- مقدمه استاد انصاری بویراحمدی 1
- ضرورت شیعه شناسی 3
- جمعیت شناسی شیعیان 5
- مظلومیت شیعه 6
- اشاره 19
- پیدایش شیعه 21
- اشاره 27
- علل پیدایش شیعه 27
- الف. شخصیت بی همتای اهل بیت ^ 28
- ب. فرمان و تکلیف الهی 40
- اشاره 40
- 1. حدیث «یوم الدّار» 41
- 2. آیه «مودّت» 43
- 3. آیه «ولایت» 45
- 4. آیه «اولی الامر» 50
- 5. حدیث «منزلت» 55
- 7. حدیث «ثقلین» 56
- 8. احادیث «خلفای دوازده گانه» 58
- خلاصه واقعه غدیر 60
- 9. آیه «تبلیغ»، و «اکمال دین» و حدیث «غدیر» 60
- اشاره 60
- اشاره 71
- اشاره 72
- الف. فضایل شیعه در قرآن 73
- اشاره 73
- 1. شیعیان، بهترین مخلوقات خدایند: 73
- 3. اصحاب یمین شیعیان اند: 75
- 4. ملائکه الهی برای شیعیان استغفار می کنند: 76
- 1. شیعیان علی (ع) رستگارانند: 77
- اشاره 77
- ب. فضایل شیعه در روایات 77
- 2. پیامبر (ص) شفیع شیعیان علی در قیامت است: 78
- 3. شیعیان، وارد جهنم نمی شوند: 79
- 4. شیعیان در بهشت، در جایگاه و درجه اهل بیت (ع) قرار دارند: 79
- اشاره 82
- اشاره 84
- الفبای سعادت؛ ولایت و محبت یا عمل؟ کدام یک؟ 84
- روایات دسته اول 85
- روایات دسته دوم 86
- ولایت و محبت، همراه با عمل 87
- اشاره 87
- الف) قرآن کریم: 88
- ب) روایات: 89
- ج) سیره معصومین ^: 90
- محو گناهان شیعه در دنیا، برزخ و قیامت 94
- ولایت و محبت اهل بیت (ع)، شرط پذیرش اعمال 99
- شیعه و شفاعت اهل بیت (ع) 103
- تفاوت شیعه و محب اهل بیت (ع) 109
- فلسفه اقامه نماز 114
- اشاره 114
- اشاره 118
- جایگاه و اهمیّت نماز 118
- الف) نماز؛ اولین و آخرین فریضه الهی: 118
- ب) نماز؛ برترین عبادت، بعد از توحید: 119
- ج) نماز؛ ستون دین و اوّلین پرسش در قیامت: 119
- د) نماز؛ نور چشم پیامبر(ع): 120
- اشاره 121
- پیامدهای ترک نماز 121
- الف) زندگی سخت و مشقت بار: 121
- ج) ورود به حیطه کفر: 122
- ب) انهدام دین و ایمان: 122
- اشاره 123
- ترک نماز، ندادن زکات، استهزای دین و تکذیب معاد. 123
- اشاره 124
- 2. آداب خاص هر یک از اذکار و اعمال نماز: 129
- 3. طمأنینه و وقار: 131
- 4. حضور قلب: 132
- 5. اخلاص در نماز: 134
- پرداخت زکات 136
- عبادت برای حیوان 136
- زکات چیست؟ 137
- اشاره 138
- علت تشریع زکات 138
- 1. فقرزدایی از جامعه: 139
- 2. حفظ اموال و جانها: 140
- اشاره 140
- صورت اول: 140
- صورت دوم: 141
- 4. آزمایش مؤمنان: 143
- اهمیت زکات در اسلام و دیگر ادیان آسمانی 144
- منع پرداخت زکات و پیامدهای آن 147
- «قارون» و امتناع از پرداخت زکات 150
- داستان «ثعلبه بن حاطب» 152
- حکم حج 154
- به جا آوردن حج 154
- اسرار و منافع حج 155
- اشاره 155
- الف. منافع اخلاقی و عبادی حج 156
- ب. منافع سیاسی، اجتماعی حج 161
- ج. منافع اقتصادی حج 163
- اشاره 163
- اهمیت و فضیلت حج 165
- ترک کردن یا به تأخیر انداختن حج 168
- اشاره 169
- شرایط و آداب حج 169
- 1. اخلاص: 170
- 2. پرداخت حقوق مردم: 171
