معرفت معاد صفحه 9

آنچه در برابر دنیا قرار دارد، آخرت نامیده می شود. جهان آخرت دارای گستره وسیع و در برگیرنده موجودات و عوالم و حقایق فراوانی است . عالم برزخ ، قیامت ، بهشت و دوزخ ، از جمله مراحل مهمّ عالم آخرت هستند که هرکدام در درون خود، مراحل و درجاتی دارند.

4 _ 2. دو واژه پرکاربرد در معاد

برخی از اسامی «قیامت » از نظر کاربردی ، نزدیک به معاد و پرکاربرد هستند. دو واژه «لقاءالله» و «رجوع الی الله» در زمره این اسم ها هستند.

لقاءالله : امیرمؤمنان علی (علیه السلام) در این باره فرموده است : لقاء به معنی مشاهده با چشم نیست ، بلکه همان قیامت و زنده شدن بندگان است . (1)

رجوع الی الله : به معنای بازگشت به سوی پروردگار است . این واژه در معنای معاد در چندین آیه از قرآن آمده است  :

(وَاتَّقُوا یَوْماً تُرْجَعُونَ فِیهِ إِلَی اللَّهِ ) (2)

بترسید از روزی که در آن ، به سوی خدا بازگردانده می شوید.

(إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ )؛ (3)

ما از آنِ خداییم و همه به سوی او برمی گردیم .

امیرمؤمنان علی (علیه السلام) فرموده است  :

اِنّ قولنا: «إنالله» اقرار علی انفسنا بالملک ، و قولنا: «و انّا الیه راجعون » اقرارٌ علی انفسنا بالهُلک ؛ (4)

1- التوحید، ص 267.
2- البقره ، آیه 281.
3- البقره ، آیه 156.
4- نهج البلاغه ، حکمت 99.