3. پی آمدهای اخروی گناه 99
- ی) آتش جان 99
- 1. باور به حضور خدا 101
- 3. آگاهی از کرامت انسانی 104
- 4. معاد باوری 105
- 6 . خداترسی و یاد مرگ 108
- 5. ایمان به عرضه اعمال به پیشوایان دینی 108
- 7. پرهیز از هم نشینان بد 110
- 8 . پیروی از معصومین علیهم السلام 112
- 9. خویشتن داری و کنترل نفس 114
- اشاره 114
- الف) مشارطه 117
- ب) مراقبه 117
- ج) محاسبه 119
- د) معاتبه 123
- 10. نقش عبادت در کنترل گناهان 125
- 11. خانواده و بازدارندگی از گناه 126
- اشاره 128
- اشاره 129
- 1. گناه چشم 129
- نگاه نامشروع 132
- پی آمدهای فرو بستن چشم از گناه 134
- 2. دروغ 136
- 3. تهمت 138
- 4. غیبت 139
- 5. ریشخند کردن 140
- 6 . سوگند خوردن 141
- 7. شهوت حرام 142
- 9. خشم 146
- 10. کینه 148
- 11. بخل 149
- 12. احتکار 151
- 13. دنیادوستی 152
- 14. خیانت 154
- 15. شراب خواری 156
- 16. ناسزاگویی 158
- 17. اسراف 159
- 18. غِشّ 161
- 19. ربا 163
- 20. کبر 164
- 1. خواسته های انسانی 167
- 2. هواپرستی 170
- 3. پی آمدهای ترک هواپرستی 171
- 5. ضرورت تهذیب نفس 175
- 6 . راه های تهذیب نفس در حدیث 177
- 7. راه درمان هوای نفس 180
- 8 . اصلاح قلب؛ راهی برای گناه زدایی 183
- 9. پی آمدهای مبارزه با نفس 188
- ابن سیرین و تعبیر خواب 189
- فصل هفتم: حکایت ها 189
- 1. مبارزان با نفس 189
- ثروت خدادادی 191
- جوان پرهیزکار 192
- جوان عابد 193
- پوریای ولی و مبارزه با نفس 194
- آهنگر 195
- راهزن 197
- سرنوشت قاتل 199
- سرنوشت حجاج 199
- اثر گناه 200
- دشمنی با دوست 200
- نتیجه پرهیز از گناه 201
- انصاف آدمی 201
- ترس از گناه 202
- موعظه گناه کار 202
- گناه یا طلا 202
- ریزش گناهان 203
- گناهان کوچک 204
- بدترین عقوبت 204
- حجت های حق 205
- راه توبه 205
- یوسف و زلیخا 206
- مشق شب 206
- پس نوشت 207
- کتاب نامه 210
خداجوست. نخستین مرتبه، مراقبت پرهیزکاران و بالاترین آن، مراقبت مقربان است. انسان می تواند در پرتو ریاضت و مراقبت، به مقام قرب الهی برسد. از حضرت علی علیه السلام درباره مراقبت روایت شده است:
یَنْبَغِیَ أَنْ یَکُون َالرَّجُلُ مُهَیْمِنا عَلی نَفْسِهِ مُراِقبا قَلْبَهُ حافِظا لِسانَهُ.
سزاوار است انسان بر خویش اشراف داشته و همیشه مراقب قلبش و نگه دار زبانش باشد.(1)
ج) محاسبه
سومین مرحله، محاسبه نفس است. محاسبه نفس؛ یعنی آنکه انسان در پایان روز، رفتار خود را بررسی کند و بنگرد آیا به وظایف الهی و واجباتی که بر عهده او بوده، عمل کرده است یا خیر. چنانچه رفتار روزانه فرد، بر اساس موازین شرع باشد، باید خداوند را سپاس گوید که توفیق ادای وظایف را به او عطا کرده است و به پاس آن توفیق، شکر خدا را به جا آورد. همچنین بکوشد هماره در مسیر حق گام بردارد، ولی اگر به وظایف شرعی خود عمل نکرده و دچار لغزش و انحراف شده است، بکوشد با ادای مستحبات به ویژه نمازهای نافله، کاستی های خود را جبران کند و خویشتن را برای ترک وظایف الهی و ارتکاب گناه سرزنش کند و به توبه روی آورد تا خداوند متعال از گناهانش درگذرد. همچنین بکوشد با اعمال نیک، گناهان گذشته اش را جبران کند. در این صورت، هنگام خواب حسابش پاک می شود و گناهی برای او باقی نمی ماند.(2) مصعومین علیهم السلام در روایت های بسیاری،
1- [1] . معجم الفاظ غرر الحکم، ص 434.
2- [2] . مصباح یزدی، ره توشه، ج 2، ص 82 .