- 3. پرداخت حقوق الهی: 172
- 4. مال حلال: 173
- 5. حُسن معاشرت و کمک به دیگران: 174
- همسفر حج 175
- امام زین العابدین (ع) و کمک به زائران 175
- روزه بسیار 176
- اشاره 176
- روزه واجب و مستحب 177
- اشاره 178
- 1. سلامتی بدن: 178
- 2. تقویت اراده و حل مشکلات: 180
- 4. یاد تشنگی و گرسنگی قیامت: 181
- 3. یاد فقرا و کمک به آنان: 181
- 5. کسب تقوای الهی: 182
- اهمیّت و فضیلت روزه 183
- اشاره 184
- فضیلت ماه مبارک رمضان 184
- مراتب و شرایط روزه 186
- اشاره 188
- امر به معروف و نهی از منکر 188
- امر به معروف و نهی از منکر چیست؟ 189
- فلسفه و نقش امر به معروف و نهی از منکر 190
- اهمیّت امر به معروف و نهی از منکر 192
- ترک امر به معروف و نهی از منکر 195
- 1. خیانت به برادر دینی: 195
- اشاره 195
- 2. بی دینی: 196
- 3. تشبیه به مردگان: 197
- 4. مورد لعنت خدا و پیامبران: 197
- 2. احتمال تأثیر: 199
- اشاره 199
- 1. شناخت معروف و منکر: 199
- شرایط و آداب امر به معروف و نهی از منکر 199
- 3. عدم وجود ضرر جانی و مالی : 200
- 4. عامل بودن آمر و ناهی: 201
- 5. داشتن اخلاق نیک و صبر فراوان: 202
- 6. حفظ آبروی مؤمنان: 204
- اشاره 205
- مراتب و مراحل امر به معروف و نهی از منکر 205
- 1. امر و نهی قلبی: 205
- اشاره 207
- 3. امر و نهی عملی: 207
- 2. امر و نهی زبانی: 207
- وظیفه مؤمنان در صورت عدم تأثیر 209
- تولّی و تبرّی 211
- تولّی و تبرّی و جایگاه آن در آیات و روایات 211
- اشاره 211
- اهل بیت ^ کامل ترین مصادیق اولیای الهی 214
- اشاره 218
- چرا دوستی و دشمنی؟ 218
- دسته اول: 220
- دسته دوم: 221
- دسته سوم: 221
- اشاره 222
- امانت داری 222
- اشاره 222
- امانت و اقسام آن 222
- اشاره 227
- امانت غیر مادی: 227
- اهمیّت و آثار امانتداری 228
- خیانت در امانت 231
- اشاره 232
- صله رحم 232
- معنای صله رحم وحیطه آن 233
- اهمیت صله رحم از نظر اسلام 234
- آثار و برکات صله رحم 238
- 1. افزایش عمر: 238
- 2. محبت را زیاد می کند: 239
- 4. دفع بلا و پاکی عمل: 240
- 3. افزایش روزی و از بین رفتن فقر: 240
- 6. درجات بالای بهشت: 241
- 1. کاهش عمر و روزی: 242
- اشاره 242
- پیامدهای قطع رحم 242
- 3. بی اثر شدن اعمال خیر: 243
- 2. مورد لعن خدا قرار گرفتن: 243
- 4. محرومیت از بهشت: 244
- داستانی در قطع رحم 244
- دروغ و اقسام آن 246
- قسم اول : 246
- اشاره 246
- اشاره 246
- پرهیز از دروغ 246
- قسم دوم: 248
- اشاره 249
- 1. دروغ با ایمان سازگاری ندارد: 249
- قبح دروغ و پیامدهای آن 249
- 3. دروغ؛ بدتر از رباخواری است: 250
- 4. دروغ؛ بدترین و بالاترین گناه است: 250
- 5. دروغ، موجب نقصان روزی است: 252
- 6. دروغ، مایه روسیاهی است: 253
- کلیّات جامی 253
- دروغ با شوخی 255
- شوخی های پیامبر اکرم (ص) 256
- دروغ مصلحت آمیز 257
- توریه، راه فرار از دروغ 258
- «حزقیل» و به کار بردن توریه 260
