آشنایی با علم رجال صفحه 106

میان اهل سنت نیز آن را به امثال غزالی، رازی، خطیب و امام الحرمین و بلکه به جمهور نسبت داده اند.(1)

الفاظ تزکیه و مدح

در کتاب های رجال، برای بیان اعتبار یا عدم اعتبار و مدح یا ذم راویان از الفاظی استفاده می کنند که نیاز به توضیح دارد:

1. ثقه: استعمال آن در کتاب های رجالی شایع است و گاهی برای تأکید، آن را تکرار می کنند و می گویند: ثقه ثقه؛ مثلا نجاشی در مورد سماعه بن مهران می گوید: ثقه ثقه، یا در مورد حسین اشکیب خراسانی می گوید: ثقه ثقه ثبت.

برخی گفته اند: این کلمه در اصطلاح رجالیین به معنای عادل است.(2) عده ای آن را در کلام نجاشی به معنای عادل امامی دانسته اند.(3)

2. عین: در مورد برخی راویان به عینْ یا «عین من الاعیان» تعبیر شده است و مقصود از این کلمه آن است که راوی از بزرگان و اشراف و نیکان است، تو گویی او را به چشم که از شریف ترین اعضای است تشبیه کرده اند.

3. وجه یا «من وجوه اصحابنا» یا «من وجوه الطائفه»: در مورد برخی به کار برده اند؛ مثلا نجاشی در مورد حسن بن موسی الخشاب، می گوید: «من وجوه اصحابنا». در مورد ابراهیم بن سلیمان نیز می گوید: «کان وجه أصحابنا البصریین»، در مورد اسماعیل بن عبد الخالق هم می گوید: «وجه من وجوه أصحابنا». در مورد حسن بن علی وَشای نیز می گوید: «من وجوه الطائفه».

1- (1) . همان.
2- (2) . الرعایه، ص 140.
3- (3) . مقباس الهدایه، ج 2، ص 148.