- پیشگفتار 1
- 1. اهمیت معاد 3
- اشاره 3
- 1 _ 1. پیشینه تاریخی اعتقاد به معاد 5
- 3 _ 1. ابعاد معاد در متون اسلامی 6
- 2 _ 1. آثار اعتقاد به معاد 6
- 2 _ 2. معنای اصطلاحی 7
- اشاره 7
- 2. معانی معاد 7
- 1 _ 2. معنای لغوی 7
- 3 _ 2. مناسب ترین واژه برای معاد 8
- 4 _ 2. دو واژه پرکاربرد در معاد 9
- اشاره 11
- 3. دلایل معاد 11
- 1 _ 3. علم و قدرت مطلق خداوند متعال 12
- 2 _ 3. آفرینش نخستین 14
- 3 _ 3. نمونه های رستاخیز در طبیعت 15
- 4 _ 3. تذکر به مراحل خلقت انسان 17
- اشاره 18
- 4. نمونه هایی از زنده شدگان در دنیا 18
- 1 _ 4. داستان حضرت ابراهیم (علیه السلام) و زنده شدن مرغان 18
- 2 _ 4. داستان عزیر (علیه السلام) 19
- 3 _ 4. حادثه کشته بنی اسرائیل 21
- 4 _ 4. داستان اصحاب کهف 21
- 5 _ 4. زنده شدن هفتاد نفر از بنی اسرائیل 22
- 6 _ 4. زنده شدن گروهی به دعای حزقیل (علیه السلام) 22
- 7 _ 4. زنده شدن مردگان از سوی حضرت عیسی (علیه السلام) 23
- اشاره 25
- 5. ضرورت معاد 25
- 1 _ 5. دلیل حکمت 25
- 2 _ 5. دلیل عدالت 27
- اشاره 31
- 6. چگونگی معاد 31
- اشاره 32
- 1 _ 6. معاد و نحله های فلسفی و عرفانی 32
- 1 _ 1 _ 6. معاد روحانی 37
- 2 _ 1 _ 6. معاد مثالی 38
- 3 _ 1 _ 6. معاد با جسم اختراعی 38
- 2 _ 6. معاد جسمانی یا معاد وحیانی 40
- اشاره 40
- 1 _ 2 _ 6. معاد جسمانی در قرآن 42
- 2 _ 2 _ 6. معاد جسمانی در روایات 44
- 1 _ 7. معاد برای همه انسان هاست 46
- اشاره 46
- 7. گستره معاد 46
- 2 _ 7. حشر فرشتگان و اجنّه 47
- 3 _ 7. معاد وحوش و حیوانات 48
- 8. شبهات منکران معاد 50
- 1 _ 8. منشأ رفتاری 50
- اشاره 50
- 2 _ 8. منشأ اعتقادی و فکری 52
- اشاره 52
- 1 _ 2 _ 8. تناسخ 52
- 2 _ 2 _ 8. شبهه آکل و مأکول 55
- 3 _ 2 _ 8. بحث اعاده معدوم و معاد 57
- اشاره 59
- 9. پیدایش جهان 59
- 2 _ 9. حدوث حقایق غیرمادّی 60
- 1 _ 9. نخستین حادث 60
- 4 _ 9. ماء بسیط مادّه اوّلیه خلقت 61
- 3 _ 9. حدوث مخلوقات مادّی 61
- 5 _ 9. تقسیم مادّه اوّلیّه به علّیّین و سجّین 62
- 6 _ 9. منشأ اختلاف موجودات 63
- 7 _ 9. مادّه عالم مشهود و عالم آخرت 64
- 10. عوالم پیشین 65
- اشاره 65
- 1 _ 10. عالم طینت 66
- 2 _ 10. عالم ارواح 67
- 3 _ 10. عالم ذرّ 68
- 4 _ 10. خلقت حضرت آدم (علیه السلام) 69
- اشاره 71
- 11. انسان در دنیا 71
- 1 _ 11. عقل و علم 72
- 2 _ 11. روح 74
- اشاره 74
- 2 _ 2 _ 11. کیفیّت تعلّق روح به بدن 76
- 1 _ 2 _ 11. اطلاقات روح 76
- 3 _ 11. بدن 77
- 4 _ 11. خلقت انسان از خاک 78
- 5 _ 11. مراتب خلقت انسان 79
- 12. انسان و حیات دنیوی 81
- اشاره 81
- 1 _ 12. دنیای ملعون 82
