آشنایی با علم رجال صفحه 145

با این توجیه، تعداد فراوانی از راویان مشهور که توثیق صریح ندارند، معتبر می شوند.

در میان اهل سنت نیز عده ای همین نظر را دارند؛ مثلاً ذهبی می گوید: هر که در میان حافظان، مشهور باشد که از اصحاب حدیث است و به فن حدیث معروف گشته و بعد از تحقیق هم اشکالی بر او معلوم نشده و کسی هم او را توثیق نکرده، این شخص مقبول الحدیث است تا وقتی که ضعف او ثابت شود.(1)

برخی دیگر از اهل سنت می گویند: شهرت و معروف بودن میان اهل علم، دلیل بر عدالت است، چراکه اگر از او ضعفی سراغ داشتند حتماً بیان می کردند.(2)

3. مشایخ اصحاب اجماع

اشاره

هجده نفر از اصحاب امام باقر، امام صادق، امام کاظم و حضرت رضا (علیهم السلام) به عنوان اصحاب اجماع معروف گشته اند وادعا شده است که مشایخ آنها (افرادی که این هجده نفر از آنها حدیث گرفته اند) همگی ثقه و مورد اعتماد هستند و می دانیم که مشایخ این هجده نفر افراد فراوانی هستند که بسیاری از اینها در کتاب های رجال، به وثاقت آنها تصریح نشده است وتنها از این طریق معتبر می شوند و به همین جهت احادیث فراوانی حجت می گردند.

این هجده نفر را ابوعمرو کشی، صاحب کتاب معرفه الرجال، به سه گروه تقسیم کرده است: