درسنامه فقه الحدیث ( کتاب فضل العلم، کتاب الحجه، کتاب العشره) صفحه 125

فقیه واقعی

شرح:در این روایت امام صادق علیه السلام از علی علیه السلام نقل می کند که فرمود:«الا اخبرکم بالفقیه حق الفقیه؟آیا شما را از فقیه،چنان که حق فقیه است،آگاه سازم؟یعنی آیا خصوصیات فقیه واقعی را به شما خبر دهم؟

نکته ها

1.«حق الفقیه»یا بدل از«الفقیه»است یا صفت برای آن و ما بعدش خبر برای مبتدای محذوف(هو)و یا مبتداء است و مابعدش خبر آن است.یا منصوب است به تقدیر«اعنی».

2.«أخبر»متکلم وحده از ماده«خبر»به معنای اطلاع و علم همراه با تحقیق و احاطه و دقت (1)است،یعنی کسی را از چیزی زیاد آگاه کند،مثل این که همه نشانه های آن چیز را به کسی یاد دهند. (2)ازاین رو گویا علی علیه السلام در مقام بیان تمام شرایط و ویژگی های فقیه یا ویژگی های اساسی و مهم او است.

3.هر چند قبلاً گفته شد که فقه در روایات به معنای فقه مصطلح امروزی یعنی اجتهاد نیست بلکه به معنای فهم دقیق در مسائل دینی است ولی به قراین موجود در این روایت استفاده می شود که اگرچه در این روایت فقیه به معنای لغوی آمده است،ولی مصداق آن در این روایت همان عالم و کسی است که احکام شرع از او گرفته می شود. (3)

ویژگی های فقیه واقعی

اشاره

در این روایت ویژگی های فقیه کامل و واقعی به شرح ذیل بیان شده است:

1- (1) .التحقیق فی کلمات القرآن الکریم،ماده«خبر».
2- (2) .صافی در شرح کافی،ج1،ص308.
3- (3) .ر.ک:الشافی فی شرح الکافی،ج2،ص323.