- 2 _ 12. دنیای بلاغ 84
- 3 _ 12. دنیا جایگاه تلاش و توشه اندوزی 85
- 4 _ 12. دنیا و پاسداری از گذر سالم 87
- 13. احتضار 89
- اشاره 89
- 1 _ 13. احتضار؛ تلفیف دنیا به آخرت 90
- 2 _ 13. سکرات موت 91
- 3 _ 13. احتضار، جایگاه آگاهی از سرنوشت 92
- 4 _ 13. وحشت محتضر از رویارویی با عوالم اخروی و فراق دوستان 93
- 5 _ 13. چگونگی احتضار مؤمنان 94
- 6 _ 13. چگونگی احتضار کافران 96
- 7 _ 13. رؤیت پیامبر اسلام و ائمه (علیهم السلام) و فرشتگان توسط محتضر 97
- 14. مرگ 100
- اشاره 100
- 1 _ 14. ماهیّت مرگ 101
- 2 _ 14. مرگ ، سرنوشتی گریزناپذیر 102
- 3 _ 14. اجل محتوم و اجل موقوف 104
- 4 _ 14. مرگ ، پایان آزمون بزرگ 105
- 5 _ 14. پرونده اعمال با مرگ بسته نمی شود 106
- 6 _ 14. پند گرفتن از مرگ 107
- 7 _ 14. رویکردهای متفاوت نسبت به مرگ 107
- 8 _ 14. آمادگی برای مرگ 109
- 9 _ 14. مرگ خوش فرجام و مرگ بدفرجام 110
- 10 _ 14. چشانندگان مرگ 111
- 15. انسان و حیات اخروی 113
- اشاره 113
- 1 _ 15. گستره جهان آخرت 114
- 2 _ 15. سنجش دنیا و آخرت 115
- 3 _ 15. ظهور کامل مالکیّت الهی در آخرت 116
- 16. عالم برزخ 118
- اشاره 118
- اشاره 119
- 1 _ 16. سؤال قبر 119
- 1 _ 1 _ 16. حیات برزخی انسان به هنگام سؤال 121
- 2 _ 1 _ 16. سؤال قبر همگانی نیست 123
- 2 _ 16. فشار قبر 123
- 3 _ 16. آلام برزخی و عوامل مؤثّر در پیدایش یا پیشگیری و برطرف 124
- 5 _ 16. قرارگاه ارواح 126
- 4 _ 16. تمثّل اعمال در قبر 126
- 6 _ 16. بهشت و دوزخ برزخی 127
- اشاره 130
- 17. ارتباط عالم برزخ و عالم دنیا 130
- 1 _ 17. آگاهی اهل برزخ از احوال دنیا 131
- 2 _ 17. بازگشت از حیات برزخی به حیات دنیوی 132
- 3 _ 17. قیامت صغری 133
- 18. نشانه های قیامت 134
- اشاره 134
- 1 _ 18. چگونگی گستره زمانی انهدام جهان 136
- 2 _ 18. شکاف در آسمان ها 136
- 3 _ 18. انهدام و تاریک شدن خورشید و ماه و ستارگان 138
- 4 _ 18. متلاشی شدن کوهها و زمین لرزه های ویرانگر 139
- 5 _ 18. دگرگونی سهمگین دریاها 141
- اشاره 142
- 19. نفخ صور 142
- 1 _ 19. فرشته نفخ صور 143
- 2 _ 19. نفخه اوّل 144
- 3 _ 19. نفخه دوم 145
- 20. فنای جهان 147
- اشاره 147
- 1 _ 20. گستره زمانی فنا 148
- 2 _ 20. چگونگی فنا 148
- اشاره 149
- 3 _ 20. گستره شمول فنا 149
- 2 _ 3_ 20. مرگ شیطان 150
- 1 _ 3_ 20. مرگ فرشتگان 150
- 3 _ 3 _ 20. تلاشی و مرگ ارواح 150
- 4 _ 20. ندای خداوندی پس از فنا 151
- اشاره 152
- 1 _ 21. تأکیدهای فراوان بر حتمی بودن معاد 152
- 21. قیامت 152
- 2 _ 21. نام های رستاخیز 153
- 3 _ 21. آگاهی از زمان وقوع قیامت ویژه خداست 154
