درسنامه فقه الحدیث ( کتاب فضل العلم، کتاب الحجه، کتاب العشره) صفحه 123

بحث لغوی:«یخشی»از ماده«خشی»به معنای بیم و ترسی است که با تعظیم و بزرگداشت همراه باشد.غالبا در مواردی به کار می رود که از علم و آگاهی به چیزی سرچشمه می گیرد،ازاین رو این مقام مخصوص عالمان شمرده شده است. (1)

علمای واقعی

شرح:امام صادق علیه السلام در تفسیر آیه شریفه: إِنَّما یَخْشَی اللّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماءُ می فرماید:«یعنی بالعلماء من صدّق فعله قوله،و من لم یصدّق فعله قوله فلیس بعالم؛مراد از علما کسانی است که فعل آن ها گفتار آن ها را تصدیق می کند،و کسی که فعلش سخنش را تصدیق نکند،عالم نیست».

نکته ها

1.از آیه شریفه استفاده می شود که خوف حقیقی از خدا که به دنبالش خشوع باطنی و خضوع ظاهر پیدا شود مخصوص علما است.

2.ترس از خدا به معنای ترس از مسئولیت هایی است که انسان در برابر او دارد،ترس از این که در ادای رسالت و وظیفه خویش کوتاهی کند.گذشته از این ها درک عظمت نامحدود و بی پایان برای موجود محدودی هم چون انسان خوف آفرین است. (2)

3.براساس فرمایش امام صادق علیه السلام،تنها به کسی عالم گفته می شود که به گفته های خود ایمان داشته و به آن عمل کند.در غیر این صورت نمی توان به او عالم گفت،چرا که عمل نکردن به علم دلیل بر آن است که او به علم خود یقین ندارد و در واقع علم نزد او به عاریت نهاده شده و به زودی از او سلب خواهد شد. (3)

1- (1) .مفردات راغب،ماده«خشی».
2- (2) .ر.ک:تفسیر نمونه،ج18،ص247.
3- (3) .الوافی،ج1،ص162.