آشنایی با علم رجال صفحه 318

حدیث مطروح

حدیثی که با دلیل قطعی مخالف است و قابل توجیه نیست.

مثل حدیثی که می گوید: پیامبر (صلی الله علیه و آله) با حال جنابت، عمداً غسل را در ماه رمضان ترک می کرد.(1)

حدیث متروک

حدیثی که راوی آن متهم به دروغ گویی باشد، مثلا در مورد جعفر بن محمد بن مالک گفته شده: کان کذاباً متروک الحدیث و یا ابوهریره که متهم به دروغ گویی است.

حدیث مضطرب

حدیثی که متن یا سند آن چندگونه روایت شده باشد، مثل حدیثی که در کافی است: «علی بن إبراهیم عن یاسر عن الرضا (علیه السلام)» ولی در مرآه العقول از کافی آمده: «علی بن إبراهیم عن أبیه عن یاسر عن النوفلی عن الرضا (علیه السلام)».(2)

اما اضطراب در متن، مثل روایتی که در مورد خونی است که بین حیض یا قرحه مشتبه است، روایت کافی می گوید: اگر خون از جانب راست آمد حیض است و اگر از چپ باشد قرحه است.(3)

در حالی که روایت تهذیب بر عکس است.(4)

1- (1) . وسائل الشیعه، باب 16، ما یمسک الصائم عنه، ح 5. البته مثال مذکور قابل تأمل است.
2- (2) . معجم رجال الحدیث، ج 11، ص 208.
3- (3) . کافی، ج 3، ص 94.
4- (4) . التهذیب، ج 1، ص 385.