- پرهیز از مال حرام 261
- مال حرام و انواع آن 261
- اشاره 261
- تقدیر رزق حلال برای تمامی انسانها 262
- فردی که از روزی حلال محروم شد 265
- اشاره 266
- مذموم بودن مال حرام و آثار آن 266
- 1. هزینه کردن مال در راه باطل: 267
- 2. عدم قبولی عبادات: 268
- 3. عدم رستگاری: 269
- اشاره 269
- داستان شریک بن عبدالله 270
- 4. لعن ملائکه الهی: 271
- 5. محرومیت از شفاعت پیامبر |و بهشت: 272
- اشاره 272
- ضمانت بهشت از سوی امام صادق (ع) 273
- اشاره 274
- پرهیز از مسکرات 274
- مسکرات و حکم آن 275
- نوشیدن مسکرات در آیات و روایات 275
- اشاره 280
- الف. زیانهای جسمی 280
- زیانها و مفاسد مسکرات 280
- ب. زیانهای اقتصادی 281
- اشاره 282
- سقوط اسپانیا 282
- ج. زیانهای اجتماعی مشروبات الکلی 282
- د. زیانهای معنوی 284
- نمونه ای از عاقبت میگساری 286
- اشاره 287
- رعایت حقوق دیگران (حق الناس) 287
- 2. حقوق مردم (حق الناس): 288
- 1. حقوق خداوند: 288
- اشاره 288
- حق و اقسام آن 288
- 3. حقوق مشترک خدا و مردم: 289
- اهمیّت حقّ النّاس و عواقب تجاوز به آن 290
- کوچک نشمردن حقوق دیگران 293
- راه توبه از تضییع حقّ النّاس 296
- وظیفه صاحبان حق 298
- اشاره 298
- سکوت و حفظ زبان 301
- سکوت و اهمیت آن 302
- 1. دوری از گناه: 304
- اشاره 304
- فواید و برکات سکوت 304
- 2. تفکر و نورانیت قلب: 306
- 3. سلامتی و نجات انسان: 308
- 4. پوشیده ماندن عیوب: 308
- فضل سخن بر سکوت 309
- 5. جلوگیری از لغزش فراوان: 309
- اشاره 312
- 2. ذکر قلبی و درونی: 312
- اشاره 312
- مفهوم ذکر و حقیقت آن 312
- 1. ذکر لفظی و زبانی: 312
- اهمیّت ذکر، در آیات و روایات 314
- داستانی از حضرت سلیمان بن داود (ع) 316
- آثار و برکات ذکر خدا 317
- 1. آرامش و اطمینان قلب: 317
- اشاره 317
- 4. بصیرت درونی: 320
- 5. یاد کردن خداوند از آنان: 321
- 6. آمرزش و پاداش بزرگ خداوند: 322
- برخی از اذکار خاص و زبانی 323
- اشاره 323
- 1. «تسبیحات حضرت زهرا» (ع) 324
- 2. «لا حول و لا قوه الاّ باللّه العلی العظیم» 325
- 3. «استغفر اللّه ربّی و اتوب الیه» 326
- 4. ذکر صلوات «اللّهم صلّ علی محمّد و آل محمّد» 327
- خوف و رجا 329
- اشاره 329
- خوف و رجا و مراتب آن 330
- فلسفه خوف و رجا 330
- اهمیّت و فضیلت خوف از خداوند 333
- اشاره 336
- تنها آگاهان و عالمان از خدا خوف دارند 336
- خوف امام علی (ع) از خداوند متعال 337
- اهمیّت و فضیلت رجا و امید به خداوند 338
- ماجرای جوان گناهکار 340
- آیا امید و رجا اختصاص به گناهکار دارد؟ 343
- حقیقت خوف و رجا 344
- اشاره 346
- تعادل خوف و رجا 346
- تلاوت بسیار قرآن 346
- جایگاه قرآن در زندگی بشر 347
- فضیلت تلاوت قرآن 351
- مقدار تلاوت قرآن در شبانه روز 352
- 1. ترتیل در تلاوت: 354
- آداب تلاوت قرآن 354
- اشاره 354
- 2. تدبّر و تأمل در قرآن: 355
- 3. اخلاص در تلاوت: 356
- 4. استعاذه به خداوند از شرّ شیطان: 358