- 4 _ 21. بعث و حشر و چگونگی آن 155
- 5 _ 21. مواقف قیامت 157
- 6 _ 21. احوال خوبان و بدان 158
- 7 _ 21. نمایان شدن آثار عقاید و اعمال در قیامت 161
- اشاره 166
- 22. حساب 166
- 1 _ 22. عَرْضِ اکبر 167
- 3 _ 22. چرایی حسابرسی 168
- 2 _ 22. یوم الفصل 168
- 4 _ 22. عدالت در حسابرسی 169
- 5 _ 22. ابعاد حسابرسی 169
- 6 _ 22. سرعت در حسابرسی 170
- 7 _ 22. انواع حسابرسی 171
- 8 _ 22. عوامل تخفیف و تشدید حسابرسی 172
- 9 _ 22. سؤال 173
- 10 _ 22. سؤال از رسولان و اوصیا 174
- اشاره 175
- 23. کتاب 175
- 1 _ 23. آگاهی یافتن هر کس از تمام اعمالش 176
- 2 _ 23. نویسندگان نامه عمل 177
- 3 _ 23. دریافت کارنامه های اعمال 180
- 4 _ 23. اصناف مردم از نظر اعمال 181
- 24. شهود و گواهان اعمال 183
- اشاره 183
- 1 _ 24. گواهی خداوند متعال 183
- اشاره 185
- 2 _ 24. گواهی پیامبران و امامان (علیهم السلام) 185
- 1 _ 2 _ 24. گواهان امّت های پیشین 185
- 2 _ 2 _ 24. گواهان امّت اسلامی 186
- 3 _ 2 _ 24. شاهد همه شهیدان 187
- 3 _ 24. گواهی فرشتگان 188
- 4 _ 24. گواهی اعضای بدن انسان 189
- 5 _ 24. گواهی زمین 190
- 6 _ 24. گواهی زمان 190
- 25. میزان 191
- اشاره 191
- 1 _ 25. حقیقت میزان 192
- 3 _ 25. کمیّت میزان 194
- 2 _ 25. مصادیق میزان 194
- 4 _ 25. احوال گروهها در موقف میزان 195
- 5 _ 25. اعمال اثرگذار در میزان 196
- اشاره 197
- 26. صراط 197
- 1 _ 26. دو صراط 198
- 2 _ 26. صراط و چگونگی عبور مردمان 199
- 3 _ 26. جواز عبور از صراط 201
- 27. جایگاه پیامبر (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت (علیهم السلام) در آخرت 202
- اشاره 202
- 1 _ 27. جایگاه پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) در آخرت 202
- اشاره 202
- 2 _ 1 _ 27. دارنده حوض 203
- 1 _ 1 _ 27. دارنده وسیله 203
- 1 _ 2 _ 27. ساقی حوض کوثر 204
- اشاره 204
- 2 _ 27. جایگاه امیرمؤمنان (علیه السلام) در آخرت 204
- 2 _ 2 _ 27. صاحب لواء 205
- 4 _ 2 _ 27. تقسیم کننده بهشت و دوزخ 206
- 3 _ 2 _ 27. بروز همگانی جایگاه امیرمؤمنان (علیه السلام) در قیامت 206
- 5 _ 2 _ 27. فریادگر میان بهشتیان و دوزخیان در قیامت 207
- 3 _ 27. مقام های دیگر معصومان (علیهم السلام) در آخرت 208
- 4 _ 27. نخستین واردشوندگان به بهشت 208
- 5 _ 27. فراخوان هر گروهی با امامشان 209
- 28. شفاعت 211
- اشاره 211
- 1 _ 28. ماهیّت شفاعت 212
- 2 _ 28. اهمیّت شفاعت 213
- 3 _ 28. گستره شفاعت 214
- 4 _ 28. شفاعت کنندگان 214
- اشاره 214
- 1 _ 4 _ 28. شفاعت عقل 215
- 2 _ 4 _ 28. شفاعت قرآن کریم 215
