درسنامه فقه الحدیث ( کتاب فضل العلم، کتاب الحجه، کتاب العشره) صفحه 126

1-ناامید نکردن مردم

«من لم یقنّط الناس من رحمه الله؛مردم را از رحمت خدا مأیوس نگرداند».

مأیوس کردن مردم به دو شکل صورت می گیرد:یا به واسطه مبالغه زیاد در ذکر آیات عذاب و اخبار تهدیدآمیز قیامت،یا مأیوس کردن انسان های معصیت کار از غفران و آمرزش الهی.

یأس و نومیدی از رحمت خدا از گناهان کبیره است و قطعاً کسی که عالم واقعی باشد هرگز مردم را از رحمت خدا مأیوس نمی کند.بنابراین کسی که مردم را از رحمت الهی مأیوس سازد،نشانه جهل او به خدا و سعه رحمت اوست.

به امام سجاد علیه السلام خبر دادند که حسن بصری می گوید:«لیس العجب ممن هلک کیف هلک وانّما العجب ممن نجی کیف نجی؛اگر کسی هلاک شود تعجب ندارد که چگونه هلاک شده است بلکه تعجب از کسی است که نجات یافته،یعنی چگونه نجات یافته است؟»

امام سجاد علیه السلام فرمود:

أنا اقول:لیس العجب ممن نجی کیف نجی انّما العجب ممن هلک مع سعه رحمه الله؛

من گویم:اگر کسی نجات پیدا کرد،تعجب ندارد که چگونه نجات پیدا کرده است،بلکه تعجب از کسی است که به هلاکت رسیده،(یعنی)با گسترش رحمت الهی،او چگونه هلاک شده است!» (1)

2-امان ندادن مردم از عذاب خدا

«ولم یؤمنهم من عذاب الله؛مردم را از عذاب خدا ایمن نمی دارد».

فقیه واقعی همان گونه که مردم را از رحمت خدا ناامید نمی سازد جرأت آنان