آشنایی با علم رجال صفحه 295

فضایل بلند اخلاقی، حضور فرشتگان نزد آنها، الهامات غیبی به صورت مدام و دارا بودن مقام رضا و تسلیم، اخلاص و توکل و ده ها مورد دیگر به اضافه وجوب محبت این خاندان و مقام امامت ایشان، از عوامل طبیعی گرایش به غلوّ در نظر عده ای از ساده دلان شد.

اما اهل سنت چون هرگز رهبران خود را دارای این مقامات نمی دانسته و آنها را چه بسا افرادی معمولی تلقی می کرده اند که تنها دارای برخی امتیازها هستند مثل علم و سیاست عادی و احیاناً تقوا و عدالت، ازاین رو زمینه غلو در این گونه افراد کمتر است مگر در مورد افرادی مثل عبدالقادر جیلانی یا دیگر افراد معنوی خویش از عرفا که سخنان غلوّگونه در مورد ایشان، فراوان گفته اند، همچنان که برخی از آن گذشت.

2. اهل سنت

اشاره

در کتب رجالی به عامّه یا عامّی از آنها تعبیر می شود.

مقصود از اهل سنت در مقابل شیعه، کسانی هستند که معتقدند پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) کسی را به جانشینی خود معرفی نکرده است و مسلمانان ابوبکر را انتخاب کرده اند.

بنابر تعریف مذکور، اهل سنت از نظر عقیدتی بر پنج گروه تقسیم می شوند:

1. اشاعره؛ 2. معتزله؛ 3. ماتریدیه؛ 4. خوارج؛ 5. غلاه و نواصب.

از آن جا که شناخت حالات این گروه ها در مباحث رجالی و حدیثی چندان تأثیر ندارد و همه آنها بعنوان عامه و اهل سنت، از نظر اعتبار روایی یک حکم دارند، ازاین رو به شرح حال هر کدام به صورت مختصر اکتفا می شود.

الف) معتزله

نام معتزله در ابتدا به کسانی مثل عبدالله بن عمر، محمد بن مسلمه، اسامه بن