- احسان به والدین از نظر اسلام 359
- اشاره 359
- احسان به والدین 359
- دعای امام زین العابدین (ع) برای والدین 363
- احسان به والدین کافر و ظالم 366
- احسان به والدین، پس از مرگ 367
- برتر بودن منزلت مادر 368
- حدود احسان و اطاعت از والدین 369
- داستان گاو بنی اسرائیل 370
- پیامد بی احترامی به والدین 372
- اشاره 374
- آثار احسان به والدین 374
- انفاق و کمک به نیازمندان 374
- اشاره 375
- گستره انفاق 375
- 1. انفاق واجب: 376
- اشاره 377
- اهمیت انفاق در نظر اسلام 377
- الف. فرمان ها و سفارش های مؤکد 378
- ب. انفاق، معامله با خداوند 379
- ج. انفاق؛ نعمت بزرگ الهی به بنده 381
- د. انفاق؛ سرآغاز برکات و پاداش فراوان 382
- امام زین العابدین (ع) و انفاق در راه خدا 385
- نامه امام رضا (ع) به امام جواد (ع) 386
- شرایط و آداب انفاق در راه خدا 387
- 1. اسلام و ایمان: 387
- اشاره 387
- 2. اخلاص و دوری از ریا: 388
- 3. منت نگذاشتن: 389
- 4. انفاق از مال حلال: 390
- اشاره 390
- 6. مقدم داشتن نزدیکان: 392
- 5. انفاق در حدّ اعتدال: 392
- 7. انفاق از اموال و سرمایه های محبوب: 393
- 8. صدقه دادن پنهانی: 394
- اشاره 394
- امام صادق (ع) و انفاق پنهانی 395
- اشاره 396
- کثرت دعا و نیایش 396
- دعا چیست؟ 397
- اشاره 397
- فضیلت دعا و ترغیب به آن 398
- آثار و برکات دعا 400
- 1. تغییر قضای الهی: 400
- 3. وسعت روزی: 402
- 2. دفع بلا: 402
- 4. شفای مریض: 403
- اشاره 403
- شرایط و موانع استجابت دعا 403
- 1. دعا در همه حال: 404
- 2. ترک گناه: 405
- 3. دعا از صمیم قلب: 406
- 4. کسب مال حلال: 407
- 5. دعا توأم با حرکت و تلاش: 408
- 6. عدم وجود مصلحت در اجابت دعا: 409
- 8. اعطای پاداش زیادتر در آخرت: 410
- آداب دعا 411
- اشاره 412
- کیفیت نماز شب 412
- خواندن نماز شب 412
- استحباب مؤکد نماز شب 413
- اهمیت و جایگاه نماز شب در آیات و روایات 414
- موانع نماز شب 419
- زیارت امام حسین (ع) 421
- اشاره 421
- زیارت امام حسین (ع)واجب یا مستحب مؤکّد؟ 422
- فضیلت و ثواب زیارت امام حسین (ع) 424
- فلسفه زیارت 430
- اشاره 430
- الف. تقرب به خداوند 431
- ب. ارتباط با حجت خدا و امام 432
- ج. بخشش گناهان و رفع مشکلات 434
- اشاره 435
- د. خودسازی و تقوای الهی 435
- «علی بن یقطین» و «ابراهیم جمّال» 437
- اشاره 439
- به جا آوردن نوافل 439
- نوافل چیست؟ 439
- فلسفه و آثار نمازهای نافله 440
- نمازهای نافله در آیات و روایات 443
- آداب به جا آوردن نوافل 445
- الف. آسیب نرسیدن به واجبات 445
- آداب و شرایط نمازهای نافله و دیگر عبادات مستحبی 445
- ب. تحمیل نشدن بر نفس 446
- ج. رعایت اعتدال و میانه روی 448
- د. گرفتار عجب و غرور نشدن 450
- اشاره 450
- تأسف حضرت آیه اللّه بروجردی (ره) 451
- گریه بسیار 452
- اشاره 452
- فلسفه گریه 453
- فضیلت گریه در آیات و روایات 456
- فضیلت و جایگاه گریه در روایات 457