- 3 _ 4 _ 28. شفاعت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله)، مقام محمود، شفاعت کبری 215
- 5 _ 4 _ 28. شفاعت امامان (علیهم السلام) 216
- 4 _ 4 _ 28. شفاعت حضرت فاطمه (علیها السلام) 216
- 7 _ 4 _ 28. شفاعت مؤمنان 217
- 6 _ 4 _ 28. شفاعت فرشتگان 217
- 8 _ 4 _ 28. سایر شفاعت کنندگان 218
- 5 _ 28. شفاعت شوندگان 218
- 29. توبه 220
- 1 _ 29. بازگشت خدای تعالی 220
- اشاره 220
- 2 _ 29. بازگشت بندگان 222
- 3 _ 29. وجوب توبه 223
- 4 _ 29. اقسام توبه 224
- 5 _ 29. تحقّق توبه 225
- 6 _ 29. فراوانی رحمت خداوند 226
- اشاره 227
- 30. جزا 227
- 1 _ 30. حقیقت جزا 227
- 2 _ 30. کمیّت جزا 228
- 3 _ 30. مکان جزا 229
- 4 _ 30. جزا در دنیا 230
- 5 _ 30. جزا در آخرت 231
- 6 _ 30. رابطه عمل با جزای عمل 232
- 7 _ 30. تمثّل اعمال 235
- 31. حبط و تکفیر 239
- 1 _ 31. معانی لغوی 239
- 2 _ 31. معنای کلامی 239
- اشاره 239
- اشاره 240
- 3 _ 31. حبط 240
- 1 _ 3 _ 31. ردّ حبط 241
- 2 _ 3 _ 31. حبط به معنای بطلان عمل از اساس 242
- 4 _ 3 _ 31. حبط غیرحتمی در تزاحم میان ثواب وعقاب در برخی از اعمال 244
- 3 _ 3 _ 31. حبط به معنای بطلان عمل فاقد شرایط صحّت در مؤمنان 244
- 5 _ 3 _ 31. جواز حبط 245
- 4 _ 31. تکفیر 246
- 32. اعراف 249
- اشاره 249
- 1 _ 32. سروران اعراف 249
- 2 _ 32. واماندگان اعراف 251
- اشاره 251
- 1 _ 2 _ 32. نجات یابندگان از اعراف 252
- 2 _ 2 _ 32. ماندگاران در اعراف 253
- 3 _ 2 _ 32. افراد بلاتکلیف در اعراف 254
- اشاره 255
- 33. سرنوشت اطفال و اتمام حجّت نشدگان 255
- 1 _ 33. اطفال مؤمنان 255
- 2 _ 33. اطفال کافران 257
- 3 _ 33. اتمام حجّت نشدگان 259
- 4 _ 33. مرجون لامرالله 260
- 5 _ 33. فرجام فاسقان اهل ایمان و مستضعفان عامّه 261
- 6 _ 33. درآمیزندگان اعمال نیک و بد 262
- 7 _ 33. سرنوشت اولاد زنا 263
- 1 _ 34. اسلام و ایمان 265
- اشاره 265
- 34. ویژگی های واردان در بهشت و جهنّم 265
- 2 _ 34. ایمان عامل ورود به بهشت 268
- 3 _ 34. کفر و نفاق ، عامل ورود به جهنّم 269
- 4 _ 34. انکار امامت امامان (علیهم السلام) عامل ورود به جهنّم 270
- 5 _ 34. برخی از گناهان عامل ورود به جهنّم 273
- 1 _ 35. ماهیّت بهشت و دوزخ 274
- 35. آفرینش بهشت و دوزخ 274
- اشاره 274
- 2 _ 35. بهشت و جهنّم هم اکنون موجودند 275
- 3 _ 35. خلقت منازل انسان در بهشت و جهنّم 276
- 4 _ 35. بهشت و دوزخ دنیا 277
- 5 _ 35. بهشت حضرت آدم 278
- 1 _ 36. معنای واژه جنّت 279
- 36. بهشت 279
- اشاره 279
- 3 _ 36. ناتوانی انسان از شناخت نعمت های بهشتی 280
- 2 _ 36. جایگاه ارجمند بهشت 280
