- مقدمه ناشر 1
- مقدمه نویسنده 3
- فصل اول: روایات نهی از توقیت 5
- اشاره 5
- جلسه اول 6
- مقدمه 6
- معنای لغوی و اصطلاحی توقیت 6
- روایات نهی از توقیت 7
- روایت اول: ابوحمزه ثمالی از امام باقر علیه السلام 7
- اشاره 7
- بررسی سند 8
- دلالت روایت 9
- اشاره 12
- روایت دوم: عبدالرحمن بن کثیر از امام صادق علیه السلام 12
- بررسی سند 12
- جلسه دوم 12
- دلالت روایت 13
- اشاره 16
- روایت سوم: زراره از امام باقر علیه السلام 16
- بررسی سند 21
- دلالت روایت 21
- نظریه علامه مجلسی و احتمالات روایت 22
- روایت چهارم: ابوبصیر از امام صادق علیه السلام 24
- بررسی سند 24
- جلسه سوم 24
- اشاره 24
- دلالت روایت 25
- اشاره 26
- روایت پنجم: احمد بن محمد بن خالد از امام صادق علیه السلام 26
- بررسی سند 26
- دلالت روایت 27
- روایت ششم: فضیل بن یسار از امام باقر علیه السلام 29
- جلسه چهارم 29
- اشاره 29
- بررسی سند 30
- دلالت روایت 32
- جلسه پنجم 34
- اشاره 34
- روایت هفتم: علی بن یقطین از امام کاظم علیه السلام 34
- بررسی سند 35
- دلالت روایت 36
- اشاره 41
- جلسه ششم 41
- بررسی سند 41
- روایت هشتم: ابراهیم بن مهزم از امام صادق علیه السلام 41
- دلالت روایت 42
- روایت نهم: ابوالمرهف از امام باقر علیه السلام 43
- اشاره 43
- بررسی سند 45
- دلالت روایت 45
- روایت دهم: هارون بن عنتره از امیرالمؤمنین علیه السلام 47
- اشاره 47
- جلسه هفتم 47
- بررسی سند 48
- دلالت روایت 48
- بررسی سند و بحثی پیرامون تحف العقول 49
- اشاره 49
- روایت یازدهم: محمد بن نعمان از امام صادق علیه السلام 49
- دلالت روایت 51
- روایت دوازدهم: محمد بن مسلم از امام صادق علیه السلام 52
- روایات دیگر در موضوع عدم توقیت 52
- جلسه هشتم 52
- اشاره 52
- روایت پانزدهم: توقیع امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف 53
- روایت سیزدهم: ابی بکر حضرمی از امام صادق علیه السلام 53
- روایت چهاردهم: ابو بصیر از امام صادق علیه السلام 53
- روایت شانزدهم: منذر جوّاز از امام صادق علیه السلام 54
- جمع بندی 54
- فصل دوم : علم اهل بیت علیهم السلام به زمان ظهور 56
- اشاره 56
- جلسه نهم 57
- قائلین به علم اهل بیت به زمان ظهور 57
- مقدمه 57
- اقوال در این مساله 57
- اشاره 57
- الف. سیدمرتضی علم الهدی 58
- ب. شیخ طوسی 58
- ج. سیدمحمدتقی موسوی 58
- د. آیت الله بهجت 59
- ه. آیت الله ناصری اصفهانی 59
- و. آیت الله جوادی آملی 60
- اشاره 65
- اشاره 65
- جلسه دهم 65
- روایت اول: دعبل خزاعی از امام رضا علیه السلام 65
- ادله نفی علم اهل بیت به زمان ظهور 65
- قیام به هنگام شنیدن نام قائم 68
- 1. عبدالسلام هروی 70
- اشاره 70
- بررسی سند 70
- جلسه یازدهم 70
- 2. دعبل بن علی خزاعی 72
- دلالت روایت 73
- جلسه دوازدهم 74
- اشاره 74
- روایت دوم: مفضل بن عمر از امام صادق علیه السلام 74
- بررسی سند 75
- دلالت روایت 76
- روایت سوم: محمد بن حنفیه 77
- اشاره 77
- جلسه سیزدهم 77
- بررسی سند 79
- منافات نداشتن بین علم امام و ندانستن زمان ظهور 80
- دلالت روایت 80
- جمع بندی 81
- فصل سوم: موضع علما نسبت به توقیت 82
- اشاره 82
- اشاره 83
- 1. آلوسی شافعی 83
- عالمانی که توقیت کرده اند 83
- جلسه چهاردهم 83
- 2. محمدبن محمد شعیری 84
- 3. خواجه طوسی 86
- عالمانی که نفی توقیت کرده اند 87
- جلسه پانزدهم 87
- 1. نعمانی 87
- اشاره 89
- 2. شیخ صدوق 89
- 3. شیخ طوسی 89
- پاسخ به یک اشکال 90
- 4. علامه مجلسی 91
- جلسه شانزدهم 91
- روایت ابراهیم بن عبدالله از امام صادق علیه السلام 93
- جلسه هفدهم 93
- توضیح و نقد کلام مرحوم بهجت 100
- جلسه هجدهم 100
- جمع بندی 102
- منابع 103
بررسی سند
علامه مجلسی رحمه الله سند این روایت را ضعیف می داند (1) و عمده ضعف از ناحیه هارون بن عنتره و سفیان بن ابراهیم الجریری می باشد که هر دو مهمل می باشند. علاوه بر این محمدبن علی ملقب به ابو سمینه تضعیف شده است. (2)
دلالت روایت
این روایت مشابه روایت قبلی است که امام علیه السلام در صدد بیان این نکته هستند که شتاب کنندگان امر فَرَج هلاک خواهند شد.
علامه مجلسی معتقد است که مراد از عبارت «ثبت الحصی» کنایه از استحکام دولت ظالمان و پیشرفت روز افزون آنهاست که چندین قرن حاکم بودند (3) و همین معنی را فیض کاشانی اخذ نموده است. (4) اما ملّا محمد صالح مازندرانی ضمیر جمع را به مقربین برگردانده و مراد آن را صبر مقربین در مقابل ظالمین گرفته است. (5)
1- مجلسی، مرآه العقول فی شرح أخبار آل الرسول ، ج 26، ص 323.
2- ر.ک: خوئی، معجم رجال الحدیث، ج 19، ص 229و ج 8، ص 148وص 162.
3- مجلسی، مرآه العقول فی شرح أخبار آل الرسول ، ج 26، ص324.
4- ثبت الحصی علی أوتادهم کأنه کنایه عن استقامه أمرهم و ثباته (فیض کاشانی، وافی، ج 2، ص 431).
5- «و ثبت الحصی علی أوتادهم الضمیر للمقربین و هذا کنایه عن ثباتهم فی مقام الصبر علی أذی الاعداء و تحملهم مکاره الضیق و شداید البلاء حتی لا یسقط خیام صبرهم بصرصر شبهات المعاندین و لا تتحرک أوتادها بحصیات مفتریات المخالفین، و هذه العباره کالمثل فی مقام الشدائد ثم أقسم بالقسم البار تأکیدا لمضمون ما سبق (فقال أقسم باللّه قسما حقا ان بعد الغم) الّذی لحقنا و لحق شیعتنا بتسلط الاعداء و نزول الشدائد و البلاء (فتحا عجبا) و هو ظهور الصاحب علیه السالم و استیلاؤه علی مشارق الارض و مغاربه»؛ (مولی محمدصالح، شرح اصول کافی، ج 12، ص 390).