- مقدمه ناشر 1
- مقدمه نویسنده 3
- فصل اول: روایات نهی از توقیت 5
- اشاره 5
- جلسه اول 6
- مقدمه 6
- معنای لغوی و اصطلاحی توقیت 6
- روایات نهی از توقیت 7
- روایت اول: ابوحمزه ثمالی از امام باقر علیه السلام 7
- اشاره 7
- بررسی سند 8
- دلالت روایت 9
- اشاره 12
- روایت دوم: عبدالرحمن بن کثیر از امام صادق علیه السلام 12
- بررسی سند 12
- جلسه دوم 12
- دلالت روایت 13
- اشاره 16
- روایت سوم: زراره از امام باقر علیه السلام 16
- بررسی سند 21
- دلالت روایت 21
- نظریه علامه مجلسی و احتمالات روایت 22
- جلسه سوم 24
- روایت چهارم: ابوبصیر از امام صادق علیه السلام 24
- بررسی سند 24
- اشاره 24
- دلالت روایت 25
- اشاره 26
- بررسی سند 26
- روایت پنجم: احمد بن محمد بن خالد از امام صادق علیه السلام 26
- دلالت روایت 27
- جلسه چهارم 29
- روایت ششم: فضیل بن یسار از امام باقر علیه السلام 29
- اشاره 29
- بررسی سند 30
- دلالت روایت 32
- اشاره 34
- جلسه پنجم 34
- روایت هفتم: علی بن یقطین از امام کاظم علیه السلام 34
- بررسی سند 35
- دلالت روایت 36
- اشاره 41
- بررسی سند 41
- روایت هشتم: ابراهیم بن مهزم از امام صادق علیه السلام 41
- جلسه ششم 41
- دلالت روایت 42
- روایت نهم: ابوالمرهف از امام باقر علیه السلام 43
- اشاره 43
- بررسی سند 45
- دلالت روایت 45
- روایت دهم: هارون بن عنتره از امیرالمؤمنین علیه السلام 47
- اشاره 47
- جلسه هفتم 47
- دلالت روایت 48
- بررسی سند 48
- اشاره 49
- بررسی سند و بحثی پیرامون تحف العقول 49
- روایت یازدهم: محمد بن نعمان از امام صادق علیه السلام 49
- دلالت روایت 51
- روایت دوازدهم: محمد بن مسلم از امام صادق علیه السلام 52
- روایات دیگر در موضوع عدم توقیت 52
- جلسه هشتم 52
- اشاره 52
- روایت پانزدهم: توقیع امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف 53
- روایت چهاردهم: ابو بصیر از امام صادق علیه السلام 53
- روایت سیزدهم: ابی بکر حضرمی از امام صادق علیه السلام 53
- جمع بندی 54
- روایت شانزدهم: منذر جوّاز از امام صادق علیه السلام 54
- فصل دوم : علم اهل بیت علیهم السلام به زمان ظهور 56
- اشاره 56
- مقدمه 57
- قائلین به علم اهل بیت به زمان ظهور 57
- جلسه نهم 57
- اقوال در این مساله 57
- اشاره 57
- الف. سیدمرتضی علم الهدی 58
- ج. سیدمحمدتقی موسوی 58
- ب. شیخ طوسی 58
- د. آیت الله بهجت 59
- ه. آیت الله ناصری اصفهانی 59
- و. آیت الله جوادی آملی 60
- اشاره 65
- جلسه دهم 65
- روایت اول: دعبل خزاعی از امام رضا علیه السلام 65
- اشاره 65
- ادله نفی علم اهل بیت به زمان ظهور 65
- قیام به هنگام شنیدن نام قائم 68
- اشاره 70
- 1. عبدالسلام هروی 70
- جلسه یازدهم 70
- بررسی سند 70
- 2. دعبل بن علی خزاعی 72
- دلالت روایت 73
- جلسه دوازدهم 74
- روایت دوم: مفضل بن عمر از امام صادق علیه السلام 74
- اشاره 74
- بررسی سند 75
- دلالت روایت 76
- جلسه سیزدهم 77
- اشاره 77
- روایت سوم: محمد بن حنفیه 77
- بررسی سند 79
- دلالت روایت 80
- منافات نداشتن بین علم امام و ندانستن زمان ظهور 80
- جمع بندی 81
- فصل سوم: موضع علما نسبت به توقیت 82
- اشاره 82
- عالمانی که توقیت کرده اند 83
- اشاره 83
- 1. آلوسی شافعی 83
- جلسه چهاردهم 83
- 2. محمدبن محمد شعیری 84
- 3. خواجه طوسی 86
- 1. نعمانی 87
- جلسه پانزدهم 87
- عالمانی که نفی توقیت کرده اند 87
- 2. شیخ صدوق 89
- اشاره 89
- 3. شیخ طوسی 89
- پاسخ به یک اشکال 90
- 4. علامه مجلسی 91
- جلسه شانزدهم 91
- روایت ابراهیم بن عبدالله از امام صادق علیه السلام 93
- جلسه هفدهم 93
- توضیح و نقد کلام مرحوم بهجت 100
- جلسه هجدهم 100
- جمع بندی 102
- منابع 103
لِهَذَا الْأَمْرِ» می گوید:
" إنما هلک الناس"ای الذین یخرجون فی دوله الباطل قبل انقضاء مدتها کزید و محمد و إبراهیم و أضرابهم" لهذا الأمر"ای لغلبه الحق أو لإزاله دوله الباطل؛ (1)
«هلک الناس»، یعنی کسانی که قبل از انقضای دولت باطل خروج کنند مثل قیام زید و محمد و ابراهیم و امثال آنان خود را به هلاکت انداخته اند. (2)
ملّا محمد صالح مازندرانی نیز در شرح خود می گوید:
قوله (انما هلک الناس من استعجالهم لهذا الامر) أراد بالهلاک الهلاک الاخروی باستحقاق العذاب. و الحصر من باب المبالغه لان الاستعجال من أعظم أسباب الهلاک حتی استدل طائفه بعدمه علی عدم وجود صاحب هذا الامر و ارتدوا عن دینهم؛
مراد از هلاکت، هلاکت اخروی است و عبارت حصری انما به سبب مبالغه می باشد، چرا که تعجیل در امر ظهور، از بزرگترین علت های هلاکت است تا آن جا که گروهی از تعجیل کنندگان، پس از طولانی شدن ظهور، وجود حضرت را منکر و مرتد شدند.
نتیجه اینکه آنچه در روایت بیان شده است عدم تأیید وقت گزاری و تعجیل در امر ظهور است.
روایت نهم: ابوالمرهف از امام باقر علیه السلام
اشاره
عِدَّهٌ مِنْ أَصْحَابِنَا (3) عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ حَفْصِ بْنِ
1- مجلسی، مرآه العقول فی شرح أخبار آل الرسول ، ج 4، ص 179.
2- البته درمورد روایات قیام قبل از قائم و توجیه آن به کتب مرتبط مراجعه شود.
3- درمورد این اصطلاح علامه حلی می نویسد:کلینی گفته است که مقصود من از عده من اصحابنا عن احمدبن محمد بن خالد برقی در کتاب کافی، علی بن ابراهیم و علی بن محمد بن عبدالله بن اذینه و احمدبن عبدالله بن امیه و علی بن الحسن می باشد، علی بن ابراهیم توثیق شده است. (خلاصه الاقوال، ص 272) .