آشنایی با علم رجال صفحه 67

این جهت نمی گذارند. بله در مورد مرافعات و قضاوت، به حکم ضرورت فقه و روایات، شاهد باید متعدد باشد مگر در موارد خاص.

5. تجمیع قراین، مهم ترین راه ها برای شناخت اعتبار راوی، تلاش و جمع آوری قراین جهت شناخت او است.

از مزایای این روش آن است که اولا تقلیدی نیست که تنها به گفته دیگران اکتفا شود بلکه تحقیقی است و ثانیاً اطمینان بخش است و محقق به وسیله علم و اطمینانی که خودش مستقیماً به احوال راوی پیدا می کند قضاوت می کند. بله این راه - برخلاف اکتفا به سخن رجالیین - نیاز به تلاش فراوان و خستگی ناپذیر و تتبع در میان کتاب های گوناگون و روایات و احوال افراد دارد. از طرفی نیاز به صرف زمان فراوان دارد، چراکه در این مسیر کمتر گام برداشته شده است.

قراین و امارات شناخت اعتبار راویان

مقصود از قراین اموری است که ذهن ما را به شناخت صفات راوی نزدیک می کند هر چند به تنهایی سبب اطمینان و علم نشود اما چه بسا انضمام یک یا چند قرینه و اماره دیگر سبب اطمینان گردد. برخی از این قراین عبارت است از:

1. عالم و فاضل بودن.

2. دعای معصوم (علیه السلام) در حق او.

3. کثرت روایت و احادیث از او؛ مثل محمد بن سنان.

4. از مشایخ محدثین بودن؛ مثل احمد بن محمد بن حسن بن ولید.

5. بزرگان از او روایات فراوانی نقل کرده باشند؛ مثل ابراهیم بن هاشم.

6. احادیث او غالباً مفتی بها باشد؛ مثل اسماعیل بن ابی زیاد سکونی.