معرفت معاد صفحه 68

نمود که روح مادّی و جسم لطیف و حقیقت حیات ، امری غیر از مادّه و روح است . (1)

حیات در شمار آفریده های خدای متعال است . برخی آن را مخلوقاتی همانند عقل و علم دانسته اند.

3 _ 10. عالم ذرّ

یکی از عوالم پیش از این جهان و مهمترین آنها «عالم ذرّ» است . (2)خداوند متعال

در جهان پیشین ، هر انسانی را به صورت ذرّی _ موجودات ریز _ آفرید و روح و عقل به او کرامت فرمود و آزمود. انسان ، همان طور که در این دنیا دارای بدن ، روح و عقل است ، در عالم پیشین نیز چنین بوده است . از بدن ، روح و عقل ؛ تعبیر به طبیعت ، روح و نور شده است . انسان ها در آزمایش عالم پیشین دو گروه شدند: آنان که فرمان بردند، خوشبخت شدند و آنان که نافرمانی کردند، تیره بخت گردیدند. با این وجود، این جهان ، فرصت دوباره ای برای آزمون است که سرنوشت تیره بختان تغییر کند و خوشبخت شوند. این تغییر با بدا در افعال الهی و با مشیّت جدید مقدّس حق تعالی ممکن است . (3)

آیات متعدّد و روایات فراوانی در مورد عالم ذرّ وجود دارد. یکی از آیات مشهور در این موضوع آیه اخذ میثاق است که خداوند متعال می فرماید :

(وَإِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنِی آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَأَشْهَدَهُمْ عَلَی أَنفُسِهِمْ أَلَسْتُ بِرَبِّکُمْ قَالُوا بَلَی شَهِدْنَا...)، (4)

و هنگامی را که پروردگارت از پشت فرزندان آدم ، ذریّه آنان را برگرفت ؛ و آنها را بر خودشان گواه ساخت که آیا من پروردگار شما نیستم؟ گفتند: چرا گواهی دادیم ....

1- بیان الفرقان ص 107.
2- توحید الامامیّه ، ص 120.
3- بیان الفرقان ، ص 503.
4- اعراف ، آیه 172.