درسنامه فقه الحدیث ( کتاب فضل العلم، کتاب الحجه، کتاب العشره) صفحه 136

2.«الصَمت»در لغت به معنای سکوت طولانی است (1)و در این جا به معنای سکوت نسبت به مواردی است که مورد نیاز نیست، (2)و گرنه هر سکوتی پسندیده نیست،آن جا که باید سخن گفت سکوت جایز نیست و آن جا که باید سکوت کرد،سخن گفتن جایز نیست.رسول خدا صلی الله علیه و آله در وصیت خود به ابوذر می فرماید:

یا اباذر ان الله عزوجل عند لسان کل قائل فلیتق الله امرءٌ ولیعلم مایقول.یااباذر اترک فضول الکلمات وحسبک من الکلام ما تبلغ به حاجتک.یا اباذر کفی بالمرء کذباً ان یحدّث بکل ما سمعه.یا اباذر؛ما من شیء احقّ بطول السجن من اللسان؛ (3)

ای ابوذر خداوند عزوجل نزد زبان هر گوینده ای است،پس سخنگو باید از خداوند بترسد و بداند چه می گوید.ای ابوذر از گفتن سخنان زاید خودداری کن،از سخن تو را همین بس که با آن به حاجتت برسی.ای ابوذر در دروغگو بودن انسان همین کافی است که هر چه می شنود باز می گوید.ای ابوذر برای زندانی شدن هیچ چیزی سزاورتر از زبان نیست.

بنابراین باید زبان را از آفاتی چون دروغ،تهمت و سخن چینی و دیگر حرف های ناصواب باز داشت و سخنان زیبا و پسندیده گفت.

حدیث پنجم

أَحْمَدُ بْنُ عَبْدِ اللهِ،عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ الْبَرْقِی،عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ،رَفَعَهُ،قَالَ:قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام:لَا یکُونُ السَّفَهُ وَ الْغِرَّهُ فِی قَلْبِ الْعَالِمِ. (4)

شرح:امیرالمومنین علیه السلام دو صفت را از دل عالم به دور می داند:سفاهت؛غرّه.

1- (1) .العین،ماده«صمت».
2- (2) .الکشف الوافی فی شرح اصول الکافی،ص139.
3- (3) .امالی،شیخ طوسی،ص535.
4- (4) .کافی،ج1،ص36،ح5.