- 4 _ 36. ویژگی های ممتاز بهشت 282
- 5 _ 36. تنوّع و فراوانی نعمت های بهشت 283
- 6 _ 36. دسترسی تمام به خواسته ها در بهشت 284
- 8 _ 36. تعدّد بهشت و درجات آن 285
- 7 _ 36. اراده انسان ، عامل دسترسی به نعمت ها در بهشت 285
- 10 _ 36. کلیدداران بهشت 288
- 9 _ 36. درهای بهشت 288
- 11 _ 36. آب و هوا و روشنایی و سرسبزی بهشت 289
- 12 _ 36. جایگاه بهشتیان و منازل و لوازم آنها 292
- 13 _ 36. مرکب های سواری بهشت 293
- 14 _ 36. خوردنی ها و آشامیدنی های بهشت 293
- 15 _ 36. لباس ها و زینت های بهشتی 294
- 16 _ 36. زنان بهشتی 296
- 17 _ 36. خدمتکاران بهشتی 299
- 18 _ 36. مراوده و دوستی بهشتیان 301
- 19 _ 36. سرور سرشار بهشتیان 301
- 20 _ 36. نغمه ها و آوازهای بهشتی 302
- 21 _ 36. امنیّت و آرامش همه جانبه بهشت 303
- 22 _ 36. احترام و عزّت بهشتیان 304
- 23 _ 36. اقتدار بهشتیان 305
- 24 _ 36. رضوان خداوند، بهترین کرامت بهشتی 306
- 37. اسباب بهره مندی از بهشت 307
- اشاره 307
- 1 _ 37. پایبندی به مجموعه ای از ارزش های اخلاقی 308
- 2 _ 37. پایبندی به فرائض و احکام و سنن الهی 313
- 3 _ 37. ارجگذاری ایمان 314
- 38. جهنّم 315
- 1 _ 38. معنای واژه جهنّم 315
- اشاره 315
- 2 _ 38. نام های جهنّم 316
- 3 _ 38. نام برخی مکان ها و وادی های جهنّم 318
- 4 _ 38. دَرْک ها و درهای جهنّم 320
- اشاره 321
- 5 _ 38. ویژگی های جهنّم 321
- اشاره 322
- 1 _ 5 _ 38. ابعاد جهنّم 322
- 2 _ 5 _ 38. آتش جهنّم 322
- 1 _ 2 _ 5 _ 38. انسان جهنّمی در شمار هیزم جهنّم 324
- 2 _ 2 _ 5 _ 38. باد سوزان و دود بسیار سیاه 325
- 3 _ 5 _ 38. تاریکی جهنّم 325
- 4 _ 5 _ 38. خروش جهنّم 326
- 6 _ 38. تنوّع عذاب های جهنّم 327
- 7 _ 38. شدّت عذاب های جهنّم 327
- 8 _ 38. چرایی شدّت عذاب 331
- اشاره 333
- 9 _ 38. موکّلان جهنّم 333
- 1 _ 9 _ 38. زبانیه 334
- 2 _ 9 _ 38. فرشتگان غلاظ و شداد 335
- 3 _ 9 _ 38. نوزده فرشته نگهبان وادی سقر 335
- 4 _ 8 _ 38. مالک رئیس خازنان جهنّم 336
- 10 _ 38. ورود جهنّمیان به جهنّم 337
- 12 _ 38. آشامیدنی ها و غذاهای جهنّمیان 338
- 11 _ 38. تنگی جایگاه جهنّمیان 338
- 13 _ 38. لباس های جهنّمیان 342
- 14 _ 38. کند و زنجیر و گرزهای جهنّم 343
- 15 _ 38. سوختن در آب جوشان 344
- 17 _ 38. گزندگان موذی جهنّم 345
- 16 _ 38. داغ نهادن جهنّمیان 345
- 18 _ 38. سیمای جهنّمیان 346
- 20 _ 38. همدم شیطانی جهنّمیان 347
- 19 _ 38. فریاد جهنّمیان 347
- 21 _ 38. نزاع و جدال اهل جهنّم 348
- 22 _ 38. تحقیر و سرزنش جهنّمیان 349
- 23 _ 38. حسرت و اندوه بی پایان جهنّمیان 350
- 25 _ 38. کمیّت عذاب جهنّم 352
