توقیت : سلسله دروس خارج مرکز تخصصی مهدویت صفحه 61

نور نیستند، «صادر اوّل» یا «ظاهر نخست» هستند و در بالاترین مرتبه وجودی قرار دارند. از این جهت هرچه در عین مرتبه آنها یا پایین تر قرار دارد، مشهود آنان است؛ زیرا معنا ندارد که موجودی بر موجود دیگر اِشراف وجودی داشته باشد، یعنی از حیث رتبه وجودی بالاتر از آن باشد، ولی احاطه علمی به آن نداشته باشد. از این رو هرچه در عالم امکان وجود دارد (از جمله قیامت)، با عنایت الهی معلوم آن انسان های کاملِ معصوم خواهد بود.

دوم. همه فرشتگان (از جمله فرشتگان مأمور قیامت)، در پیشگاه انسان کامل که در حضرت آدم علیه السلام تجلّی کرده بود، خاضع و ساجدند: {فسجد المل-ٰئکه کلّهم أجمعون} (1) و انسان کامل، معلّم آنهاست: {فلمّا أنبأهم بأسمائهم}؛ (2) بنابراین، هرچه در قلمرو تدبیر و مأموریت ملائکه قرار دارد (از جمله قیامت)، از حیطه علمی معلم آنها که مقام خاصّ انسان کامل است، خارج نخواهد بود.

سوم. امام صادق علیه السلام پس از سه بار سوگند، فرمود:

...لو کنتُ بین موسی و الخضر علیهما السلام لأخبرتُهما أنّی أعلم منهما ولأنبئتُهما بما لیس فی أیدیهما لأنّ موسی و الخضر علیهما السلام أُعطیا علم ما کان، و لم یُعطیا علم ما یکون و ما هو کائن حتّی تقوم الساعه و قد ورثناه من رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم وراثهً؛ (3)

اگر من میان موسی و خضر علیهما السلام می بودم، به آنها نشان می دادم که اعلم از آنها هستم و از چیزی خبر می دادم که آنها از آن آگاهی نداشتند؛ زیرا آنها به گذشته علم داشتند، اما از آینده و چیزهایی که تا برپایی قیامت خواهد آمد، آگاه نبودند، در حالی که ما چنین علمی را از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به ارث برده ایم.

1- سوره حجر، آیه 30.
2- سوره بقره، آیه 33.
3- کافی، ج1، ص 261.