معرفت معاد صفحه 212

1 _ 28. ماهیّت شفاعت

در تبیین ماهیّت شفاعت ، با استناد به آیاتی از قرآن مجید این چنین آمده است  : شفاعت مجاز، به تشریع خدای تعالی و با اذن و مشیّت و رضای آن وجود مقدّس است . پس هیچ کس از مقرّبین نمی تواند شفاعت کند مگر با اذن خدا. و بدیهی است هیچ کس مالک شفاعت نمی شود مگر پس از تملیک خداوند سبحان . (1)خدای تعالی می فرماید :

(قُلْ لِلَّهِ الشَّفَاعَهُ جَمِیعاً لَهُ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَالاَْرْضِ ثُمَّ إِلَیْهِ تُرْجَعُونَ )؛ (2)

شفاعت همه از آنِ خداست ، پادشاهی آسمانها و زمین تنها از آن اوست ، سپس به سوی او بازگردانیده می شوید.

(مَنْ ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ )؛ (3)

کیست که نزد او شفاعت کند جز به اذن او؟

این آیه کریمه نصّ صریح است در جواز شفاعت به اذن خدای تعالی و رخصت در آن ، و تملیک حقّ شفاعت برای کسی از بندگان صالح . (4)

شفاعت مجاز و مقبول ، به تشریع خداوند متعال و اذن و مشیّت اوست ، و «عبادت » محسوب می شود.

همان طور که حضرت آدم (علیه السلام) به امر الهی مسجود فرشتگان گردید و یا کعبه با تشریع الهی قبله گردید، همان گونه استشفاع به پیامبر بزرگ اسلام (صلی الله علیه و آله)، چون فقط مستند به امر الهی است ، عبادت است . تشریع شفاعت و استشفاع مبتنی بر کتاب وسنّت است ویکی از حقایق اصیل قرآنی محسوب می شود. تدیّن و تعبّد به آن واجب است واستنکاف و استکبار در برابر این حکم الهی حرام است . (5)

1- بدائع الکلام، ص 205.
2- الزمر، آیه 44.
3- البقره ، آیه 255.
4- ر.ک : بحارالانوار، ج 8، ص 29 _ 63؛ رساله تفسیر موضوعی شفاعت در بدائع الکلام ، ص 174 _ 212.
5- بدائع الکلام ، ص 210 و  211