تفسیر متقین در قرآن و حدیث صفحه 40

1- خزینه الجواهر ، ص 574، این حدیث در منابع اهل سنت نیز آمده است.

2- تفسیر ابوالفتوح رازی، ج 1، ص 29؛ نقل از تفسیر جامع، ج 1، ص 150.

3- تفسیر برهام، ج 1، ص 45؛ و تفسیر عیاشی، ج 1، ص 22.

امام جعفر صادق علیه السّلام فرمودند: «بسم اللّه الرحمن الرحیم آیهٌ مِنَ الْفاتِحَهِ وَ مِنْ کُلِّ سُورَهٍ بِاِجْماعِنا وَ نُصُوصِنا؛(1) بسم اللّه الرحمن الرحیم در فاتحه الکتاب و در همۀ سوره قرآن جز اولین آیه آن سوره می باشد».

امام باقرعلیه السّلام فرمود: «اَکْرَمَ آیهً فِی کِتابَ اللّهِ، بِسْمِ الله الرّحمن الرّحیم؛ گرامی ترین آیه در قرآن بسم الله الرحمن الرحیم است».(2)

رسول خداصلی الله علیه وآله فرمودند: «اِذا مَرّ الْمُؤمِنُ عَلَی الصِّراطِ فَیقُولُ: بسم الله الرحمن الرحیم؛(3) مؤمن هنگام عبور از پل صراط، بسم الله الرحمن الرحیم می گوید».

طبق بیان روایات و منابع تفسیری پل صراط هم اکنون نیز وجود دارد؛ نه اینکه در آخرت وجود پیدا کند. راه اسلام و عمل به دستورات قرآن، همان صراط است.

فرق رحمن با رحیم

رحمان برای مؤمن و کافر و رحیم برای مؤمنین تفسیر شده است. این بیان با دعای یا رحمان الدنیا و الآخره و رحیمهما در دعای عرفه و آیۀ 143بقره و 66 اسراء هماهنگ نیست و نیاز به بحث دارد.

رحیم صفت فعل است و رحمان فیض کمال معنوی مخصوص نوع انسان است.