درسنامه فقه الحدیث ( کتاب فضل العلم، کتاب الحجه، کتاب العشره) صفحه 53

بر امامان(وظیفه ای)واجب است که بر شیعیان ایشان(واجب)نیست،و بر شیعیان ما(وظیفه ای واجب)است که بر ما(واجب)نیست.خدای عزوجل به ایشان فرمان داده است که از ما بپرسند و فرموده:«اگر نمی دانید از آگاهان بپرسید»،پس به ایشان فرمان داده که از ما بپرسند ولی جواب بر ما واجب نیست،اگر خواستیم پاسخ می گوییم و اگر خواستیم خودداری می کنیم(و پاسخ نمی گوییم).

البته مراد امام علیه السلام در این حدیث آن است که اگر مصلحت بود پاسخ می گوییم و گرنه پاسخ نمی گوییم،نه این که آنها از پاسخ به سؤال ابایی داشته باشند.

حدیث سوم

اشاره

عَلِی بْنُ مُحَمَّدٍ وَ غَیرُهُ،عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیادٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ یحْیی،عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی جَمِیعاً،عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ،عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ،عَنْ أَبِی حَمْزَهَ،عَنْ أَبِی إِسْحَاقَ السَّبِیعِی،عَمَّنْ حَدَّثَهُ قَالَ:سَمِعْتُ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ یقُولُ:أَیهَا النَّاسُ اعْلَمُوا أَنَّ کَمَالَ الدِّینِ طَلَبُ الْعِلْمِ وَ الْعَمَلُ بِهِ،أَلَا وَ إِنَّ طَلَبَ الْعِلْمِ أَوْجَبُ عَلَیکُمْ مِنْ طَلَبِ الْمَالِ،إِنَّ الْمَالَ مَقْسُومٌ مَضْمُونٌ لَکُمْ قَدْ قَسَمَهُ عَادِلٌ بَینَکُمْ وَ ضَمِنَهُ وَ سَیفِی لَکُمْ،وَ الْعِلْمُ مَخْزُونٌ عِنْدَ أَهْلِهِ وَ قَدْ أُمِرْتُمْ بِطَلَبِهِ مِنْ أَهْلِهِ فَاطْلُبُوهُ. (1)

بحث ادبی:«اعلموا»یا به منزله لازم بوده و مفعول آن محذوف است وما بعد آن نیز جمله مستأنفه و علت آن می باشد و نوعی تشویق به فراگیری علم است.یا این که متعدی بوده و جمله بعد از آن مفعول آن است.

شرح:امام علیه السلام مردم را مخاطب قرار داده می فرماید:«ایها الناس اعلموا؛ای مردم بدانید»؛سپس کمال دین را در طلب علم و عمل به آن دانسته و می فرماید:«ان کمال الدین طلب العلم و العمل به».برخی گفته اند:مراد از علم در این جا علمی