توقیت : سلسله دروس خارج مرکز تخصصی مهدویت صفحه 33

دوم: طبق استشهاد حضرت بر جریان حضرت موسی علیه السلام خبر وقت ظهور می تواند از اموری باشد که در آن بداء حاصل می شود، لذا علامه مجلسی رحمه الله در شرح این روایت می فرماید:

فاستشهد علیه السلام بذلک علی أنه یجوز أن نخبر فی أمر القائم علیه السلام بشی ء من کتاب المحو و الإثبات، ثم یتغیر ذلک فیجی ء علی خلاف ما حدثناکم به فلا تکذبونا بذلک و قولوا: صدق الله، لأنه کان الخبر عن کتاب المحو و الإثبات، و کان ما کتب فیه مشروطا بشرطه فقد صدق الله و صدق من أخبر عن الله؛ (1)

امام علیه السلام به این جریان استشهاد می کنند که ما می توانیم راجع به زمان ظهور خبر بدهیم، اما نوع خبر ما مثل خبر موسی به قوم خود می باشد که قابل تغییر می باشد و شما هم ما را تکذیب نکنید، چرا که بدائی است و طبق این بیان هم خداوند صادق است و هم امام معصوم صادق است.

نظر مرحوم ملّا محمد صالح مازندرانی

اما ملّا محمد صالح مازندرانی در توضیح این حدیث می فرماید:

عبارت «ان موسی لما خرج» در مقام علت می باشد و مشعر به این است که برای ظهور وقت مشخص نشود؛ چرا که آن وقت، وقت بدائی است و تخلف پذیر و این باعث می شود که مردم دچار فتنه شده و از حق برگردند، همانطور که این اتفاق برای قوم موسی افتاد؛ اما اینکه انبیاء و اوصیاء از این امر خبر می دهند؛ اخبار آنان در علم خدا به شرایطی معلق می باشد و به همین علت از عنوان دروغ خارج بوده و جزء اخبار صادق محسوب می شود. (2)