- 24 _ 38. محروم بودن جهنّمیان از رحمت پروردگار 352
- 1 _ 39. نافرمانی خدای تعالی و رسول (صلی الله علیه و آله) 354
- اشاره 354
- 39. اسباب ورود به جهنّم 354
- 2 _ 39. کفر و نفاق 355
- 3 _ 39. تکذیب و فراموشی آخرت 356
- 4 _ 39. دشمنی با امیرمؤمنان (علیه السلام) 356
- 5 _ 39. دنیاگرایی 357
- 6 _ 39. طغیان و استکبار 357
- 7 _ 39. پیروی از شیطان 358
- 9 _ 39. ترک خردمندی و حقایق وحیانی 359
- 8 _ 39. ستم و ستمگری 359
- 10 _ 39. عدم پایبندی در عمل به احکام و فرایض و ترک محرمات 360
- 1 _ 40. معنای لغوی 363
- اشاره 363
- 40. خلود 363
- 2 _ 40. بهشت جاویدان 364
- 1 _ 3 _ 40. درنگ های احقابی 366
- اشاره 366
- 3 _ 40. انواع مقداری عذاب 366
- 4 _ 40. عذاب ابدی 367
- 5 _ 40. چرایی خلود عذاب 369
- 6 _ 40. اثر نیّت در چرایی خلود نعیم و عذاب آخرت 370
- 7 _ 40. نقد پاره ای از عقاید عرفانی و فلسفی 371
- اشاره 371
- 1 _ 7 _ 40. تأویل ناروای عذاب و ابدیّت آن 372
- 2 _ 7 _ 40. خلود شخصی و خلود نوعی 373
- 3 _ 8 _40. اقسام کیفر و عذاب ابدی 374
- 8 _ 40. مرگِ مرگ 375
- 9 _ 40. روند آفرینش پس از پایان سرنوشت این انسان 377
- فهرست منابع 379
مقدّس است ، بدون این که فرقی میان زمان حیات ائمّه (علیهم السلام) و پس از وفاتشان باشد. (1)
حضرت صادق (علیه السلام) پیرامون آیه شریفه (فَمَا لَنَا مِنْ شَافِعِینَ ) (2)(در نتیجه شفاعتگرانی
نداریم) فرمود: شافعین ائمّه هستند (3)به خدا سوگند حتمآ شیعیانمان را شفاعت
می کنیم تا این که مردم غیر شیعه می گویند ما اکنون هیچ شفاعت کننده ای نداریم . (4)
6 _ 4 _ 28. شفاعت فرشتگان
فرشتگان نیز در شمار شفاعت کنندگان هستند. در قرآن کریم آمده است : فرشتگان مأذونند از کسانی که خداوند از دین آنها راضی است شفاعت کنند.
(وَکَمْ مِنْ مَلَکٍ فِی السَّمَاوَاتِ لاَ تُغْنِی شَفَاعَتُهُمْ شَیْئاً إِلاَّ مِنْ بَعْدِ أَنْ یَأْذَنَ اللَّهُ لِمَنْ یَشَاءُ وَیَرْضَی )؛ (5)
و چه بسیار فرشتگانی در آسمان ها هستند که شفاعتشان هیچ سودی ندهد، مگر پس از آن که خدا اجازه دهد برای هر که بخواهد و بپسندد.
7 _ 4 _ 28. شفاعت مؤمنان
مؤمنان هم می توانند شفاعت کنند. امام صادق (علیه السلام) ویژگی برخی از شیعیان را بر شمرده و فرمود: آنان هفتادهزار نفر از همسایگان و خویشان خود را شفاعت می کنند. (6)در روایتی از امام باقر (علیه السلام) آمده است : کمترین شفاعت مؤمن ، آن است که
می تواند از سی نفر شفاعت کند. (7)
1- بدائع الکلام ، ص 203.
2- الشعراء، آیه 100.
3- المحاسن ، ص 184.
4- مناقب آل ابی طالب ، ج 2، ص 164.
5- النجم ، آیه 26.
6- حقّ الیقین ، ص 459.
7- الاعتقادات ، ص 66.