- بر چه کسانی و چرا باید گریست؟ 458
- اشاره 458
- اشاره 459
- 1. گریه بر خود و از خوف خدا 459
- تنها آگاهان و دانایان گریه می کنند 464
- 2. گریه در فراق و مرگ عزیزان 468
- 3. گریه در عزای امام حسین (ع) 470
- مدارا با همسایگان 472
- اشاره 472
- محدوده همسایه در اسلام 473
- اهتمام اسلام به همسایه 474
- اشاره 476
- حقوق همسایه از نگاه امام زین العابدین (ع) 476
- 1. حفظ همسایه در غیاب: 476
- 2. بزرگداشت همسایه در حضورش: 477
- 4. پنهان کردن بدیها و عیبها: 477
- 3. یاری همسایه در حضور و غیاب او: 477
- 6. یاری نمودن همسایه در گرفتاریها: 478
- 5. عدم استراق سمع: 478
- 7. حسادت نکردن بر دارایی همسایه: 479
- 8. نادیده گرفتن خطای همسایه: 479
- 9. نرم خویی و پرهیز از بدگویی: 480
- 10. دفع دشنام دهندگان به همسایه: 480
- 11. آگاه نمودن همسایه از خیانت دیگران: 480
- غفلت از همسایه گرسنه 481
- 12 . معاشرت نیکو با همسایه: 481
- غضب و اقسام آن 483
- مهار و فرو بردن غضب 483
- اشاره 483
- نکوهش غضب و پیامدهای آن 485
- فضیلت مهار غضب 487
- راههای مهار خشم 488
- اشاره 488
- حلم امیرالمؤمنین علی (ع) 489
- سائل بی ادب و حلم مرحوم کاشف الغطاء 490
- غضب ممدوح 491
«اَلا مَن سَأَلَ عَن شیِعَهِ اَهلِ البَیتِ ... و مِن عَلامَهِ اَحَدِهِمِ ... یَأمُرُ بِالمَعروفِ و یَفعَلُهُ و یَنهی عَنِ المُنکَرِ و یَجتَنِبُهُ»؛
«همانا اگر کسی از ویژگیهای شیعیان اهل بیت سؤال نماید یکی از علامت های آنان این است که امر به معروف می کنند در حالی که خود نیز به آن عمل می نمایند و نهی از منکر می کنند در حالی که خود نیز آن کار را ترک می کنند».(1)
علی بن موسی الرضا علیه السلام نیز فرمود:
«شیِعَتُنا یُعرَفُونَ... والاَمرِ بِالمَعرُوفِ والنَّهیِ عَنِ المُنکَرِ»؛
«شیعیان ما با امر به معروف و نهی از منکر شناخته می شوند».(2)
امر به معروف و نهی از منکر چیست؟
«معروف»؛ یعنی هر کار و عقیده نیک از نظر عقل و شرع و «امر به معروف»؛ یعنی فرمان دادن به اموری که از نظر عقل و شرع، خیر و نیک است.
«منکر»؛ یعنی هر عمل یا عقیده زشت از نظر عقل و شرع و «نهی از منکر»؛ یعنی نهی نمودن از اموری که از نظر عقل و شرع، قبیح و زشت است.(3)
با توجه به وسعت معنای معروف و منکر،امر به معروف و نهی از منکر دایره وسیعی دارد و تمام کارهای نیک و بد اخلاقی، عقیدتی، سیاسی و اقتصادی را شامل می شود؛ بنابراین امر به هر یک از این امور یا نهی از آنها مصداقی برای امر به معروف و نهی از منکر است.
امر به معروف و نهی از منکر دو تکلیف مهم دینی است که در برخی موارد، واجب و در برخی موارد، مستحب است؛ امر به واجبات دین و نهی از محرمات بر همه مکلفان واجب است؛ اما امر به مستحبات و نهی از مکروهات، مستحب است.(4)
1- . بحارالانوار، ج 65، ص 193 - 195.
2- . علل الشرایع، ج 1، ص 158.
3- . مفردات، ص 561 «عرف».
4- . نهج السعاده، ج 1، ص 456 - 462؛ جواهرالکلام، ج 21، ص 352 - 362.