- سخن ناشر 1
- 1- عوامل و محورهای وحدت 2
- الف) خدای واحد، پدر و مادر واحد، دین واحد 2
- اشاره 2
- ب) اطاعت از رهبری 3
- ج) دین مقدس اسلام 4
- د) اهل بیت پیامبر علیهم السلام 6
- ه -) برابری نوعی و برادری دینی 7
- و) اخوت اسلامی 8
- 2- عوامل تفرقه 9
- الف) دامن زدن به اختلافات 9
- ب) کناره گیری از مردم 10
- د) گوش به فریب کاری شیطان 11
- ج) مفاخره و برتری جویی 11
- ه) تحقیر و تذلیل برادر مسلمان 12
- الف) کینه توزی 13
- 3- موانع وحدت 13
- ب) سوءظن و بدفهمی 14
- ج) جهل و نادانی 15
- ب) وحدت، موجب شوکت و قدرت 16
- الف) عدم وحدت، موجب گسستن از اسلام 16
- ج) دست خدا با جماعت 17
- د) لزوم شرکت در جماعت 18
- 5- تلاش برای وحدت و حفظ آن 19
- الف) حفظ پیمان پیوند 19
- ب) حفظ جماعه و پرهیز از تفرقه 20
- ج) حفظ ارتباطات و دوری از قطع رابطه 21
- د) لزوم وحدت عملی و رفتاری 22
- و) حفظ آداب و اعتقاد جماعت 23
- ه -) لزوم حفظ وحدت برای بقا 23
- ز) تلاش و دل سوزی برای تحقق وحدت 25
- 6- آثار وحدت 26
- ح) تفرقه افکنی، بدترین تلاش 26
- الف) تعاون و همکاری 26
- ب) وحدت مایه رحمت 27
- ج) امداد الهی در سایه وحدت 28
- د) قدرت و تسلط 29
- 7- نتایج تفرقه 30
- الف) دین زدایی ثمرۀ اختلاف 30
- ب) چیرگی باطل بر حق 31
- ج) مرگ جاهلی 31
- د) اختلاف، موجب هلاکت 32
- ه) تفرقه موجب عذاب 33
- اشاره 34
- مقدمه 34
- 1- چهل حدیث در موضوع اتحاد و انسجام امت اسلامی 36
- الف) اهمیت اتحاد و انسجام امت اسلامی و عدم تفرقه میان مسلمانان 36
- اشاره 36
- ب) بیان حقوق مسلمانان نسبت به یک دیگر 45
- ج) اهمیت محبت میان مسلمانان و دوری از کذب و سوءظن 48
- د) اهمیت به امور مسلمین و اصلاح میان آنها 50
- ه) معنای اسلام و ایمان و احترام نفس و مال مسلمانان 52
- اشاره 58
- 2- ده راهکار عملی برای انسجام اسلامی 82
- 3- ده راهکار عملی برای اتحاد ملی 82
- اشاره 88
- 4- ضامن و بقای اتحاد اسلامی 95
- 5- امداد الهی در سایه اتحاد اسلامی 96
- 6- اتحاد اسلامی، رحمت الهی 97
- 8- نماد اتحاد مسلمین 98
- 9- تفرقه، مرگی جاهلانه 99
- 10- هم بستگی، حیات جامعه مسلمین 100
- 11- آثار اتحاد اسلامی 101
- 12- پرهیز از دشنام و لعن 102
- 13- زمینه ها و مقدمات وحدت 103
- 15- مبانی حقوقی وحدت مسلمین 105
- 17- ایمان واقعی در سایه هم بستگی 106
- 19- هم بستگی مسلمانان نسبت به بیگانگان 107
- 18- راهکارهای اتحاد اسلامی 107
- 20- نرمی و آسان گیری دو عامل اتحاد 108
- 22- اختلاف مایه دگرگونی قلب ها 109
- 23- دایره مسلمانی 110
- 24- خیرخواهی برای اتحاد اسلامی 111
- 25- محور اتحاد اسلامی 112
- 26- خطر تک روی 112
- 27- وحدت، شرط مسلمانی 113
- 28- نهی از ترساندن مسلمان 114
- 31- پیامدهای اختلاف 115
- 30- ایمان، بنیاد اتحاد اسلامی 115
- 32- اختلاف، موجب هلاکت 116
- 33- عوامل مثبت اتحاد اسلامی 117
- 34- اختلاف، نابودگرمسلمانان 118
- 36- گستره اتحاد اسلامی 119
- 37- اختلاف افکن، ملعون درگاه الهی 120
- 38- اصول و مبانی اتحاد اسلامی 121
