معرفت معاد صفحه 123

گفته شده است : بازگشت روح به بدن به هنگام سؤال قبر، به نحوی نیست که حیات کامل به بدن افاضه شود. بلکه این بازگشت برای سؤال و جواب و چشیدن عذاب می باشد. (1)

2 _ 1 _ 16. سؤال قبر همگانی نیست

از نظر شیخ مفید، سؤال قبر از سوی دو فرشته ، ویژه کسانی است که دارای ایمان محض یا کفر محض باشند. غیر این دو گروه به حال خود وانهاده می شود. (2)

علّامه مجلسی نیز گوید: مشهور میان متکلّمان امامیّه آن است که سؤال قبر عمومی نیست ، بلکه مخصوص مؤمن کامل و کافر خالص است و مستضعفان و دیوانگان را سؤالی نیست . همچنین کسی را که بعد از گذاشتن میّت در قبر تلقین کنند، از او سؤال نمی کنند و شیخ شهید _ شهید اوّل _ گفته است : بر راستی سؤال قبر اجماع شده است ، مگر کسی که او را تلقین کرده باشند. (3)

2 _ 16. فشار قبر

یکی از مسائل مطرح در عالم برزخ ، فشار قبر است . برخی این آلام را از آلام ویژه برزخی و دارای احکام و شمول خاص خود می دانند. علّامه مجلسی گوید: از احادیث معتبر ظاهر می شود که ضغطه (فشار) قبر در بدن اصلی است . (4)

فشار، اختصاص به دفن شدگان در زمین ندارد، بلکه مطابق روایتی از امام رضا (علیه السلام) آنان که به دار کشیده می شوند، از سوی هوا بر آنان فشار وارد می شود. (5)و در روایت

1- انسان و معاد، ص 146.
2- تصحیح الاعتقاد، ص 100.
3- حقّ الیقین ، ص 392.
4- حقّ الیقین ، ص 402.
5- الکافی ، ج 3، ص 241.