آشنایی با علم رجال صفحه 177

5. مخالفان

از جمله اموری که موجب ضعف راوی است، فساد عقیده می باشد؛ خواه مخالف اصل مذهب باشد، مثل اهل سنت، یا آن که شیعه اثنی عشری نباشد؛ مانند زیدیه، و فطحیه و واقفیه که معتقد به امامت برخی از ائمه اطهار (علیهم السلام) هستند.

تذکر: در مورد مخالفان و اعتبار روایات آنها اقوال متعددی وجود دارد: عده ای روایات آنها را مطلقاً مردود می شمرند، این قول از بعضی عبارات شیخ طوسی (رحمه الله) به دست می آید و بلکه طبق نظر شهید ثانی به مشهور علما منسوب می باشد، زیرا اینان در راوی عدالت را شرط می دانند و ولایت اهل بیت (علیهم السلام) را بزرگ ترین واجب الهی می دانند که عدم اعتقاد به آن از گناهان کبیره و موجب فسق است و خداوند فرموده است: وَ لا تَرْکَنُوا إِلَی الَّذِینَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّکُمُ النّارُ .(1)

برخی نیز در صورت وثاقت، آن را پذیرفته اند، همچنان که مشهور میان علمای معاصر است.

6. فاسقان

مسلماً فسق و ارتکاب گناه همچون غیبت و غنا و شرب خمر از عوامل ضعف راوی است، و او را از عدالت ساقط می کند، لکن بسیاری از علما فسق در عمل را تا وقتی راوی از نظر گفتار مورد اعتماد باشد، مانع قبول روایت او نمی دانند. اینان معتقدند در راوی، وثاقت لازم است و نیازی به عدالت نیست.

در مقابل، بسیاری معتقد بوده اند که راوی باید عادل باشد، چون خداوند می فرماید: إِنْ جاءَکُمْ فاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَیَّنُوا .(2)