- 39- رهبر عامل وحدت 122
- اشاره 126
- 1- مبانی وحدت و انسجام اسلامی 129
- الف) اسلام و ایمان 129
- یکم. تأکید به انسجام 131
- ب) قرآن 131
- اشاره 131
- سوم. هدف واحد 133
- پنجم. معیار برتری 134
- ج) سنت 135
- د) مرجعیت اهل بیت 136
- اشاره 143
- الف) ضرورت وحدت و انسجام 143
- ب) ضرورت پرهیز از افتراق 148
- الف) برابری 149
- 3- عوامل وحدت و انسجام اسلامی 149
- ب) برادری 150
- ج) حسن خلق 152
- ه) مدارا 155
- د) حسن سلوک 155
- و) هم زیستی 157
- ز) محبت 160
- ح) احترام 162
- ی) حسن ظن 163
- ط) کمک 163
- ک) خیرخواهی و نصیحت 166
- ل) اصلاح 168
- م) ادای حقوق 170
- ن) احترام به مال و جان مسلمان 172
- الف) سخن چینی 175
- ب) جست وجوی اسرار مردم 178
- ج) تعصب بی جا 179
- د) دعواهای بی جا 183
- ه) دشنام و تحقیر 185
- و) فتوای کفر و شرک 186
- ز) آزار و اذیت 187
- ح) آلودگی باطنی 188
- 5- آثار وحدت و انسجام اسلامی 189
- الف) آثار وحدت و انسجام 189
- یکم. موجب رحمت و رهایی از عذاب الهی 189
- دوم. رهایی از هلاکت 190
- سوم. موجب ورود بهشت 191
- پنجم. باعث برکت 192
- یکم. فتنه و هلاکت 193
- ب) آثار افتراق و عدم انسجام 193
- دوم. مرگ جهالت 194
- سوم. مرگ کفر 195
- چهارم. باعث ورود جهنم 195
- ششم. دوری دل ها 196
- پنجم. مهدورالدم 196
- هفتم. نابودی 197
- هشتم. عدم قبولی اعمال 197
- دهم. عدم استجابت دعا 198
- یازدهم. مبغوض ترین مخلوق نزد خداوند عالم 198
4- عوامل افتراق وحدت و انسجام اسلامی
الف) سخن چینی
حدیث هفدهم
پیامبراسلام صلی الله علیه و آله فرمود:
«ألا انبئکم بشرارکم؟ قالوا: «بلی یا رسول الله»، قال: المشاؤون بالنمیمه، المفرقون بین الأحبه، الباغون(1) للبراء(2) المعایب؛(3) آیا به شما از بدترین شما خبر بدهم؟ گفتند: بلی ای رسول خدا صلی الله علیه و آله! فرمود: سخن چینی که بین دوستان جدایی می اندازد.»
حقیقت نمّامی، افشای سر است، چون صاحبش کشف آن را نمی پسندد. در تعریف نمّامی، از غزالی نقل شده است: «کشف قولی یا فعلی از کسی که افشای آن را نمی پسندد و نقل این قول برای ایجاد فتنه و فساد باشد».(4) ممکن است این کار با زبان یا اشاره یا کتابت و غیر آن باشد. مثلاً بگوید: فلانی درباره تو این چیز را گفته است. این کار حرام است و هرکس چنین سخنی را از کسی بشنود نباید آن را تصدیق کند؛ چون ناقل آن طبق آیه قرآن فاسق است.(5) سخن چینی، آتش دشمنی را می افروزد و دوستی را به دشمنی و وحدت را به افتراق تبدیل می کند. در روایات مختلف سخن چینی با تعبیرات مختلف، نکوهش شده است که به چند نمونه از آنها اشاره می کنم:
بدترین مردم: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود:
«شرار الناس... المشاؤن بالنمیمه، المفرقون بین الأحبه الباغون للناس العیب اولئک لا ینظر الله إلیهم ولا یزکیهم
1- (1) به معنای طلب و خواستن.
2- (2) به معنای ایجاد وخلق و ساخت.
3- (3) شرح أصول الکافی، ج 10، ص 31؛ مسند احمد، ج 4، ص 227.
4- (4) همان، ج 1، ص 267؛ نووی، شرح مسلم، ج 2، ص 112.
5- (5) همان، ج 10، ص 31.